DNA، مولکول زندگی بخش
علم ژنتیک نحوهی انتقال صفات از یک نسل به نسل بعد را بررسی میکند و دانشمندان در سراسر جهان در حال کشف اسرار ژنها هستند. کاوش در ژنها اطلاعاتی از گذشته و آیندهی ما را نشان میدهد، از احتمال ابتلا به بیماریهای مختلف تا تعیین اجداد و پیشینهی خانوادگی. اما ژن چیست؟ از کجا آمده و از چه ساخته شده؟ و چگونه عمل میکند؟
DNA یا مادهی ژنتیکی یا مولکول وراثت، یک رشتهی طویل است که حالت فشردهی آن کروموزوم نامیده میشود. این رشته از کنار هم قرار گرفتن یک الفبای چهار حرفی درست شده است و ترکیب و ترتیب این چهار حرف ژنها را به وجود میآورد. DNA وظیفهی بسیار خطیری را به عهده دارد: ذخیرهی اطلاعات ژنتیکی و انتقال آن به نسل بعد. به علاوه بدن همهی موجودات در تمام عمر و برای انجام همهی فرآیندها از DNA (در قالب ژن) دستور میگیرد. پس میتوان گفت که DNA مولکول بسیار پیچیدهای است. برای درک پیچیدگی این مولکول پیشرفته کافیست چند ثانیه به بدن خود فکر کنید، چندین میلیارد سلول، انواع مختلف بافتها و اندامها و اعمال مختلف در بدن شما در حال همکاری با هم هستند و مدیریت همهی این فرآیندها به عهدهی DNA است.
ژنها قطعاتی از جنس DNA و واحدهای اصلی توارث هستند که شکل ظاهری، رفتار و تولید مثل هر موجود را کنترل میکنند. در بدن انسان حدود ۲۵۰۰۰ ژن تولیدکنندهی پروتئین وجود دارد. ژنها دستورالعمل اجرای بسیاری از اعمال اصلی بدن مانند ساخت محصولات مختلف از جمله پروتئینها را به سلولها میدهند.
DNA (و همینطور ژنها) در درون سلولها قرار دارند. سلولها عناصر اصلی سازنده همه موجودات زنده هستند. سلولهای انسان به اندازهای کوچک هستند که بدون میکروسکپ دیده نمیشوند. بدن شما از حدود ۱،۰۰۰،۰۰۰،۰۰۰،۰۰۰ سلول ساخته شده است و این سلولها با همکاری هم اعمال مختلف بدن را به پیش میبرند. مدیریت این همکاری و تعامل را همانطور که گفته شد ژنها (که از جنس DNA هستند) به عهده دارند. از آنجایی که زیستن موجودات به ژنها وابسته است بنابراین درک درست ژنتیک هر فرد پایه و اساس علومی چون تغدیه، پزشکی، روانشناسی و … میباشد.
نتیجه: DNA اطلاعات خود را در قالب ژنها ذخیره میکند، ژنها پروتئینها را میسازند، پروتئینها سلولها را میسازند و سلولها بدن را میسازند.