اکثر ما می‌دانیم که ژن‌ها در خطر ابتلا به سرطان نقش دارند. اما آیا می‌دانستید که ژنتیک عامل اصلی سرطان نیست؟ عواملی که در سبک زندگی و محیط شما وجود دارند نیز نقش بسیار مهمی در ابتلا به این بیماری ایفا می‌کنند.
جان وایت، مدیر ارشد پزشکی WebMD، اطلاعاتی را در مورد خطر سرطان خلاصه کرده و ابزارهایی را ارائه داد که می‌توانید از آن‌ها برای کاهش خطر سرطان استفاده کنید. وایت می‌گوید: «تنها حدود 30 درصد سرطان‌ها ژنتیکی هستند در حالی که 70 درصد آن‌ها ناشی از شیوه‌ی زندگی می‌باشند. آنچه می‌خورید، میزان تحرک، کیفیت خواب، میزان استرس در زندگی و روابط شما، همه در ابتلا به سرطان نقش دارند».
چه چیزی بر خطر ابتلا به سرطان تاثیر می‌گذارد؟
موارد زیادی وجود دارند که می‌توانند بر خطر ابتلا به سرطان تاثیر بگذارند. در حالی که برخی از آن‌ها مانند سن یا ژنتیک را نمیتوانید کنترل کنید، اما بسیاری از عوامل خطر دیگر قابل تغییر هستند:
- تنباکو: می‌توانید سیگار را ترک کنید.
- چاقی و کم تحرکی: برای رسیدن به شاخص توده‌ی بدنی سالم (BMI) و فعال شدن تلاش کنید.
- رژیم غذایی و الکل: می‌توانید انتخاب‌های بهتری برای غذا و نوشیدنی خود داشته باشید.
- دیابت، نقرس و عفونت: شما می‌توانید برای مدیریت هرگونه مشکل سلامتی به پزشک مراجعه کنید.
- اشعه‌ی ماوراء بنفش: از کرم ضد آفتاب، عینک آفتابی و کلاه استفاده کنید تا از آسیب نور خورشید در امان بمانید.
- آلودگی محیط و مواجهه‌ی شغلی: امروزه تحقیقات زیادی بر روی تاثیر آلودگی محیط بر سرطان انجام گرفته است. به عنوان مثال، آزبست می‌تواند منجر به ابتلا به مزوتلیوما شود.
- بهداشت ضعیف دندان: دندان‌های خود را مسواک بزنید و به بهداشت دهان و دندان خود توجه کنید.
- داروهای خاص: با پزشک خود در مورد خطرات موجود در داروهایی که مصرف می‌کنید صحبت کنید.
وایت می‌گوید: «سرطان اثر تجمعی تصمیماتی است که اکنون می‌گیرید؛ این تصمیمات در طی 10، 20، 30 یا 40 سال دیگر بر خطر ابتلا به سرطان تاثیر می‌گذارند».
چه چیزی باعث کاهش نرخ سرطان شده است؟
در حالی که برخی از سرطان‌های خاص (سرطان پروستات، سرطان لوزالمعده و سرطان پستان) همچنان در حال افزایش هستند، نرخ سرطان به طور کلی برای مردان و زنان در ایالات متحده کاهش یافته است. این مساله در درجه‌ی اول به دلیل آزمایش‌های غربالگری است. وایت می‌گوید: ما شاهد پیشرفت‌های زیادی به خصوص در غربالگری سرطان پوست بوده‌ایم. همچنین واکسن‌های سرطان هپاتیت B، هپاتیت C و ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) نیز در دسترس می‌باشند.
افرادی که سیگار را ترک می‌کنند نیز عامل دیگری در کاهش نرخ سرطان ریه هستند، زیرا 80 درصد از سرطان‌های ریه ناشی از مصرف سیگار است. وایت می‌گوید: «با این حال بسیاری از مردم در ایالات متحده هنوز سیگار می‌کشند و ما شاهد افزایش این مساله در برخی از جمعیت‌های جوان هستیم». وایت همچنین توضیح داد که درمان‌های جدید سرطان مانند تعدیل‌کننده‌های ایمنی و گزینه‌های شیمی‌درمانی در 5 سال گذشته نیز عاملی در کاهش میزان سرطان بوده‌اند.
پاسخ به چند سوال متداول
اگر ژن سرطان داشته باشم، آیا جراحی تهاجمی تنها راه حل است؟
اگر ژن سرطان دارید، جراحی تهاجمی تنها گزینه نیست. این مساله بستگی به نوع سرطان دارد. به عنوان مثال، برخی از افراد مشهور به دلیل وجود خطرات ژنتیکی خاص برای سرطان پستان، ماستکتومی پیشگیرانه را انتخاب کرده‌اند، یعنی برای کاهش خطر، سینه‌های خود را با جراحی برداشته‌اند. اما داروهایی برای سرطان پستان و انواع دیگر نیز وجود دارد که می‌توانند خطر سرطان را کاهش دهند. برای این کار باید با پزشک یا مشاور ژنتیک خود صحبت کنید. شما مانند افراد فاقد ژن جهش‌یافته، در معرض خطر متوسطی نیستید، بنابراین بهترین انتخاب می‌تواند داروهای خوراکی یا غربالگری‌های تهاجمی‌تر باشد.
آیا درمان‌های طبیعی‌تر از جراحی، شیمی‌درمانی و پرتودرمانی برای سرطان وجود دارد؟
درمان سرطان یک طرح است که از گزینه‌های زیادی استفاده می‌کند. پرتودرمانی، جراحی یا شیمی‌درمانی به همراه چیزهای دیگری مانند تغذیه، یوگا یا مدیتیشن می‌توانند در دستور کار قرار گیرند. بنابراین اینگونه نیست که بین روش‌های درمانی فقط یکی را انتخاب کنیم، بلکه به یک برنامه‌ی جامع نیاز داریم که بهترین جواب را برای شما بدهد.
مادر و مادربزرگم هر دو بر اثر یک نوع سرطان در یک سن فوت شده‌اند. آیا من هم در آن سن به سرطان مبتلا خواهم شد؟
در صورت وجود خطر ابتلا به سرطان در خانواده، حتما با یک مشاور ژنتیک صحبت کنید. آزمایش‌های پیشرفته‌تری وجود دارد که می‌توانید انجام دهید. پس از آن برای کاهش خطر ابتلا به سرطان در مورد گزینه‌های دارویی و دستورالعمل‌های غربالگری که نیاز دارید با او صحبت کنید. تمرکز روی چیزهایی که می‌توانید کنترل کنید مفید است. شما می‌توانید خود را در مورد ریسک و گزینه‌های پیش رو آگاه کنید. همه‌ی این‌ها این امکان را به شما می‌دهند که خودتان را قدرتمند کنید. طبیعی است که در این مورد استرس و اضطراب داشته باشید. ممکن است بخواهید با یک متخصص سلامت روان نیز صحبت کنید تا در این راه به شما کمک کند.
اگر گیاه‌خوار هستید، آیا جایگزین گیاهی وجود دارد که به اندازه‌ی ماهی مفید باشد؟
نکته‌ی جالب در مورد ماهی این است که تمام اسیدهای چرب تک و چند غیراشباع را دارد و از نظر آنتی‌اکسیدانی غنی است. اما اگر نمیتوانید ماهی بخورید، روغن‌های ماهی وجود دارد که می‌توانید مصرف کنید. انجام آزمایش خون اغلب برای اطمینان از عدم ابتلا به کم خونی یا سایر کمبودها مهم است.
آیا لبنیات خطر ابتلا به سرطان‌هایی مانند سرطان پروستات را افزایش می‌دهد؟
اطلاعات متناقضی در مورد تاثیر لبنیات در طول سال‌ها وجود داشته است. بیشتر آن‌ها نشان داده‌اند که لبنیات کم چرب خطر ابتلا به سرطان از جمله سرطان پروستات را افزایش نمی‌دهند اما از آنجایی که نتایج منتاقض هستند، مصرف لبنیات در حد اعتدال بسیار مهم است.
خواب خوب یکی از مواردی است که به کاهش خطر ابتلا به سرطان کمک می‌کند. اگر نتوانیم خوب بخوابیم چه؟
برخی از پزشکان ممکن است برای تجویز داروهای خواب خیلی سریع عمل کنند. اما این ممکن است برای برخی افراد کارساز نباشد. یک گزینه برای کمک به خواب بهتر، درمان شناختی رفتاری (CBT) است. برای بی‌خوابی معمولا علت اصلی دیگری مانند استرس یا اضطراب وجود دارد. می‌توانید با پزشک خود در مورد درمان آن صحبت کنید.
بزرگترین افسانه در مورد سرطان چیست؟
یک افسانه در مورد سرطان این است که این بیماری بیشتر ژنتیکی است. مردم فکر می‌کنند چون در خانواده‌ی خود سرطان ندارند، نیازی به فکر کردن به آن هم نیست و در نتیجه غربالگری نمی‌شوند. اما ژنتیک عامل خطر اصلی سرطان نیست. به جای گفتن «امیدوارم به آن مبتلا نشوم»، بدانید که سرطان بیماری متنوعی است و شما این قدرت را دارید که خطر ابتلا به آن را کاهش دهید.
