سرطان خون بر سلولهای خونی و مغز استخوان (بافت اسفنجی داخل استخوان‌ها که در آن سلولهای خونی ساخته می‌شوند)، تاثیر می‌گذارد. این سرطان‌ها نحوه‌ی رفتار سلولهای خونی و عملکرد آن‌ها را تغییر می‌دهند. خون از سه جزء سلول تشکیل شده است:
- گلبول‌های سفید که به عنوان بخشی از سیستم ایمنی بدن با عفونت مبارزه می‌کنند.
- گلبول‌های قرمز که اکسیژن را به بافت‌ها و اندام‌های بدن رسانده و دی‌اکسیدکربن را به ریه‌ها انتقال می‌دهند تا از طریق تنفس از بدن خارج شود.
- پلاکت‌ها سلول‌هایی هستند که در هنگام زخمی شدن به لخته شدن خون کمک می‌کنند.
سه نوع عمده سرطان خون وجود دارد:
- لوسمی
- لنفوم
- میلوما
این سرطان‌ها باعث می‌شوند که سلولهای خونی که توسط مغز استخوان و سیستم لنفاوی ساخته می‌شوند، وظایف خود در بدن را به درستی انجام ندهند. همه‌ی این سرطان‌ها انواع مختلف گلبول‌های سفید خون را تحت تاثیر قرار می‌دهند و به روش‌های متفاوتی عمل می‌کنند.
لوسمی
در افراد مبتلا به لوسمی، تعداد زیادی گلبول سفید تولید می‌شود که توانایی مبارزه با عفونت‌ها را ندارند. لوسمی بر اساس نوع گلبول سفیدی که تحت تاثیر قرار گرفته، سرعت (حاد) یا آهسته (مزمن) بودن بیماری به چهار نوع تقسیم می‌شود.
لوسمی لنفوسیتی حاد (ALL): این سرطان در نوعی از گلبول‌های سفید خون که لنفوسیت نام دارند، در مغز استخوان شروع می‌شود. افراد مبتلا به ALL تعداد زیادی لنفوسیت تولید کرده که گلبول‌های سفید سالم را از بین می‌برند. در صورتیکه ALL درمان نشود، می‌تواند به سرعت پیشرفت کند. این نوع سرطان خون شایع‌ترین نوع سرطان دوران کودکی بوده و کودکان 3 تا 5 ساله بیشتر به آن مبتلا می‌شوند؛ در عین حال، بزرگسالان بالای 75 سال نیز ممکن است به ALL دچار شوند.
از جمله عوامل خطر ابتلا به این سرطان عبارتند از:
- داشتن یک برادر یا خواهر مبتلا به ALL
- استفاده از شیمی درمانی یا پرتودرمانی برای درمان سرطان‌های دیگر
- قرار گرفتن در معرض پرتو
- سندرم داون یا برخی دیگر از اختلالات ژنتیکی
لوسمی میلوئید حاد (AML): این سرطان در سلولهای میلوئیدی شروع می‌شود که به طور معمول به گلبول‌های سفید، گلبول‌های قرمز و پلاکت‌ها تبدیل می‌شوند. در AML تعداد هر سه نوع سلول خونی کاهش می‌یابد. این نوع لوسمی به سرعت رشد می‌کند. AML عمدتا افراد بالای 65 سال را تحت تاثیر قرار می‌دهد و در مردان شایع‌تر از زنان است.
برخی از عوامل خطر ابتلا به AML عبارتند از:
- استفاده از شیمی درمانی یا پرتودرمانی برای درمان سرطان‌های دیگر
- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی مانند بنزن
- دود
- داشتن یک اختلال خونی مانند میلودیسپلازی یا پلیسیتمی‌ورا یا یک اختلال ژنتیکی مانند سندرم داون
لوسمی لنفوسیتی مزمن (CLL): این سرطان شایع‌ترین نوع لوسمی در بزرگسالان می‌باشد که مانند ALL، از لنفوسیت‌های مغز استخوان شروع شده اما کندتر رشد می‌کند. بسیاری از افراد مبتلا به CLL تا سال‌ها پس از شروع سرطان هیچ علامتی را نشان نمی‌دهند. CLL عمدتا افراد 70 ساله یا بالاتر را تحت تاثیر قرار می‌دهد. سابقه‌ی خانوادگی سرطان خون و قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی مانند علف‌کش‌ها یا حشره‌کش‌ها می‌تواند احتمال ابتلا به آن را افزایش دهد.
لوسمی میلوئیدی مزمن (CML): این سرطان خون، مانند AML، در سلولهای میلوئیدی شروع می‌شود اما در آن سلولهای غیرطبیعی به کندی رشد می‌کنند. CML که در مردان کمی بیشتر از زنان شایع است، معمولا بزرگسالان را تحت تاثیر قرار می‌دهد، اما گاهی اوقات کودکان نیز ممکن است به آن مبتلا شوند. قرار داشتن در معرض مقادیر زیاد تشعشع، احتمال ابتلا به CML را افزایش می‌دهد.
لنفوم
لنفوم یک نوع سرطان سیستم لنفاوی است. این شبکه‌ی عروقی شامل غدد لنفاوی، طحال و غده‌ی تیموس می‌باشد. رگ‌ها گلبول‌های سفید خون را ذخیره و حمل می‌کنند تا به بدن شما در مبارزه با عفونت‌ها کمک کنند. لنفوم در نوعی از گلبول‌های سفید خون که لنفوسیت نام دارند شروع می‌شود.
دو نوع اصلی لنفوم وجود دارد:
- لنفوم هوچکین در سلولهای ایمنی به نام لنفوسیت‌های B یا سلولهای B شروع می‌شود. این سلول‌ها پروتئین‌هایی به نام آنتی‌بادی می‌سازند که با میکروب‌ها مبارزه می‌کنند. افراد مبتلا به لنفوم هوچکین لنفوسیت‌های بزرگ‌تر از حد معمولی دارند که سلولهای رید-استرنبرگ نامیده می‌شوند.
- لنفوم غیرهوچکین در سلولهای B یا در نوع دیگری از سلولهای ایمنی به نام سلول T شروع می‌شود. لنفوم غیرهوچکین شایع‌تر از لنفوم هوچکین است.
هر دو نوع لنفوم به چند زیرگروه تقسیم می‌شوند. این انواع فرعی بر اساس محل شروع سرطان در بدن و نحوه‌ی رفتار آن دسته‌بندی شده است. افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند بیشتر در معرض ابتلا به لنفوم هستند. عفونت با ویروس اپشتین‌بار، HIV یا باکتری هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori) نیز شانس ابتلا را افزایش می‌دهد. لنفوم اغلب در افراد 15 تا 35 ساله و بالای 50 سال تشخیص داده می‌شود.
میلوما
میلوما در سلولهای پلاسما در مغز استخوان آغاز می‌شوند. این سلول‌ها نوعی گلبول سفید هستند که آنتی‌بادی می‌سازند. سلولهای سرطانی میلوما از طریق مغز استخوان پخش می‌شوند و می‌توانند به استخوان‌ها آسیب رسانده و سلولهای خونی سالم را از بین ببرند. همچنین، این سلول‌ها آنتی‌بادی‌هایی می‌سازند که نمی‌توانند با عفونت‌ها مبارزه کنند. این سرطان اغلب مولتیپل میلوما نامیده می‌شود زیرا در بسیاری از قسمت‌های مغز استخوان یافت می‌شود. مردان بالای 50 سال بیشتر به میلوما مبتلا می‌شوند و آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار نسبت به سایر افراد شانس بیشتری برای ابتلا به آن دارند.
برخی دیگر از عوامل خطر ابتلا به میلوما عبارتند از:
- داشتن بستگان نزدیک مبتلا به میلوما
- چاقی
- قرار داشتن در معرض تششعات
