استعداد ریاضی چیست؟
ریاضیات یا استعداد ریاضی را میتوان به عنوان توانایی ذهنی مورد نیاز برای کسب دانش یا مهارت در ریاضیات تعریف کرد که شامل اندازهگیری، ویژگیها، و روابط کمیتها و مجموعهها با استفاده از اعداد و نمادها میباشد. تحقیقات نشان میدهد که قشر آهیانه، ناحیهی بالایی و وسط مغز، در توانایی ما برای پردازش اطلاعات عددی یا شناخت عددی، نقشی کلیدی ایفا میکنند.
ناحیهی آهیانهی سمت راست در پردازش ابتدایی کمیتها نقش دارد. ناحیهی آهیانهی سمت چپ در پردازش اعداد دقیق و عملیات عددی مانند جمع و تفریق نقش دارد. مطالعهای که در مجلهی مغزی کورتکس منتشر شد، گزارش داد که نیمکرهی چپ و راست با هم برای بهبود عملکرد ریاضی کار میکنند. مطالعهی دیگری نیز نشان داد که «قدرت ارتباط بین نیمکرهی چپ و راست مغز، عملکرد فرد در حل مسائل ابتدایی ریاضی را پیشبینی میکند.»
یک نظریه که به طور گسترده پذیرفته و شناخته شده است، در سال 1976 توسط کروتتسکی مطرح شد. او پیشنهاد کرد که توانایی ریاضی شامل موارد زیر است:
- استفاده از زبان رسمی و عمل کردن در محدودهی ساختارهای رسمی ارتباطات
- تفکر به شیوهای منطقی- ترتیبی
- استفاده از میانبرها در حین حل مشکلات
- استفاده از بیش از یک رویکرد
- یادآوری مفاهیم و تعمیمهای قبلی
توانایی فرد در ریاضیات، تعادلی بین طبیعت و تربیت اوست. هم عوامل ژنتیکی و هم عوامل محیطی میتوانند رابطهی شما با ریاضیات را تعیین کنند.
استعداد ریاضی یک ویژگی پیچیده است که شامل رشد عصبی و شناختی و همچنین آموزش و پرورش میشود. برخی از افراد در ابتدا رابطهی بدی با ریاضیات دارند. مسائل ریاضی ممکن است آنها را دچار اضطراب کند و باعث شود که اعتماد به نفس لازم برای انجام مسائل ریاضی پیچیده را نداشته باشند. دیگران ممکن است عاشق ریاضی باشند و مسائل پیچیده را به عنوان یک چالش سرگرمکننده امتحان کنند.
آیا استعداد ریاضی ژنتیکی است؟
استعداد ریاضی میتواند ارثی باشد. چندین ژن که در رشد مغز نقش دارند بر توانایی انجام عملیات ریاضی نیز تاثیر میگذارند. مطالعهای که در مجله PLOS Biology منتشر شد، تغییرات ژنتیکی و مناطق مغزی که بر توانایی ریاضی تاثیر میگذارند را شناسایی کرد. این مطالعه نشان میدهد که ژنهایی که بر رشد اولیهی سیستم پردازش کمیت مغز تاثیر میگذارند، ممکن است بر استعداد ریاضی هم اثر داشته باشند.
آیا استعداد ریاضی ژن خاصی دارد؟
ژن SPOCK1 حاوی دستورالعملهایی برای تولید پروتئینی به نام Testican-1 است. این ژن در پیشرفت و پیشآگهی تومور و همچنین نوروژنز که فرآیندی است که طی آن نورونهای جدید در مغز تشکیل میشوند، نقش دارد. SPOCK1 در رشد عصبی نیز دست دارد. از این رو، تغییرات در این ژن بر توانایی ریاضی تاثیر میگذارد. با این حال، ارتباط بین SPOCK1 و توانایی ریاضی فقط در کودکان دیده شده و در بزرگسالان شواهدی مبنی بر این ارتباط گزارش نشد.
جایگاههای ژنتیکی خاص
دو پلیمورفیسم تکنوکلئوتیدی یا SNP در ژن SPOCK1 وجود دارد که افرادی که دارای آلل جزئی T برای یکی از این جایگاهها هستند، استعداد ریاضی کمتری دارند و افرادی که دارای آلل جزئی A برای جایگاه دیگر هستند، استعداد ریاضی پایینتری دارند.
عوامل غیرژنتیکی که بر توانایی ریاضی تاثیر میگذارند:
تحصیلات
آموزش اولیه میتواند بر نحوهی یادگیری ریاضیات و علاقهی شما به آن تاثیر بگذارد. روشهای تدریس، رفتار معلم، کیفیت تدریس، انگیزه و تمرکز دانشآموزان بر استعداد ریاضی تاثیر میگذارند.
دیسکالکولیا
دیسکالکولیا یا اختلال حساب یک ناتوانی یادگیری ریاضی است. دانشمندان از علت دقیق این ناتوانی مطمئن نیستند. افراد مبتلا به این عارضه در یادگیری مفاهیم مرتبط با اعداد، انجام محاسبات ریاضی دقیق، استدلال و حل مسائل و انجام سایر مهارتهای پایهی ریاضی مشکل دارند.
سایر بیماریها
برای افراد مبتلا به نارساخوانی (دیسلکسیا) و ADHD، یادگیری و حل مسائل ریاضی دشوارتر است. مهارتهای حرکتی یک فرد نیز بر توانایی یادگیری ریاضی او تاثیر میگذارند. مهارتهای حرکتی ظریف، برای رشد اولیهی مهارتهای ریاضی ضروری هستند. افراد مبتلا به آلزایمر نیز با بدتر شدن وضعیت، انجام محاسبات سادهی ریاضی را دشوار توصیف میکنند.
توصیههایی برای بهبود توانایی ریاضی
اگرچه ژنتیک تا حدودی بر مهارتهای ریاضی تاثیر میگذارد اما میتوانید برای بهبود توانایی خود در حل مسائل و درک بهتر ریاضیات از روشهای خاصی استفاده کنید.
- برای پیشرفت در ریاضیات، تمرین کردن بسیار مهم است. با تمرین میتوانید به حل مسائل عادت کنید و حتی سرعت خود در رسیدن به جواب را افزایش دهید.
- بر درک مفاهیم تمرکز کنید. زمانی که به مسالهای جدید با تغییر در مفهوم بر میخورید، یادگیری و به خاطر سپردن فرمول فایدهای برای شما نخواهد داشت. یادگیری مفاهیم میتواند به شما در درک کاری که انجام میدهید و بهبود مهارتهای ریاضی کمک کند.
- به موقعیتهای دنیای واقعی که در آن میتوانید از مفاهیمی که یاد میگیرید استفاده کنید، فکر کنید. این کار به شما کمک میکند تا مسائل را بهتر درک کرده و به خاطر بسپارید.
- از دیگران کمک بگیرید. بسیاری از ابزارهای آنلاین، نرمافزارها و فیلمهای آموزشی برای اهداف یادگیری در دسترس هستند. اگر یادگیری آفلاین را ترجیح میدهید، ممکن است یک معلم واجد شرایط بتواند به شما کمک کند.
- برای افراد مبتلا به اختلال حساب، راهبردها و روشهای یادگیری خاصی وجود دارد تا مهارتهای ریاضی خود را بهبود بخشند. این موارد شامل تمرین مکرر، مطالب درسی طبقهبندی شده و روشهای مختلف یادگیری برای درک مفاهیم اساسی است.
خلاصه
- به توانایی انجام تکالیف ریاضی و حل موثر مسائل حساب، استعداد ریاضی گفته میشود.
- قشر آهیانه، ناحیهی بالایی و وسط مغز، در توانایی ما برای پردازش اطلاعات عددی یا شناخت عددی، نقشی کلیدی ایفا میکنند.
- توانایی ریاضی ترکیبی از تفکر به روش منطقی- ترتیبی، انجام میانبرها در حین حل مسائل، استفاده از راههای مختلف و یادآوری مفاهیم و تعمیمهای قبلی است.
- چندین ژن که در رشد مغز نقش دارند بر توانایی ریاضی نیز تاثیر میگذارند. ژن SPOCK1 در تشکیل نورونهای جدید در مغز نقش دارد و توانایی ریاضی کودکان را تحت تاثیر قرار میدهد.
- آموزش، روشهای تدریس، کیفیت تدریس و نگرش دانشآموزان از عواملی هستند که بر توانایی ریاضی تاثیر میگذارند.
- شرایطی مانند نارساخوانی، ADHD و آلزایمر بر توانایی فرد در انجام ریاضیات تاثیر میگذارد.
- دیسکالکولیا یک ناتوانی یادگیری ریاضی است. افراد مبتلا به این بیماری در یادگیری مفاهیم مربوط به اعداد و انجام محاسبات ریاضی دقیق مشکل دارند.