نابغه کیست؟
در مورد ماهیت ژنتیکی نابغه بودن، پاسخ آسانی وجود ندارد. با این حال، در زمان تعیین نبوغ افراد، باید به چند نکته توجه کنیم. اول، مهم است که بفهمیم نبوغ در واقع چیست.
نابغه، اغلب به عنوان فردی با توانایی یا استعداد طبیعی استثنایی، به ویژه در یک زمینه‌ی خاص تعریف می‌شود. این تعریف جای بحث دارد، زیرا ممکن است بسیاری از افراد در یک حوزه، نابغه در نظر گرفته شوند اما در حوزه‌ی دیگر نه. میانگین ضریب هوشی نابغه‌ها حدود 140 است.
برخی از علائمی که ممکن است فرد را به عنوان «نابغه» واجد شرایط کند عبارتند از:
- قابلیت‌های یادگیری پیشرفته
- تفکر انتقادی
- سیستم ارزش‌گذاری آزادی‌خواه
- ذهن کنجکاو یا کاوشگر
- حافظه‌ی عالی
آیا نابغه بودن ژنتیکی است؟
سر سیریل برت، بین سال‌های 1943 و 1966، بر روی دوقلوهای متعددی مطالعاتی در مورد ضریب هوشی و ژنتیک انجام داد. او به این نتیجه رسید که ضریب هوشی دارای مولفه‌ی ژنتیکی قابل توجهی می‌باشد. چندین مطالعه‌ی دیگر گزارش می‌دهند که وراثت‌پذیری هوش می‌تواند تا 0.8 (در مقیاس 0.0 تا 1.0) باشد.
DTNBP1 یک ژن مرتبط با هوش است. این ژن پروتئینی به نام پروتئین پیونددهنده‌ی دیستروبروین 1 را تولید می‌کند که یک ژن کاندید برای اسکیزوفرنی است. مطالعات اخیر گزارش می‌دهند که DTBNP1 ممکن است در توانایی‌های شناختی نقش داشته باشد. یک مطالعه نشان داد که نوع خاصی از ژن DTBNP1 با پیشرفت تحصیلی بالاتر در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی مرتبط است. نویسندگان تصور می‌کنند که این تغییر ژنتیکی، با افزایش توانایی‌های شناختی، خطر ابتلا به اسکیزوفرنی را تغییر می‌دهد. این مساله می‌تواند توضیح دهد که چرا نابغه‌هایی مانند ون گوگ یا سر آیزاک نیوتن با برخی از بیماری‌های روانی دست و پنجه نرم می‌کردند.
وراثت‌پذیری IQ
طبق مطالعات، ژنتیک می‌تواند بین 30 تا 75 درصد از تغییرات در سطح IQ افراد را ایجاد کند. با این حال، برخی عوامل محیطی و وضعیت اجتماعی-اقتصادی نیز می‌تواند مانع از دستیابی فرد به پتانسیل ژنتیکی واقعی سطوح IQ خود شود.
عوامل محیطی موثر بر میزان نبوغ افراد
داشتن ویژگی‌های ژنتیکی یک نابغه اما نداشتن حمایت یا تشویق برای هدایت این استعدادها، پتانسیل ژنتیکی فرد را شکوفا نمی‌کند. مطالعات نشان می‌دهند که والدینی که استعداد فرزندان خود را با ارائه‌ی راهنمایی و آموزش صحیح پرورش می‌دهند، نابغه می‌سازند. حال بیایید نگاهی به برخی از عوامل محیطی بیاندازیم که می‌توانند فرد را به یک نابغه، تبدیل کنند.
وضعیت اجتماعی و اقتصادی (SES)
فقدان ثبات مالی ممکن است مانع از فراهم شدن منابعی شود که می‌توان در اختیار کودک قرار داد تا به پتانسیل بهره‌ی هوشی کامل خود برسد. بر اساس یک مطالعه‌ی تحقیقاتی، کودکانی که بالاترین و پایین‌ترین وضعیت اجتماعی-اقتصادی را دارند، به طور متوسط در سن دو سالگی، تا 6 امتیاز ضریب هوشی با یکدیگر تفاوت دارند. علاوه بر این، در سن 16 سالگی، فاصله‌ی IQ تقریبا سه برابر شده بود.
تغذیه
برخی از اجزای تغذیه‌ای رژیم غذایی شما، به بهبود عملکرد شناختی کمک می‌کنند. طبق یک مطالعه، کمبودهای تغذیه‌ای در سنین 1 تا 5 سالگی می‌تواند ضریب هوشی را تا 15 امتیاز کاهش دهد!
محیط خانه
روابط خوب والدین، نظرات تشویق‌کننده، انتقاد سازنده و بازخورد منظم، همگی می‌توانند به تقویت پتانسیل نبوغ کودک کمک کنند.
چگونه یک آزمایش ژنتیک استعدادیابی می‌تواند به شکل‌گیری پتانسیل نبوغ کمک کند؟
دریافت اطلاعات در مورد توانایی‌های شناختی خود یا فرزندتان می‌تواند به شناسایی و استفاده از ابزارهای صحیح برای حمایت از این توانایی‌ها کمک کند. این کار همچنین می‌تواند به برجسته کردن مناطقی که نیاز به زمان و توجه بیشتری دارند کمک کند.
خلاصه
نابغه‌ها هم به دنیا می‌آیند و هم ساخته می‌شوند. در حالی که ژنتیک می‌تواند تا 75 درصد از تغییرات در سطح IQ را توضیح دهد، عواملی مانند وضعیت اجتماعی-اقتصادی و محیط خانه تعیین می‌کنند که آیا فرد به پتانسیل کامل ضریب هوشی ژنتیکی خود دست می‌یابد یا خیر.
