بیماری پارکینسون یک اختلال عصبی بسیار جدی و دژنراتیو است که تقریبا از هر 500 نفر در سراسر جهان 1 نفر را مبتلا میکند. متاسفانه انتظار میرود که با افزایش سن جمعیت، این تعداد نیز افزایش یابد.
بیماری پارکینسون، یکی از بیماریهای مغزی است که به سرعت در جهان در حال گسترش است، با این حال هنوز موارد زیادی در مورد آن وجود دارد که ما نمیدانیم. به عنوان مثال، به نظر میرسد که مردان بیشتر از زنان تحت تاثیر بیماری پارکینسون قرار میگیرند و دانشمندان مطمئن نیستند که دلیل آن چیست.
علائم بیماری پارکینسون معمولا برای اولین بار در حدود سن 60 سالگی ظاهر میشود، اما درصد کمی از بیماران، برای اولین بار قبل از 50 سالگی علائم اولیه را تجربه میکنند. تصور میشود که اشکال اولیهی بیماری پارکینسون به طور ژنتیکی به ارث میرسند. برخی از آزمایشهای DNA میتوانند احتمال ابتلا به بیماری پارکینسون را به شما بگوید؛ آزمایش ژنتیک سرطان و اختلالات قلبی و عصبی حنیفا، از جمله آزمایشهای DNAای است که میتواند چنین اطلاعاتی را در اختیار شما قرار دهد. به دلیل ماهیت پیشروندهی این بیماری، علائم پارکینسون در نهایت غیرقابل کنترل خواهند شد.
بیماران مبتلا به پارکینسون معمولا توانایی صحبت کردن، قورت دادن و کنترل عملکرد حرکتی خود را از دست میدهند. این بیماری به طور چشمگیری کیفیت زندگی را کاهش میدهد. به همین دلیل تماشای رنج یک عزیز مبتلا به پارکینسون میتواند بسیار دشوار باشد. این مطلب اطلاعاتی در مورد چگونگی مقابله با این بیماری در اختیار شما قرار خواهد داد.
هنوز چیزهای زیادی در مورد بیماری پارکینسون وجود دارد که نمیدانیم، بنابراین بیایید بر روی آنچه که میدانیم تمرکز کنیم: علائم آن، چه چیزی باعث این بیماری میشود و چگونه درمان میشود. در زیر برخی از نشانهها، علائم و درمانهای احتمالی بیماری پارکینسون آورده شده است:
علائم بیماری پارکینسون
علائم بیماری پارکینسون از فردی به فرد دیگر تغییر چندانی نمیکند، اما ممکن است شدت آن در افراد مختلف، متفاوت باشد. شناختهشدهترین علائم مرتبط با بیماری پارکینسون، لرزش دست، حرکات غیرقابل کنترل یا لرزش در سایر اعضای بدن است. علاوه بر این، لرزش در دستها، بازوها، پاها، فک یا کل سر نیز از دیگر علائمی است که در بیماری پارکینسون دیده میشود.
همچنین ممکن است فرد مبتلا به این بیماری به دلیل احساس عدم تعادل یا سفتی عضلات، که دو علامت رایج دیگر پارکینسون هستند، به آرامی حرکت کند. علاوه بر این، این امکان وجود دارد که فرد خسته به نظر برسد و اختلال در عملکردهای شناختی و یا تغییرات عاطفی را نشان دهد. علاوه بر این، گفتار آنها شاید به قدری مختل شود که درک کردن را دشوار کند.
از نظر درونی، فردی که به بیماری پارکیسون مبتلا است، احتمالا فشار خون نامنظم و کندی هضم و در نتیجه یبوست دارد. این امر به دلیل از بین رفتن پایانههای عصبی است که نوراپینفرین را تولید میکنند؛ نوراپینفرین یک انتقالدهندهی عصبی است که عملکردهای خودمختار بدن مانند ضربان قلب و حرکت در دستگاه گوارش را کنترل میکند. علاوه بر مشکلات گوارشی، افراد مبتلا به پارکینسون گاهی اوقات در جویدن و بلع مشکل دارند.
تشخیص علائم اولیهی بیماری پارکینسون
پس از تایید تشخیص بیماری پارکینسون، برخی از بیماران ممکن است علائم عجیب و غریب و به ظاهر نامرتبط مانند اختلالات خواب و یا اختلالات گوارشی داشته باشند. اغلب اوقات، برخی از علائم هشداردهندهی اولیهی بیماری پارکینسون با نشانههای پیری اشتباه گرفته میشوند. مهم است که هرگونه تغییر ناگهانی در سلامتی خود را کنترل کنید، به خصوص اگر بیماریهای ارثی در خانوادهی شما وجود داشته باشد.
برخی از علائم هشداردهندهی اولیهی بیماری پارکینسون را میتوان به سختی تشخیص داد اما از جمله علائم آن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- لرزش خفیف
- از دست دادن تعادل
- تغییر در دست خط
- تغییر در لحن یا صدا
- اختلال خواب
- یبوست
یکی دیگر از علائم اولیهی این بیماری چیزی است که به عنوان «صورت نقابدار» شناخته میشود. صورت نقابدار بدون احساس یا بیبیان به نظر میرسد و معمولا زمانی رخ میدهد که ماهیچههای صورت به دلیل سفتی ضعیف شوند. دوستان و خانواده ممکن است تغییراتی مانند صورت نقابدار یا حرکات ناخوشایند را شدیدتر از فرد مبتلا متوجه شوند.
چه چیزی باعث لرزش میشود؟
بیماری پارکینسون یک بیماری مغزی است که در اثر مرگ تدریجی سلولهای مغز ایجاد میشود. لرزش، یکی از شایعترین علائم پارکینسون است و در نتیجهی اختلال عملکرد ناحیهای از مغز به نام عقدههای قاعدهای (basal ganglia) که مسئول کنترل حرکتی است رخ میدهد. این ناحیه از مغز مسئول ایجاد دو علامت دیگر بیماری پارکینسون، عملکرد اجرایی و تنظیم هیجانی نیز میباشد.
نورونهای موجود در عقدههای قاعدهای، دوپامین تولید میکنند. هنگامی که نورونها میمیرند، دوپامین کمتری تولید میشود. این کاهش در تولید دوپامین همان چیزی است که منجر به سفتی عضلات و لرزش میشود. دانشمندان هنوز در تلاش هستند تا دریابند چه چیزی در بیماری پارکینسون باعث مرگ نورونها میشود؛ چند دلیل مرگ عصبی شامل آسیب مغزی، قرار گرفتن در معرض سموم، عفونت و ژنتیک است.
در حالی که لرزش در ابتدا ممکن است فقط در یک طرف بدن یا حتی فقط در یک اندام در یک طرف بدن رخ دهد، در بیشتر موارد در نهایت هر دو طرف را تحت تاثیر قرار میدهد، اگرچه ممکن است یک طرف به شدت کمتر یا بیشتر از طرف دیگر تحت تاثیر قرار بگیرد.
درمان بیماری پارکینسون
در حال حاضر هیچ درمانی برای پارکینسون وجود ندارد و این بیماری دژنراتیو است. بنابراین، در این زمان، تنها کاری که پزشکان میتوانند برای بیمار انجام دهند، کاهش علائم و تلاش برای کاهش سرعت پیشرفت بیماری است. برای درمان و کنترل علائم بیماری پارکینسون دو درمان وجود دارد: لوودوپا که مغز را برای تولید دوپامین بیشتر تحریک میکند و کاربیدوپا. کاربیدوپا همراه با لوودوپا برای کمک به مدیریت برخی از عوارض جانبی ناخوشایند لوودوپا، که شامل تهوع، استفراغ و بیقراری است، استفاده میشود. زمانی که هر دو دارو با هم مصرف میشوند، گاهی اوقات میتوان لوودوپا را کاهش داد.
شکل دیگری از درمان که به عنوان تحریک عمیق مغز شناخته میشود، میتواند به بیمارانی که نمیتوانند دارو مصرف کنند کمک کند. تحریک عمیق مغز نیازمند کاشت یک الکترود در مغز و همچنین یک دستگاه الکتریکی در قفسهی سینه است. یک بار الکتریکی بدون درد با تحریک نواحی از مغز که حرکت را کنترل میکند، به کنترل لرزش، کندی و سفتی کمک میکند.
سایر درمانها و اقدامات پیشگیرانه
درمانهایی وجود دارند که میتوانند به کاهش برخی از علائم پارکینسون کمک کرده و همچنین از بدتر شدن آنها جلوگیری کنند. به عنوان مثال، گفتار درمانی میتواند برای بیان بسیار مفید باشد. برای کاهش درد و سفتی عضلانی، پیادهروی روزانه، یوگا، ایروبیک در آب یا شکل دیگری از ورزش ملایم میتواند از بدتر شدن علائم مرتبط با حرکت جلوگیری کند. ماساژ درمانی در این زمینه نیز میتواند بسیار مفید باشد.
گنجاندن مقدار زیادی فیبر در رژیم غذایی به یبوست کمک میکند که هم از علائم پارکینسون است و هم از عوارض جانبی دارویی که آن را درمان میکند. میتوانید با پزشک خود در مورد مکملهای فیبر نیز صحبت کنید. حرکت کردن میتواند به کند کردن پیشرفت برخی از علائم مرتبط با حرکت بیماری پارکینسون، به ویژه اختلال در تعادل، ضعف عضلانی و سفتی کمک کند.
نتیجهگیری
اگر فردی که دوستش دارید به بیماری پارکینسون مبتلا شده است، راههای زیادی وجود دارد که میتوانید از او در این مسیر دشوار حمایت کنید؛ کارهایی مانند کمک کردن در انجام کارها و وظایف، همراهی کردن با آنها در پیادهروی یا قرار ملاقات با پزشک، از جمله اقداماتی هستند که میتوانند به آنها کمک کنند. در واقع مهم است که به آنها بفهمانیم که تنها نیستند.
جامعهی پزشکی راه درازی را برای درک بیماری پارکینسون طی کرده است، اما هنوز چیزهای زیادی در مورد پیشگیری از شروع آن نمیدانیم. داشتن یک سبک زندگی سالم با ورزش منظم، داشتن یک رژیم غذایی سالم و متعادل و خواب کافی بهترین راه برای حفظ سلامت مغز است که میتواند به جلوگیری از برخی تغییرات عصبی که منجر به زوال شناختی و بیماریهای مغزی میشود، کمک کنند.
اگر سابقهی خانوادگی بیماری پارکینسون دارید، با پزشک خود صحبت کنید. این اطلاعات در تشخیص علائم اولیهی احتمالی بسیار مفید خواهند بود. علاوه بر این، آزمایشهای DNA همچون آزمایش ژنتیک سرطان و اختلالات قلبی و عصبی حنیفا نیز میتوانند بینشی در مورد احتمال ابتلا یا عدم ابتلا به این بیماری به شما بدهند.