از سال گذشته، خطر ابتلا به آلزایمر به یکی از مهمترین نگرانی‌های بازیگر مشهور، کریس همسورث، تبدیل شده است. این بیماری هنوز در این سوپراستار مارول تشخیص داده نشده است اما همسورث به لطف تست ژنتیک متوجه شده است که خطر ابتلا به آلزایمر در او بیشتر از دیگران است.
همسورث در زمان کار بر روی مجموعه مستند نشنال جئوگرافیک، Limitless، که بر کشف مفهوم طول عمر و سلامت انسان تمرکز دارد، آزمایش‌های زیادی انجام داد. در یک قسمت از این برنامه، یک پنل کامل که نشانگرهای DNA همسورث را بررسی کرد نشان داد که او یک آسیب‌پذیری ژنتیکی در برابر بیماری آلزایمر دارد که ناشی از وجود دو نسخه از ژن APOE4 است.
این افشاگری باعث شد که همسورث به طور موقت از کانون توجه خارج شود و برای مدتی بر روی خانواده، سلامتی و سایر جنبه‌های زندگی خود تمرکز کند. دانستن اینکه او دو نسخه از ژن آلزایمر را در DNA خود دارد، او را تشویق کرد تا اکتشافات خود را با جهان به اشتراک بگذارد و به افزایش آگاهی نسبت به آلزایمر کمک کند. همسورث تصمیم گرفت در خصوص افزایش آگاهی در مورد تاثیر مولفه‌های ژنتیکی بر خطر بیماری‌های مرتبط با زوال شناختی فعالیت کند.
خطر آلزایمر کریس همسورث: عوامل ژنتیکی
کریس همسورث استعداد ژنتیکی خود برای ابتلا به بیماری آلزایمر را در قسمت پنجم سریال Limitless فهمید. در این اپیزود، با عنوان «حافظه»، همسورث برای کشف توانایی‌های شناختی و خطرات احتمالی که ممکن است بعدا در زندگی با آن مواجه شود، آزمایش‌های متعددی انجام داد. به گفته همسورث، برنامه این بود که پزشک نتایج معاینات را در مقابل دوربین به او نشان دهد.
با این حال، پزشک به همسورث نزدیک شد و به او گفت که باید این موضوع را به طور خصوصی با او در میان بگذارد. با اینکه در نهایت این نتایج در سریال نشان داده شد اما پزشک همسورث ابتدا آن‌ها را به صورت خصوصی با او مطرح کرد.
نتایج نشان داد که خطر ابتلا به آلزایمر در این بازیگر، به دلیل وجود دو نسخه از ژن APOE4 در DNA او بیشتر از دیگران است. او یک نسخه از پدر و دیگری را از مادرش گرفته بود؛ وجود یک نسخه از این ژن خطر ابتلا به آلزایمر را در افراد افزایش می‌دهد و از هر چهار نفر یک نفر حامل یک نسخه از آن است.
اما داشتن دو نسخه از این ژن خطر ابتلا به آلزایمر را به میزان قابل توجهی و در حدود 15 درصد افزایش می‌دهد. بر اساس مطالعه‌ای که توسط موسسه ملی بهداشت انجام شده است، تنها حدود ۲ تا ۳ درصد از جمعیت، مانند کریس همسورث، دو نسخه از ژن APOE4 را DNA خود دارند.
پروتئین APOE مسئول مدیریت متابولیسم کلسترول در بدن و ترمیم نورون‌های مغز می‌باشد. این پروتئین همچنین عملکردهای مختلف دیگری از جمله اتصال با بتاآمیلوئید را بر عهده دارد؛ بتا آمیلوئید ماده‌ای است که به تشکیل پلاک‌های مغزی مرتبط با بیماری آلزایمر کمک می‌کند. نسخه جهش یافته ژنِ APOE4، می‌تواند تجمع چربی در بدن را بیشتر کرده و خطر آسیب به مغز را افزایش دهد.
اگرچه تاثیر ژن APOE4 بر سلامت مغز هنوز به طور کامل شناخته نشده است اما محققان بر این باورند که یک کپی از این ژن می‌تواند به طور قابل توجهی شانس فرد برای ابتلا به زوال عقل و بیماری‌های مرتبط با زوال شناختی مانند بیماری آلزایمر را افزایش دهد.
آیا داشتن ژن APOE4 بدین معناست که حتما به آلزایمر مبتلا می‌شوید؟
کشف آلزایمر در کریس همسورث توجه بیشتری را به تاثیر ژنتیک بر سلامت مغز و خطر ابتلا به بیماری‌های شناختی جلب کرده است.
با این حال، شایان ذکر است که وجود ژن APOE4 (حتی دو نسخه از آن) بدین معنی نیست که فرد حتما در مقطعی از زندگی خود به آلزایمر مبتلا خواهد شد. درست است که خطر افزایش می‌یابد، اما ممکن است بیماری هرگز ایجاد نشود.
اگرچه داشتن این عامل ژنتیکی خطر را افزایش می‌دهد اما هنوز اقدامات پیشگیرانه‌ای وجود دارد که فرد با انجام دادن می‌تواند از سلامت مغز خود محافظت کرده و شانس ابتلا به این بیماری را به حداقل برساند.
طبق گزارشات کمیسیون Lancet، تقریبا 12 عامل خطر وجود دارد که می‌تواند بر ابتلا به بیماری آلزایمر تاثیر بگذارد؛ همه این عوامل، قابل تغییر هستند. به عنوان مثال، مواردی مانند سیگارکشیدن، چاقی، مصرف بیش از حد الکل و آلودگی هوا همگی در افزایش خطر آلزایمر نقش دارند. این 12 عامل قابل تغییر، مسئول حدود 40 درصد از موارد زوال عقل در سراسر جهان هستند.
به این ترتیب، حتی فردی که دارای استعداد ژنتیکی ابتلا به آلزایمر است، همچنان می‌تواند با دنبال کردن یک سبک زندگی سالم، از بروز این بیماری جلوگیری کند. یک مطالعه که بر روی افرادی که دارای ژن APOE4 بودند انجام شد و نشان داد که رژیم غذایی سالم، مدیریت دقیق عوامل خطر و ورزش منظم همگی به کاهش زوال شناختی کمک می‌کنند.
به عبارت دیگر، اگرچه برخی ساختارهای ژنتیکی ممکن است خطر ابتلا به بیماری‌های خاص را افزایش دهند اما آگاهی زودهنگام در مورد عوامل خطر، می‌تواند به شما کمک کند تا برای محافظت از خود گام‌های درستی بردارید.
به عنوان مثال، افراد دارای ژن APOE4 می‌توانند با انجام کارهای زیر خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهند:
- ترک سیگار و کاهش مصرف الکل
- کاهش قرار گرفتن در معرض منابع آلودگی
- به حداقل رساندن استرس و اقدامات لازم برای مبارزه با افسردگی
- مدیریت بیماری‌های التهابی به کمک یک متخصص
- افزایش فعالیت‌های تفریحی و اجتماعی برای فعال نگه داشتن مغز و انجام تمرینات محرک مغز
افراد دارای ژن APOE4 چگونه می‌توانند خطر ابتلا به آلزایمر را کاهش دهند؟
همسورث هنگام صحبت در مورد بررسی‌های ژنتیکی و خطر ابتلا به آلزایمر، می‌گوید که با دانستن این خطر وحشت نکرد و این بدین معنی نیست که حتما به آلزایمر مبتلا خواهد شد و تصمیمی به کناره‌گیری از بازیگری ندارد؛ در عوض، این کشف باعث شد تا گام‌های مهمی را برای محافظت از سلامتش بردارد و از هر عاملی خطری که ممکن است احتمال زوال شناختی را افزایش دهد دوری کند.
به طور خاص، افراد دارای ژن APOE4 و سایر افرادی که در معرض خطر بالقوه ابتلا به آلزایمر قرار دارند، با تمرکز بر مواردی که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد می‌توانند اقدامات پیشگرانه‌ای را در پی گیرند و دورنمای سلامت خود را بهبود بخشند:
انتخاب غذاهای سالم برای مغز
غذاهایی که می‌خورید می‌توانند به میزان قابل توجهی خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را کاهش دهند. با رژیم غذایی مناسب، مطمئن خواهید شد که مغزتان را با ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنزیم‌هایی که برای تکامل نیاز دارد تغذیه می‌کنید. اجتناب از غذاهای التهاب‌آور مانند شکر و محصولات فرآوری‌شده می‌تواند تخریب عصبی که در بیماری‌هایی مانند آلزایمر رخ می‌دهد را کاهش دهد.
علاوه بر این، بسیاری از مواد شیمیایی درگیر در مدیریت فرآیندهای مغز توسط روده تنظیم می‌شوند. مطالعات نشان داده‌اند که ترکیب باکتری‌های روده در افراد مبتلا به آلزایمر اغلب بسیار متفاوت است. تمرکز بر رژیم غذایی طراحی شده برای متعادل کردن میکروبیوم روده و کاهش التهاب می‌تواند از بدن و مغز محافظت کند.
یک رژیم غذایی کم‌نمک سرشار از پروبیوتیک‌های سالم، سبزیجات و میوه‌های تازه و چربی‌های سالم، می‌تواند برای افرادی که در معرض خطر ژنتیکی ابتلا به آلزایمر هستند مفید باشد. بسیاری از کارشناسان، از جمله انجمن آلزایمر، رژیم غذایی مدیترانه‌ای که در آن از روغن‌های سالم و چربی‌های غیراشباع استفاده می‌شود را توصیه می‌کنند. پرهیز از مصرف غذاهایی که به مغز آسیب می‌رساند، مانند مقادیر زیاد الکل و گوشت قرمز نیز می‌تواند مفید باشد.
ورزش و فعالیت منظم (از جمله تمرینات محرک مغز)
برای افرادی مانند کریس همسورث، پیشگیری از آلزایمر می‌تواند شامل تمرکز قوی بر ورزش و فعالیت منظم، از جمله تمرینات محرک مغز باشد.
فعالیت بدنی به تقویت تمام عضلات بدن از جمله مغز کمک می‌کند. تمرینات قدرتی و ورزش‌های هوازی به ویژه برای افزایش جریان خون و کاهش خطر مشکلات عروقی در مغز مفید هستند.
مطالعات علمی ثابت کرده‌اند که انواع خاصی از ورزش‌ها، مانند تای چی، منجر به تغییرات قابل توجهی در تشکیل ماده سفید در مغز شده و خطر ابتلا به زوال عقل را کاهش می‌دهند. بسیاری از اشکال ورزش هوازی می‌توانند، حتی برای افرادی که نسخه‌هایی از ژن APOE4 دارند، حجم مغز را افزایش داده و شبکه‌های عصبی را حفظ کنند. بنابراین، فعالیت بدنی به محافظت شما در برابر زوال عقل کمک می‌کند.
تقریبا همه اشکال ورزش منظم، از پیاده‌روی یا دوچرخه‌سواری تا دویدن یا وزنه‌زدن، مفید هستند. ورزش همچنین خطر سایر مشکلات سلامتی همچون چاقی که می‌توانند در ایجاد زوال عقل نقش داشته باشد را کاهش می‌دهد.
جدول کلمات متقاطع، پازل و حتی یادگیری رقص از جمله تمرین‌های محرک مغز هستند.
بهبود الگوهای خواب
در حالی که رژیم غذایی و ورزش به عنوان دو ابزار مهم در مبارزه با زوال عقل در نظر گرفته می‌شوند، فاکتور دیگری نیز وجود دارد که باید به آن‌ها توجه کنید. برای کریس همسورث، پیشگیری از آلزایمر شامل اتخاذ رویکرد جدیدی برای خواب و استراحتش نیز بود.
داشتن یک خواب منظم و خوب شبانه برای سلامت طولانی مدت مغز مهم است. در طول خواب، مغز فرآیندهای مختلفی را طی می‌کند، سموم را از بین می‌برد و سلول‌ها را ترمیم می‌کند. خواب کافی نه تنها خلق‌وخوی شما را بهبود می‌بخشد، بلکه می‌تواند به سلامت مغز نیز کمک کند. هنگامی که یک شب خوب می‌خوابید، به مغز خود اجازه می‌دهید تا ذرات سمی که در طول روز در آن تجمع یافته است را از بین ببرد و تخریب ذهنی را به حداقل برساند.
مغز، حتی زمانی که بیدار هستید نیز به طور مداوم خود را سم‌زدایی می‌کند. اما مطالعات نشان می‌دهند که در طول خواب، توانایی مغز برای حذف اجزای سمی حدود 60درصد افزایش می‌یابد. با این حال، خواب بیش از حد نیز می‌تواند به اندازه خواب ناکافی مشکل‌ساز باشد. خواب زیاد ممکن است به مغز و خلق‌وخو آسیب برساند، بنابراین مهم است که شرایط لازم برای یک استراحت شبانه خوب را فراهم کنید.
بیشتر افراد به حدود 7 تا 9 ساعت خواب شبانه نیاز دارند.
از کشف ژنتیکی کریس همسورث چه درسی می‌گیریم؟
اکنون پیشگیری از آلزایمر، به بخش مهمی از زندگی شاد و سالم کریس همسورث تبدیل شده است. در حالی که این بازیگر به آلزایمر مبتلا نیست اما کشف عوامل خطر ژنتیکی که او را مستعد ابتلا به زوال عقل می‌کند به او اجازه داد تا تغییرات مهمی در سبک زندگی‌اش ایجاد کند.
داستان همسورث به ما می‌آموزد که درک عوامل خطر ژنتیکیتا چه حد مهمند و می‌توانند بر سلامت و طول عمر شما تاثیر بگذارند. با استفاده از آزمایش ژنتیک سلامت حنیفا، می‌توانید متوجه شوید که آیا حامل جهش‌های ژنتیکی یا نسخه‌های ژنی که خطر ابتلا به هر گونه بیماری را افزایش می‌دهد هستید یا خیر. با بررسی نتایج این آزمایش درباره اینکه کدام عوامل ژنتیکی ممکن است شانس ابتلا به بیماری‌های مختلف را در شما افزایش دهند، بیشتر خواهید آموخت؛ این اطلاعات برای برنامه‌ریزی یک سبک زندگی سالم‌تر بسیار مفید می‌باشند.
هنگامی که این اطلاعات را به دست آوردید، می‌توانید با انجام اقدامات پیشگیرانه و تنظیم سبک زندگی برای محافظت از سلامت آینده خود، راه همسورث را دنبال کنید.
