هوش هیجانی، کلید افزایش شانس موفقیت در روابط است. بنابراین هر دو طرف رابطه باید فعالانه بر روی هوش هیجانی (EQ) خود کار کنند تا شانس موفقیت رابطه را افزایش دهند.
شاید داشتن یک شریک عاطفی با ضریب هوشی بالا عالی به نظر بیاید اما بررسی‌ها نشان می‌دهند که در روابط عاطفی، داشتن هوش هیجانی بالا بسیار مهمتر است. در سال 2001 یک مطالعه تحقیقاتی با عنوان "هوش هیجانی و روابط بین فردی" به سرپرستی دکتر نیکولا شاته به یافته‌های جالبی دست یافت. این مطالعه نشان داد زوج‌هایی که طرفینِ آن یکدیگر را از نظر عاطفی باهوش توصیف می‌کردند، رضایت زناشویی بالاتری داشتند.
هوش هیجانی دو جنبه دارد؛ علاوه بر این که فرد نسبت به احساسات خود آگاه است و می‌تواند آنها را مدیریت کند، توانایی درک و همدلی با دیگران را نیز دارد. فردی که از نظر عاطفی باهوش است اصطلاحا «هوش عاطفی» بالایی دارد.
اگر می‌خواهید یک رابطه شاد و طولانی مدت داشته باشید، بدون شک پیدا کردن یک شریک با هوش هیجانی بالا به شما در دستیابی به این هدف کمک می‌کند. هیچ رابطه‌ای کامل نیست، اما وقتی دو طرف EQ بالایی داشته باشند، بهتر می‌توانند فراز و نشیب‌ها را به کمک یکدیگر مدیریت کرده، تضادها را حل کنند و رابطه بهتری برقرار کنند.
هوش هیجانی دقیقا چیست؟
نظریه هوش هیجانی در دهه 1990 توسط دو روانشناس با نام‌های پیتر سالوی و جان دی مایر، ارائه شد. هوش هیجانی توانایی شناسایی و نامگذاری احساسات و توانایی مدیریت و کنترل آن‌هاست. این ویژگی به شما کمک می‌کند تا احساسات دیگران را نیز درک کنید.
برخی از افراد از احساسات خود آگاه نیستند. آنها ممکن است احساس بی‌حسی و یا صرفا «خوب» بودن داشته باشند اما نمی‌توانند با استفاده از واژگان یا برچسب‌های دقیقتری آن را توضیح دهند. EQ شامل داشتن واژگان عاطفی برای نامگذاری طیف وسیعی از احساسات نیز می‌باشد.
علاوه بر این داشتن هوش عاطفی به این معناست که بتوانید از احساسات خود به درستی در زندگی روزمره استفاده کنید.
استفاده سازنده از احساسات یعنی چه؟ یعنی تبدیل خشم به اشتیاق، ترس به آمادگی و یا غم و اندوه به تفکر. در واقع باید بتوانید بدون آنکه تحت تاثیر احساسات خود قرار بگیرید، آنها را پذیرفته و به آنها احترام بگذارید. یکی از جنبه‌های هوش هیجانی این است که به جای آن که احساسات، قضاوت شما را مختل کنند یا مانع تفکرتان شود، از آنها برای تقویت مهارت‌های حل مسئله خود استفاده کنید. افرادی که از نظر عاطفی باهوش هستند به همان اندازه هم عاقلانه رفتار می‌کنند. آنها از ذهن منطقی و احساسات خود برای تصمیم‌گیری عاقلانه، که نه صرفا احساسی است و نه صرفا عقلانی، استفاده می‌کنند.
هوش هیجانی در روابط: چگونه بفهمیم که شریک زندگیمان EQ بالایی دارد.
مهارت‌های ارتباطی یکی از اصلی‌ترین شاخص‌های تشخیص میزان هوش هیجانی شریک زندگی شما است. فردی که شنونده فعالی بوده و به احساسات شما اهمیت میدهد، همدلی می‌کند، گوش میدهد و درک می‌کند، احتمالا EQ بالایی دارد. نشانه دیگر این است که این افراد به طور شهودی می‌توانند احساس کنند که شما چه حسی دارید. در ادامه چند علامت دیگر که نشان دهنده EQ بالا است ذکر خواهد شد:
- چنین فردی در پاسخ به پرسش "چه احساسی داری؟"، احساسات خاصی را نام می‌برد.
- در هنگام اختلافات بدون اینکه اجازه دهد احساساتش بر او غلبه کند، آرام می‌ماند.
- محرک‌های خود را می‌شناسد و می‌داند که چگونه هنگام ناراحتی خود را آرام کند.
- مرزهای مشخصی دارد.
- مهارت‌های اجتماعی خوب و روابطی قوی با دوستان و خانواده خود دارد.
- می‌تواند رفتارهای اجتماعی دیگران را تفسیر کند.
چرا این ویژگی‌ها در روابط مهم هستند؟
هوش هیجانی در روابط بسیار حیاتی است. پیدا کردن شریکی با هوش هیجانی بالا همیشه آسان نیست، زیرا این ویژگی به طور طبیعی در همه افراد وجود ندارد. در ادامه به برخی از مزایای داشتن شریک زندگی که هوش عاطفی بالایی دارد اشاره می‌کنیم:
1. اغلب از نظر روانی سالم‌تر و موفق‌تر هستند
اگر شریک زندگی شما EQ بالایی دارد، احتمالا از سلامت روان خوبی برخوردار بوده و از نظر شخصی و حرفه‌ای موفق است. کسانی که هوش عاطفی بالایی دارند می‌توانند احساسات خود را به روش‌های سالم مدیریت کنند. آنها قادرند احساسات منفی زودگذر را قبل از اینکه از کنترل خارج شوند، درک کنند و وقتی احساسات سختی را تجربه می‌کنند از خود مراقبت کنند. افرادی که EQ پایینی دارند، برای مقابله، تسکین و یا فرار از شرایط سخت، بیشتر از دیگران به رفتارهای مضر و اعتیاد متکی هستند.
کسانی که EQ بالایی دارند برای تسکین خود از مکانیسم‌های مقابله‌ای سالم استفاده می‌کنند. بهتر است به دنبال شریکی باشید که بتواند از خود مراقبت کند و عادات سالمی داشته باشد. این فرد می‌تواند استرس خود را مدیریت کرده و آن را بر خود یا شما تحمیل نکند.
افرادی که EQ بالایی دارند در کسب‌وکار نیز موفق‌تر هستند؛ آنها می‌توانند از مهارت‌های اجتماعی خود برای ایجاد روابط مثبت با همکاران، حل مشکل و ایجاد اعتماد استفاده کنند. این افراد تکانشی نیستند و کنترل بهتری روی افکار و اعمال خود دارند. EQ باعث می‌شود که آنها توانایی رهبری بالایی داشته و در کارهای تیمی موفق شوند. وقتی با فردی با EQ بالا ازدواج می‌کنید می‌توانید انتظار داشته باشید که او در حرفه خود موفق باشد و این اعتماد به نفس و موفقیت رابطه شما را نیز تقویت کند.
2. خودشان را خوب می‌شناسند و دوست دارند
بدون هوش هیجانی نمی‌توانیم خودمان را عمیقا درک کنیم. ممکن است یک فرد از نظر فکری باهوش باشد اما بدون EQ بالا نمی‌تواند با جنبه‌های احساسی و تجربیات انسانی ارتباط بگیرد.
افرادی که EQ پایینی دارند نمی‌توانند بفهمند که چرا ناراحت یا تحریک می‌شوند یا نمی‌دانند چگونه به خود کمک کنند تا احساس بهتری داشته باشند. آنها به جای کنترل کردن خود، بیش از حد واکنش نشان می‌دهند. این افراد معمولاعزت‌نفس پایینی دارند و از ناتوانی در رسیدن به اهداف یا مدیریت احساسات خود ناامید هستند. برخی از این افراد نمی‌دانند که چه هدفی در زندگی دارند، چه چیزی برایشان مهم است یا از یک رابطه چه می‌خواهند.
کسانی که هوش هیجانی بالایی دارند می‌توانند احساس خود را تشخیص دهند و آنچه را که باعث چنین احساسی شده است را به خوبی تجزیه و تحلیل کنند. آنها خود را خوب می‌شناسند و شفقت بیشتری نسبت به خود دارند، احترام بیشتری به خود می‌گذارند و عزت‌نفس دارند. آنها با خود صادق هستند و می‌دانند چه می‌خواهند. از همین رو می‌دانند که از رابطه خود نیز چه انتظاری دارند.
3. شما را خوب می‌شناسند و دوستتان دارند
اگر شریک شما دارای EQ بالایی باشد، نه تنها خود را بهتر می‌شناسد، بلکه می‌تواند شما را نیز در سطح عمیق‌تری بشناسد. روابط قوی مبتنی بر صداقت و آسیب‌پذیری هستند. یک شریک عاطفی باهوش می‌تواند احساسات شما را بفهمد، با موقعیتتان همدردی کند و این تمایل و ظرفیت را دارد که به دنبال درک همه ابعاد شما، چه خوب و چه بد، باشد.
افراد دارای هوش هیجانی می‌توانند نشانه‌های عاطفی را در دیگران خوانده و سیگنال‌های ظریف را دریافت کنند و بفهمند چه احساسی دارید. آنها می‌توانند هنگام تصمیم‌گیری، احساسات شما را نیز در نظر بگیرند. البته شما قطعا شریکی را نمی خواهید که از احساسات شما آگاه باشد، اما احساسات خودش را نشناسد، زیرا در این صورت نمی‌داند چه میخواهد یا چگونه می‌تواند خود را کنترل کنند. شما همچنین شریکی را نمیخواهید که آنقدر غرق در احساسات خود شده باشد که از احساسات شما غافل باشد. فردی با EQ بالا توانایی انجام هر دو را دارد.
بسیاری از ما در جواب سوال "چه احساسی داری؟" فقط با جواب‌هایی مانند «خوب»، «هی»، یا «نمی‌دانم» مواجه می‌شویم. با این که چنین پاسخ‌هایی ممکن است برای یک احوال‌پرسی ساده کافی باشند اما زمانی که نتوانیم از شریک زندگی خود اطلاعات کافی در مورد آنچه در قلب و ذهن او می‌گذرد به دست آوریم، توسعه عمیق یک رابطه دشوار خواهد بود. یک شریک باهوش هیجانی بالا، احساسات خود را با وضوح بیشتری شناسایی و نامگذاری می‌کند و به شما امکان میدهد او را درک کنید و بهم نزدیک‌تر شوید.
4. بهتر دعوا می‌کنید: بحث‌ها سالم‌تر و سازنده‌تر خواهند بود.
اگر شریک زندگی شما EQ بالایی داشته باشد، بهتر با یکدیگر دعوا می‌کنید. بیشتر افراد هر از چند گاهی با شریک زندگی خود بحث می‌کنند. احتمالا مواقعی پیش آمده که در مورد یک موضوع مهم به شدت اختلاف نظر دارید یا حتی ممکن است گاهی به طور عمدی یا ناخواسته به یکدیگر صدمه بزنید. اگر شریک زندگی شما هوش هیجانی پایینی داشته باشد، نمی‌تواند عمیقا با تجربه شما همدردی کند. او در درک دیدگاه شما مشکل خواهد داشت و ممکن است بیشتر شما را سرزنش کند. معمولا یک فرد فاقد هوش هیجانی، نمی‌تواند از تقصیر داشتن خود در بحث آگاه باشد؛ چراکه نمی‌تواند احساسات خود را درک کند، نام ببرد و مدیریت کند. به همین دلیل ممکن است در یک دعوا شما را سرزنش کنند و باعث دور شدنتان از یکدیگر شود.
از سوی دیگر، در رابطه‌ای که شرکای آن دارای EQ بالایی هستند، مشکلات زودتر شناسایی می‌شوند. او علائم احساسی شما، که نشان میدهد ناراحت هستید را دریافت می‌کند و می‌تواند قبل از بدتر شدن اوضاع مداخله کند. این فرد می‌تواند و تلاش خواهد کرد که احساس شما را درک کند. او می‌تواند نقش خود را در ایجاد این حس بفهمد و برای حل آن کوشش کند. با هوش هیجانی می‌توان قبل از پاسخ دادن با واکنشی تکانشی، مکث کرد. ارتباط با شریکی با EQ بالا مستقیم‌تر، صادقانه‌تر و محترمانه‌تر خواهد بود.
5. مرزهای سالمی دارند و به مرزهای شما احترام می‌گذارند
مرزها برای هر رابطه‌ای، به ویژه یک رابطه عاطفی حیاتی هستند. لازم است بتوانیم آنچه را که با آن راحت هستیم و برعکس آن را توضیح دهیم. افرادی که مرزهای ضعیفی دارند، از دست شریک زندگی خود عصبانی می‌شوند، اما نمی‌توانند دلیل آن را توضیح دهند. آنها نمی‌دانند برای جلوگیری از تکرار مجدد این اتفاق چه اقدامی انجام دهند. ندانستن مرزهای خود یا ناتوانی در اجرای آنها منجر به رنجش می‌شود. این امر می‌تواند در طول زمان ایجاد شده و در نهایت به یک مبارزه شدید تبدیل شود.
هوش عاطفی در ایجاد و حفظ مرزها ضروری است. یک شریک با EQ بالا می‌تواند آنچه که او را آزار میدهد و یا تحریک می‌کند را شناسایی کند. این فرد می‌تواند مرزبندی‌های خود را مشخص کرده و به شیوه‌ای روشن، مهربان و محکم توضیح دهد و اجرا کند؛ همچنین مرزهای شما را بهتر درک کرده و به آنها احترام می‌گذارد.
6. می‌توانید با کمک یکدیگر احساساتتان را تنظیم کنید (تنظیم مشترک)
افرادی که از نظر هیجانی باهوش هستند می‌توانند احساسات خود را بهتر تنظیم کنند و علاوه بر آن به کنترل احساسات شریک زندگی‌شان هم کمک کنند.
خودتنظیمی به این معناست که ما به تغییرات مختلف، از جمله احساسات قوی، چگونه واکنش نشان دهیم. به عنوان مثال، وقتی استرس دارید چگونه رفتار می‌کنید؟ وقتی می ترسید چه واکنشی نشان می‌دهید؟
خودتنظیمی خوب یا سالم این است که بتوانیم خودمان را آرام کرده و سلامت روانمان را تقویت کنیم. کسانی که توانایی خودتنظیمی ندارند تحت سلطه احساسات خود قرار می‌گیرند، حس می‌کنند کنترلی روی خود ندارند یا بی‌نظم هستند و از همین رو ممکن است از روش‌های ناسالم و مخرب برای مقابله با احساسات خود استفاده کنند.
تنظیم مشترک زمانی اتفاق می‌افتد که افراد با کمک همدیگر به تغییرات و احساسات پاسخ دهند. اگر یکی از طرفین بی‌نظم باشد، شریک او می‌تواند همدلی ایجاد کند و از او برای رسیدن به آرامش حمایت کند. در واقع در مواقعی که خودمان قادر به انجام کاری نیستیم، شریکمان به ما کمک می‌کند تا آرام شویم. هوش عاطفی در روابط، تنظیم مشترک را تسهیل می‌کند.
7. می‌توانید با هم رشد کنید
روابط عاطفی باید پویا باشند. شما باید به عنوان یک شخص رشد و تکامل پیدا کنید و نیاز دارید که شریک زندگیتان نیز در درون خودش رشد کند. این یک جزء کلیدی هوش هیجانی در روابط است. هر دو شما باید به رشد و پیشرفت اعتقاد داشته باشید.
شریک عاطفی باهوش همیشه به دنبال کشف راه‌هایی برای ارتقای خود است. او از معایب و ویژگی‌های خود آگاه بوده و اولویت‌ها و ارزش‌هایش را می‌شناسد. این فرد تشخیص میدهد که میخواهد چه بخش‌هایی از خود و زندگی خود را تغییر دهد و مهارت لازم برای انجام این تغییرات را دارد.
فردی با EQ بالا از رشد و تکامل شما حمایت خواهد کرد. تغییراتی که در تلاش برای ایجاد آنها هستید، برای او تهدیدآمیز نخواهد بود و قادر است خود را با شما وفق داده و نسبت به تغییر رابطه در راستای تغییرات شما، دیدی باز خواهد داشت.
به دنبال نشانه‌های هوش هیجانی بگردید
وقتی به دنبال شریک زندگی می‌گردید، به نشانه‌های هوش هیجانی توجه کنید و با یکدیگر بر روی بهبود EQ کار کنید، چرا که هوش هیجانی در روابط اهمیت زیادی دارد. آزمایش ژنتیک شخصیت‌شناسی حنیفا به شما کمک می‌کند بدانید از نظر ژنتیکی فاکتورهای مرتبط با هوش هیجانی تا چه حد در شما وجود دارند. اگر شریکی با هوش هیجانی بالا دارید، از توانایی او در شناخت و به اشتراک گذاشتن احساساتش با شما قدردانی کنید. این رفتار منجر به صمیمانه‌تر شدن رابطه می‌شود و به تبع آن می‌توانید به خوبی با یکدیگر ارتباط برقرار کنید، مرزهای مشخصی داشته باشید و در ابعاد فردی و به عنوان یک زوج رشد کنید.
