آیا می‌دانستید که بدن شما قادر به تولید روی (زینک) نیست؟ به همین دلیل است که باید آن را از طریق غذا یا مکمل‌ها به دست آورید. در حالی که روی برای عملکرد مناسب بدن ضروری است، مصرف بیش از حد آن میتواند عوارض جانبی بالقوه‌ای نیز داشته باشد. این مقاله یکی از این عوارض جانبی آن را بررسی می‌کند و به یکی از سوالات متداول در مورد مکمل روی پاسخ می‌دهد؛ آیا روی میتواند حالت تهوع ایجاد کند؟
آیا می‌دانستید که ژن‌های شما بر میزان جذب و استفاده بدن از روی موجود در غذا تاثیر می‌گذارند؟ برخی تغییرات ژنی می‌توانند خطر کمبود روی را افزایش دهند. به خواندن این مطلب ادامه دهید تا اطلاعات بیشتری در این مورد کسب کنید.
روی
روی یک ماده معدنی حیاتی است که برای سلامتی لازم است. این ماده در همه سلول‌های بدن وجود دارد و از عملکردهای مختلف آن پشتیبانی می‌کند. یکی از عملکردهای اصلی روی، تقویت سیستم ایمنی بدن و کمک به مبارزه با باکتری‌ها و عفونت‌های ویروسی است.
علاوه بر این، روی در تولید پروتئین و DNA نیز نقش دارد و به رشد و تقسیم سلول‌ها کمک می‌کند. نقش روی در زمان رشد سریع، از جمله دوران کودکی، بلوغ و بارداری نیز بسیار مهم است.
نقش روی در بدن
حال که تا حدودی با روی آشنا شدیم، اجازه دهید عملکردهای حیاتی آن در بدن را بررسی کنیم.
- از سلامت سیستم ایمنی حمایت می‌کند.
- 300 آنزیم در بدن (مانند آلکالین فسفات) را تنظیم می‌کند.
- تقسیم و رشد سلولی را زیر نظر دارد.
- نقش آنتی‌اکسیدانی ایفا می‌کند و از سلول‌ها در برابر آسیب اکسیداتیو ایجاد شده توسط رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کند.
- با ایفای نقش در متابولیسم ویتامین A، به حفظ بینایی کمک می‌کند.
- حس چشایی و بویایی را حفظ می‌کند.
- هورمون‌هایی مانند انسولین، تستوسترون و هورمون رشد را تولید و ترشح می‌کند.
میزان مصرف روزانه توصیه‌شده (RDA) روی
میزان مصرف توصیه شده روی (RDA)، با توجه به سن، جنسیت و مرحله زندگی متفاوت است. مقادیر RDA برای گروه‌های مختلف به شرح زیر است:
|
سن |
مرد |
زن |
زنان باردار |
زنان شیرده |
|
نوزادان (6-0 ماهه) |
2 میلی‌گرم |
2 میلی‌گرم |
|
|
|
نوزادان (12-7 ماهه) |
3 میلی‌گرم |
3 میلی‌گرم |
|
|
|
کودکان (3-1 ساله) |
3 میلی‌گرم |
3 میلی‌گرم |
|
|
|
کودکان (8-4 ساله) |
5 میلی‌گرم |
5 میلی‌گرم |
|
|
|
کودکان (13-9 ساله) |
8 میلی‌گرم |
8 میلی‌گرم |
|
|
|
نوجوانان (18-14 ساله) |
11 میلی‌گرم |
9 میلی‌گرم |
12 میلی‌گرم |
13 میلی‌گرم |
|
بزرگسالان (19 سال به بالا) |
11 میلی‌گرم |
8 میلی‌گرم |
11 میلی‌گرم |
12 میلی‌گرم |
کمبود روی: علل و علائم
مصرف ناکافی و یا عدم جذب روی، میتواند منجر به کمبود این ماده معدنی در بدن شود که به عنوان کمبود روی شناخته می‌شود. تخمین زده شده که بیش از 2 میلیارد نفر در سراسر جهان به دلیل رژیم غذایی نامناسب دچار کمبود روی هستند. اگرچه نارسایی شدید روی بیماری شایعی نیست، اما برخی از افراد، بیشتر از دیگران مستعد ابتلا به آن هستند:
- شیرخوارانی که مادرانشان کمبود روی دارند.
- کسانی که به الکل اعتیاد دارند.
- افرادی که از داروهای خاص سرکوب‌کننده سیستم ایمنی استفاده می‌کنند.
دریافت روی کافی برای برخی افراد سخت است. گیاه‌خواران، وگان‌ها و افرادی که رژیم‌های غذایی محدودکننده طولانی مدت دارند، در معرض خطر بیشتری هستند زیرا پروتئین به جذب روی در بدن کمک می‌کند.
نوزادانی که بیش از شش ماه تنها با شیر مادر تغذیه می‌شوند و کودکانی که رژیم غذایی محدود دارند نیز ممکن است از کمبود روی رنج ببرند. اگر نوزادی نارس یا به شدت بیمار باشند، ممکن است دچار کمبود روی شود.
برخی از علائم کمبود روی عبارتند از:
- ریزش مو
- مشکلات چشمی
- تغییر در ناخن‌ها
- احساس تحریک‌پذیری
- اسهال
- ناتوانی جنسی
- کاهش وزن
- زخم‌هایی که بهبودشان به زمان طولانی نیاز دارد
- نداشتن حس بویایی و چشایی
مرور کلی بر منابع روی
بسیاری از افراد، به دلایل موجه، در هنگام بیمار شدن به قرص‌ها و مکمل‌های روی نیاز پیدا خواهند کرد. روی یکی از فراوان‌ترین مواد معدنی بدن است که برای تمام جنبه‌های سلامتی ضروری است.
علاوه بر این، برای دریافت میزان بیشتری از این ماده، می‌توانید از غذاهای سرشار از روی استفاده کنید؛ برخی از این غذاها عبارتند از:
- صدف
- لوبیای پخته
- ماست
- گوشت گاو
- نخود
- بلغور جو دوسر فوری و ساده
- غلات صبحانه غنی شده
- شیر
انواع مکمل‌های روی
هر کدام از مکمل‌های روی موجود در بازار اثرات منحصر به فردی بر سلامت شما دارند. در اینجا برخی از رایج‌ترین انواع مکمل‌های روی به اختصار توضیح داده شده‌اند:
- گلوکونات روی: گلوکونات روی که به طور گسترده و بدون نسخه در دسترس است، معمولا در داروهای سرماخوردگی مانند قرص‌ها و اسپری‌های بینی یافت می‌شود. این نوع از مکمل روی اغلب برای کاهش علائم سرماخوردگی استفاده می‌شود.
- استات روی: زینک استات یا استات روی، همچون گلوکونات روی، اغلب در قرص‌های سرماخوردگی و برای کاهش علائم و بهبود سریع‌تر آن گنجانده می‌شود.
- سولفات روی: زینک سولفات یا سولفات روی علاوه بر جلوگیری از کمبود روی، میتواند شدت آکنه را کاهش دهد.
- پیکولینات روی: تحقیقات نشان می‌دهد که پیکولینات روی، نسبت به اشکال دیگر این ماده معدنی، مانند گلوکونات روی و سیترات روی، میتواند به طور موثرتری جذب روی را افزایش دهد.
- سیترات روی: سیترات روی به اندازه گلوکونات روی جذب می‌شود اما طعم دلپذیرتر و تلخی کمتری دارد.
مکمل‌های روی در اشکال مختلفی مانند کپسول، قرص و قرص‌های ژله‌ای وجود دارند. بر اساس نیاز روزانه خود به روی می‌توانید تصمیم بگیرید که از کدام نوع آن‌ها استفاده کنید. توجه به این نکته مهم است که استفاده از اسپری‌های بینی حاوی روی میتواند منجر به از دست رفتن بالقوه بویایی شود. بنابراین، قبل از استفاده از آن‌ها با پزشک مشورت کنید.
آیا روی میتواند حالت تهوع ایجاد کند؟
بله، مصرف زیاد روی گاهی اوقات باعث تهوع می‌شود.
در حالی که روی یک ماده معدنی ضروری است اما مصرف بیش از حد آن میتواند علائم گوارشی مانند تهوع، استفراغ و گرفتگی معده ایجاد کند. یک رژیم غذایی متعادل، برای برطرف کردن نیاز بیشتر افراد به روی کافی است.
اگر مصرف مکمل روی برای فرد ضروری است، حتما باید تحت نظارت یک پزشک متخصص باشد تا از مصرف بیش از حد و هرگونه عواقب منفی جلوگیری شود.
چرا بعد از مصرف روی دچار حالت تهوع میشوم؟
حالت تهوع پس از مصرف مکمل‌های روی میتواند به دلایل مختلفی ایجاد شود.
- اختلالات گوارشی: هنگامی که روی با معده خالی مصرف شود ممکن است پوشش معده را تحریک کرده و منجر به ناراحتی گوارشی و حالت تهوع شود.
- دوزهای بالاتر: بدن توانایی پردازش میزان بیش از حد روی را ندارد؛ بنابراین زمانی که بیش از میزان توصیه‌شده مصرف شود، ممکن است منجر به علائم گوارشی شود.
- حساسیت فردی: برخی از افراد، حتی زمانی که دوز توصیه شده روی را مصرف می‌کنند، ممکن است بیشتر مستعد تهوع ناشی از مکمل روی باشند. این مساله میتواند به دلیل معده حساس یا مشکلات گوارشی زمینه‌ای رخ دهد.
چگونه حالت تهوع هنگام مصرف روی را متوقف کنم؟
برای جلوگیری از حالت تهوع هنگام مصرف روی، می‌توانید این مراحل کلیدی را دنبال کنید:
- برای کاهش خطر تهوع، روی را با غذا و آبمیوه مصرف کنید.
- از مصرف آن قبل از ورزش خودداری کنید.
- به دوز توصیه شده پایبند باشید تا از فشار بیش از حد بر بدنتان جلوگیری کنید.
- در صورت تداوم حالت تهوع، مصرف روی را کم کم افزایش دهید.
- برای دریافت راهنمایی متناسب با ویژگی‌های منحصر به فرد بدنتان، با یک متخصص مشورت کنید.
اجرای این اقدامات میتواند به طور موثری حالت تهوع مرتبط با مکمل روی را کاهش دهد.
چقدر طول می‌کشد تا تهوع ایجاد شود؟
مدت زمان بروز حالت تهوع پس از مصرف روی، در افراد مختلف متفاوت است. در برخی موارد، ممکن است پس از مصرف مکمل‌های روی، سریعا حالت تهوع رخ دهد؛ این در حالیست که در دیگر افراد، ایجاد این حالت مدتی طول می‌کشد.
عواملی مانند حساسیت، دوز مصرفی وخالی بودن معده، می‌توانند بر سرعت ایجاد حالت تهوع تاثیر بگذارد. توجه به پاسخ بدن به روی و نظارت بر علائمی که پس از مصرف آن ایجاد می‌شوند، ضروری است.
اگر مدت کوتاهی پس از مصرف روی به طور مداوم یا شدید دچار حالت تهوع می‌شوید، دوز مصرفی خود را تنظیم کنید، آن را با غذا مصرف کنید یا برای راهنمایی بیشتر با یک متخصص مشورت کنید.
سایر عوارض جانبی روی
مصرف 150 تا 450 میلی‌گرم بیشتر از حد مجاز روی در روز، میتواند عوارض جانبی به همراه داشته باشد که در اینجا به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- سطوح پایین مس
- تغییر در عملکرد آهن
- کاهش عملکرد سیستم ایمنی
- کاهش سطح کلسترول «خوب»
- مشکلات دستگاه ادراری-تناسلی
چگونه می‌توان با خیال راحت روی مصرف کرد؟
برای مصرف ایمن و موثر روی، پیروی از دستورالعمل‌های خاصی مهم است. از جمله:
- از برندها و منابع شناخته‌شده استفاده کنید تا از کیفیت و درست بودن محصول مطمئن باشید.
- دریافت روی از یک رژیم غذایی سالم با غذاهای غنی از روی، از جمله گوشت، غذاهای دریایی، حبوبات، آجیل، دانه‌ها و غلات کامل را در اولویت قرار دهید.
- میزان کل دریافتی روی خود از مکمل‌ها و منابع غذایی را در نظر داشته باشید.
- اگر از داروهای خاصی استفاده می‌کنید، با پزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که تداخلی بین این دارو و مکمل‌های روی وجود نداشته باشد.
آزمایش ژنتیک برای بررسی روی مورد نیاز بدن
آزمایش ژنتیک تغذیه حنیفا که 58 شاخص ژنتیکی مرتبط با تغذیه را در شما بررسی می‌کند، چندین ژن دخیل در تعیین نیاز بدنتان به روی را نیز مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌دهد.
برای انجام این آزمایش، یک نمونه ساده بزاق کافیست؛ DNA موجود در بزاق استخراج شده و در آزمایشگاه بررسی و آنالیز می‌شود؛ در نهایت جواب این آزمایش در قالب دفترچه‌های مدون در اختیار شما قرار خواهد گرفت و با کمک متخصصین مرکز خدمات تخصصی ژنتیک حنیفا می‌توانید نتایج را تجزیه و تحلیل کنید. با اطلاع داشتن از ویژگی‌های ژنتیکی مرتبط با تغذیه مانند واکنش بدن به مواد مختلف، میزان نیاز به ویتامین‌ها و مواد معدنی همچون روی، حساسیت‌های غذایی و احتمال افزایش وزن در اثر مصرف چربی، می‌توانید تصمیمات آگاهانه‌تری درباره رژیم غذایی خود بگیرید و سبک زندگی سالم‌تری را انتخاب کنید.
اگر به تازگی وارد دنیای تست‌های ژنتیکی شده‌اید و احساس می‌کنید که هنوز کاملا با آن آشنایی ندارید، نگران نباشید. با مشاوران ما تماس بگیرید و آزمایش مناسب با نیازها و دغدغه‌های خود را انتخاب کنید.
خلاصه: آیا روی میتواند حالت تهوع ایجاد کند؟
روی یک ماده معدنی مهم است که برای حفظ سلامت مورد نیاز است.
اگرچه روی فواید زیادی دارد، اما مصرف بیش از حد آن ممکن است عوارض جانبی نیز در پی داشته باشد. یکی از عوارض جانبی مصرف روی، حالت تهوع است.
برای جلوگیری از ایم مساله، دریافت دوز توصیه شده، مصرف روی همراه با وعده‌های غذایی، و در صورت نیاز، مشاوره پزشکی ضروری است.
سطوح پایین مس، تغییر در عملکرد آهن، کاهش عملکرد ایمنی، مقادیر کمتر کلسترول «خوب» و مشکلات دستگاه تناسلی از دیگر عوارض جانبی بالقوه استفاده بیش از حد روی هستند.
