اسکیزوفرنی: علل، نشانه‌ها، علائم و درمان

  • منبع: circledna
  • یکشنبه 06 خرداد 1403
  • 17 دقیقه مطالعه

اسکیزوفرنی، یک اختلال شدید سلامت روان است. در اخبار، برنامه‌های تلویزیونی و فیلم‌ها، اغلب بیماران اسکیزوفرنی را می‌بینیم که به دلیل هذیان، توهم یا پارانویا، به خود آسیب می‌زنند یا دیگران را آزار می‌دهند. اسکیزوفرنی به طور گسترده­‌ای درک نشده است و از آن‌جایی که انسان‌ها تمایل دارند از ناشناخته‌­ها یا چیزی که درک نمی­‌کنند بترسند، بسیاری از ما از بودن در کنار فردی که اسکیزوفرنی دارد ترس داریم.

 

در سال 2001 یک فیلم با عنوان ذهن زیبا توجهات را به این بیماری جلب کرد. این فیلم بر اساس یک داستان واقعی ساخته شده است و زندگی جان نش (1928-2015) را روایت می­‌کند؛ جان یک ریاضی‌دان برجسته بود که با اسکیزوفرنی مبارزه می­‌کرد اما توانست زندگی پرباری داشته باشد. این داستان نشان می‌­دهد که زندگی با این بیماری روانی چقدر ناتوان­‌کننده است. با این حال، می­‌تواند امیدبخش باشد زیرا نشان می‌دهد که چگونه جان نش در زمینه‌های ریاضیات و تئوری بازی‌ها مشارکت قابل‌توجهی داشت و جایزه‌ی نوبل را به‌دست آورد.

 

متاسفانه، اسکیزوفرنی یک بیماری روانی است که نه تنها بیماران، بلکه اعضای خانواده و مراقبان فرد را نیز تحت تاثیر قرار می­‌دهد. ممکن است اعضای خانواده­‌ای که با فرد مبتلا به اسکیزوفرنی زندگی می‌­کنند، احساس خطر داشته باشند. امروزه تحقیقات نشان می­‌دهد که سالانه تقریبا 2.77 میلیون مورد جدید اسکیزوفرنی وجود دارد. با این حال، خوشبختانه شانس ابتلا به این بیماری پایین بوده و میزان آن 0.85% است؛ به این معنی که از هر 100000 نفر در جهان، 850 نفر در یک مقطع خاص از زندگی خود اسکیزوفرنی را تجربه خواهند کرد.

 

همان‌طور که گفته شد، یادگیری درباره‌ی این بیماری به همه‌ی ما کمک می­‌کند تا بتوانیم نگرش خود را تغییر دهیم و نگرش منفی مرتبط با اختلالات سلامت روان را کاهش دهیم. برخی از بیماران اسکیزوفرنی بسیار خطرناک و خشن هستند، اما برخی دیگر این‌طور نیستند.

 

تعریف اسکیزوفرنی

 

افراد مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است واقعیت را به طور غیرعادی تفسیر کنند یا با آن ارتباط نداشته باشند. اسکیزوفرنی یک بیماری روان‌پزشکی جدی و مزمن است که به طیفی از اختلالات مربوط به قطع ارتباط با واقعیت اشاره دارد. این بیماری روانی ممکن است به صورت ترکیبی از هذیان، توهم و الگوهای فکری آشفته در اواخر نوجوانی یا اوایل بزرگسالی ظاهر شود؛ در نتیجه، به طور بالقوه می­‌تواند عملکردهای روزانه را مختل کند زیرا بر رفتار، افکار و احساسات تاثیر می­‌گذارد. افراد مبتلا به این بیماری ممکن است گفتار ضعیف، توانایی‌های تفکر انتقادی محدود، اختلال در حرکت، کاهش تعاملات اجتماعی و علائم بیش‌تری داشته باشند که به زودی به آن­‌ها خواهیم پرداخت.

 

علاوه بر این، بیماران اسکیزوفرنی معمولا نمی‌­توانند تشخیص دهند که علائم این اختلال را دارند. به طور معمول، فردی که مبتلا به اسکیزوفرنی است ممکن است حملاتی داشته باشد که در آن ارتباط خود را با واقعیت از دست می‌­دهد و پس از آن یک دوره بهبودی که در آن احساس آرامش و عاقل بودن می­‌کند را تجربه می­‌کند. به عنوان مثال، اسکیزوفرنی پارانوئید عمدتا با هذیان­‌هایی مشخص می‌شود که مرز بین چیزهای واقعی و غیرواقعی را محو می‌­کند. یک بیمار ممکن است احساس کند که کسی می­‌خواهد او را بگیرد، حتی اگر واقعا این‌طور نباشد. تفکر شفاف تنها زمانی شروع می شود که محرک‌هایی مانند استرس از بین بروند یا اینکه فرد داروهای تجویزشده را مصرف کند.

 

مداخله‌ی پزشکی زودهنگام کلید کنترل علائم است. علاوه بر این، یافتن درمان به این معنی است که بتوانیم علائم را قبل از بروز عوارض جدی کنترل کنیم. وقتی کمک فوری تجویز شود، نتایج بلندمدت را بهبود می‌­بخشد. خوشبختانه، اسکیزوفرنی قابل درمان است و بیماران هم‌چنان می‌توانند زندگی کامل و شادی داشته باشند.

 

اسکیزوفرنی

 

علل اسکیزوفرنی

 

اگرچه محققان نمی‌توانند علت دقیق شروع بیماری را مشخص کنند اما تصور بر این است که ترکیبی از عوامل خطر می­‌توانند در ایجاد آن نقش مهمی داشته باشد. همه‌ی ما باید علل بالقوه‌ی اسکیزوفرنی را درک کنیم تا به ما کمک کند تا تشخیص دهیم که آیا ما و عزیزانمان ممکن است در معرض خطر ابتلا به آن باشیم یا خیر. دانستن محرک‌­های بالقوه به افراد کمک می­‌کند تا بفهمند آیا می­‌توان اقدامات خاصی را برای جلوگیری از شروع این اختلال روانی مادام­‌العمر انجام داد یا خیر.

 

عوامل خطر ژنتیکی

 

مطالعات نشان می‌­دهند که یکی از عوامل خطر اصلی اسکیزوفرنی ژنتیک است. این بیماری معمولا در خانواده‌ها ایجاد می­‌شود، به این معنی که اگر اعضای خانواده شما به این اختلال مبتلا هستند، احتمال بیش‌تری برای ابتلا به آن دارید. با این حال، یک ژن واحد مسئول ایجاد این بیماری نیست. در عوض، محققان گمان می‌­کنند که ترکیبی از ژن‌­های مختلف می‌­تواند یک فرد را مستعدتر کنند. به عنوان مثال، محرک­هایی مانند استرس همراه با دارو ممکن است باعث شروع اسکیزوفرنی در افرادی شوند که در معرض خطر بالاتری هستند.

 

برای کمک به کاهش این مشکل و درک عوامل خطر ژنتیکی خود، می­‌توانید آزمایش ژنتیک سلامت روان حنیفا را انجام دهید. این آزمایش خطر ژنتیکی ابتلا به بیماری­‌های روانی مختلف، از جمله افسردگی، اسکیزوفرنی، دوقطبی و اختلال نقص توجه و بیش‌­فعالی را به شما نشان خواهد داد.

 

برخی از داروها می‌­توانند باعث ایجاد علائم اسکیزوفرنی شوند.

 

استفاده از برخی داروها منجر به اسکیزوفرنی نمی‌­شود، اما می‌­تواند علائمی را در افرادی که در معرض خطر بالایی هستند، به خصوص برای افرادی که سابقه‌ی خانوادگی قوی دارند، ایجاد کند. کسانی که مستعد ابتلا به اسکیزوفرنی هستند، ممکن است با اجزای دارویی زیر واکنش نشان دهند:

 

  • شاهدانه

 

  • ال اس دی

 

  • کوکائین

 

  • آمفتامین­‌ها

 

تغییرات در ساختار مغز

 

در مغز افراد مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است تغییرات فیزیکی ظریفی وجود داشته باشد. با این حال، این تغییرات در همه‌ی آن­‌ها قابل مشاهده نیست. علاوه بر این، تغییرات در ساختار مغز می‌توانند در افرادی که هیچ اختلال سلامت روانی ندارند نیز رخ دهند. به هر حال، فعالیت‌هایی مانند نواختن آلات موسیقی، خواب، ورزش و دارو می­‌توانند ساختار مغز انسان را تغییر دهند. همان‌طور که گفته شد، گزارش‌ها به شکلی قوی نشان می‌دهند که حتی این تغییرات جزئی در ساختار مغز نیز می‌توانند نقش بزرگی در افرادی که استعداد زیادی برای ابتلا به اسکیزوفرنی دارند بازی کنند.

 

عوامل روانی اجتماعی

 

آسیب­‌های روانی اجتماعی مانند کودک‌­آزاری می­‌توانند یک عامل موثر در شروع اسکیزوفرنی باشند. مرگ یکی از عزیزان یا طلاق والدین نیز از دیگر اشکال آسیب می­‌باشند. در نتیجه، بیماران اغلب توهمات واضحی از این رویدادهای ناخوشایند که در جوانی آن­ها رخ داده است را تجربه می‌­کنند. آن­‌ها در عبور از مسائل مشکل دارند و خطوط بین واقعیت فعلی و واقعیت گذشته خود را اشتباه می­‌گیرند.

 

تغییرات در ساختار شیمیایی مغز

 

مغز انسان مملو از انتقال­‌دهنده‌­های عصبی است؛ این انتقال‌­دهنده‌­ها مواد شیمیایی پیچیده و بسیار مرتبط هستند که سیگنال­‌هایی را بین سلول­‌های مغز رد و بدل می­‌کنند. هنگامی که در این مواد شیمیایی عدم تعادل وجود داشته باشد، می‌­تواند عامل مهمی برای شروع این اختلال روان‌پزشکی و سایر شرایط سلامت روان باشد. به عنوان مثال، دوپامین، عامل یادگیری، انگیزه و لذت، بر شروع اسکیزوفرنی تاثیر می­‌گذارد. سطوح بالای دوپامین منجر به تحریک بیش از حد مغز افراد مبتلا به اسکیزوفرنی می‌­شود.

 

به طور مشابه، ماده‌ی شیمیایی گلوتامات نیز مشکوک به ارتباط با این اختلال روانی است. به خاطر داشته باشید که افسردگی هم‌چنین بر عدم تعادل مواد شیمیایی، به ویژه دوپامین، سروتونین و نوراپی‌­نفرین تاثیر می­‌گذارد. بنابراین، برخی از بیماران ممکن است قبل از تشخیص پیچیده‌­تر اسکیزوفرنی، با افسردگی خفیف شروع کرده باشند.

 

اسکیزوفرنی

 

عوارض بارداری و زایمان

 

بسیاری از مطالعات نشان می‌دهند که افرادی که با عوارض پیش از تولد یا زایمان آسیب‌زا به دنیا آمده‌­اند، احتمال بیش‌تری برای ابتلا به اسکیزوفرنی و سایر اختلالات روان‌پریشی دارند. به عوامل خطر زیر توجه کنید:

 

 

  • خفگی یا کمبود اکسیژن در هنگام زایمان

 

 

 

  • زایمان زودرس

 

سایر عوامل محیطی

 

تعداد فزاینده‌­ای از مطالعات نشان می­‌دهند که ممکن است بین عفونت­‌های ویروسی مانند اپشتین بار یا توکسوپلاسما گوندی و اسکیزوفرنی نیز ارتباط وجود داشته باشد. با این حال، عوامل ژنتیکی خطر ابتلای فرد به اسکیزوفرنی را در برابر این بیماری‌­ها توضیح می‌­دهد. علاوه بر این، استرس شدید و هم‌چنین سوء مصرف مزمن الکل نیز ممکن است به عنوان عامل محرک تلقی شوند.

 

علائم اسکیزوفرنی

 

پیش از این، متخصصان بهداشت روان، اسکیزوفرنی را به پنج نوع طبقه‌­بندی می­‌کردند: پارانوئید، بی‌نظم، کاتاتونیک، تمایزنیافته و باقی‌مانده. با این حال، در سال 2013، کتابچه‌ی راهنمای سلامت روان که برای تشخیص این بیماری استفاده می­‌شد، به روز گردید. انواع ذکر شده در بالا هنوز هم به عنوان اسکیزوفرنی تشخیص داده می‌­شوند، اما متخصصان زیرگروه‌­های خاصی را برای آن تعیین نمی­‌کنند زیرا علائم اغلب اوقات با هم هم‌پوشانی دارند. در عوض، متخصصان هر یک از علائم خاص را برای تعیین بهترین درمان برای هر بیمار مورد توجه قرار می‌­دهند.

 

اسکیزوفرنی شامل طیف وسیعی از علائم مرتبط با تفکر، احساسات و رفتار است. این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

 

  • هذیان

 

  • شنیدن صداها

 

  • مشکوک بودن به مردم

 

  • توهمات

 

  • تفکر بی­‌نظم

 

  • یکنواخت صحبت کردن

 

  • عدم تغییر در حالات چهره

 

  • عدم ارتباط چشمی

 

  • رفتار غیرطبیعی

 

  • کناره­‌گیری اجتماعی

 

  • حالت عجیب و غریب

 

  • کمبود انگیزه

 

  • ناتوانی در تمرکز

 

  • توجه ضعیف

 

  • حرکت بیش از حد

 

  • عدم تجربه لذت

 

  • مشکلات یادگیری

 

  • مشکل در به خاطر سپردن

 

  • تصمیم­‌گیری ضعیف

 

  • دست و پا چلفتی بودن به دلیل هماهنگی ضعیف عضلات

 

  • کاهش در مراقبت از خود

 

برای اسکیزوفرنی، طیف وسیعی از علائم و نشانه‌­ها وجود دارد و می­‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. برخی از علائم ممکن است همیشه وجود داشته باشند، حتی در دوره­‌هایی که فرد آرام است. در همین حال، شدت علائم دیگر بسته به قرار گرفتن در معرض محرک­‌ها یا سطوح استرس فعلی می­‌توانند بدتر باشند یا به‌طور کلی ناپدید شوند. برخی از علائم ممکن است عود کنند یا با افزایش فعالیت ظاهر شوند.

 

درمان­‌های اسکیزوفرنی

 

بیماران اسکیزوفرنی اغلب نمی­‌دانند که علائم آن­‌ها ناشی از یک اختلال روانی است که نیاز به مراقبت پزشکی دارد. اغلب، عزیزان فرد به دنبال مداخله می­‌روند و به آن­‌ها کمک می‌کنند تا زندگی خود را به مسیر درست برگردانند.

 

اگرچه اسکیزوفرنی یک بیماری مادام­‌العمر است، اما بسیاری از درمان­‌های متعارف و مکمل‌­های موثر وجود دارند که می‌­توانند علائم را مدیریت کند. همکاری با یک متخصص مراقبت از سلامت روان، یکی از موارد کلیدی است. پیروی از برنامه‌ی درمانی و سازگاری با معاینات می‌تواند کمک­‌کننده باشد. برخی از درمان­‌ها ممکن است شامل ترکیبی از موارد زیر باشد:

 

  • مصرف داروهای ضدروان­‌پریشی خوراکی یا تزریقی

 

  • درمان با کمک مشاوره‌ی فردی یا گروه درمانی

 

  • برنامه‌­ریزی مراقبت هماهنگ با اعضای خانواده

 

  • مصرف برخی ویتامین­‌ها برای رفع کمبودهایی که ممکن است منجر به عدم تعادل شیمیایی شوند.

 

  • داشتن یک خروجی خلاق برای اشغال ذهن و بدن

 

  • پیوستن به گروه­‌های حمایتی برای بیماران و به عنوان خانواده

 

  • پیوستن به درمان­‌های معنوی­‌گرا

 

  • انجام یوگا و مدیتیشن

 

  • بستری شدن در یک مرکز مراقبت‌­های روان‌پزشکی

 

اگر مشکوک هستید که فردی که می­‌شناسید مبتلا به اسکیزوفرنی است، با او صحبت کنید و او را تشویق کنید تا کمک بگیرد. پیش‌قدم شوید تا برای آن­‌ها وقت ملاقات با روان‌پزشک بگیرید، از آن‌­ها بخواهید که مشاوره بگیرند و آن‌­ها را به جلسات روان درمانی ببرید. اگرچه نمی‌توانید افرادی را که دوست دارید مجبور کنید تا به دنبال درمان باشند، اما اگر مشکوک هستید که فرد به خود یا به دیگران صدمه می‌زند، می‌توانید با اورژانس تماس بگیرید.

 

اگر کسی که دوستش دارید مبتلا به اسکیزوفرنی شده است و در حالی که منتظر پذیرش احتمالی در یک مرکز روان‌پزشکی است با شما زندگی می­‌کند، بدانید که ممکن است خود را در معرض خطر قرار دهید، به خصوص اگر مطمئن نباشید که او داروهای خود را هر روز مصرف کند. همه‌ی افراد مبتلا به اسکیزوفرنی خطرناک نیستند، اما اگر با فردی که این بیماری را دارد زندگی کنید، ممکن است خطراتی وجود داشته باشد.

پست های مرتبط