مقدمه
رفتار اکتشافی را میتوان به عنوان تمایل فرد به کاوش یا کسب اطلاعات بیشتر در مورد محیط خود تعریف کرد. این رفتار نشاندهندهی تمایل به پاسخ برای چیزهای جدید و نشانهها است. رفتار اکتشافی که به آن تازگیطلبی نیز میگویند، بر اساس مدل شخصیتی کلونینجر، یکی از چهار بعد خلق و خو محسوب میشود.
افرادی که طبیعت اکتشافی دارند به دنبال تنوع و تازگی بیشتری هستند و میل به تجربه و یادگیری بیشتر دارند. آنها مشتاق هیجان هستند و به جمعیتهای بزرگ و رنگهای روشن جذب میشوند. آنها ممکن است ویژگیهایی مانند کنجکاوی، انگیزه، خودباوری و سازگاری را نشان دهند. از طرف دیگر، این افراد زمانی که با تجربیات جدیدی مواجه نمیشوند، ممکن است بیعلاقه شوند و منبع الهامی نداشته باشند.
رفتار اکتشافی و کنجکاوی از ویژگیهای مهم مورد نیاز برای رشد کودک است. در نه ماه اول، نوزادان تمایل زیادی به کنجکاوی در مورد هر شیء، شخص یا رویداد جدید دارند و بیوقفه به کاوش میپردازند. کاوش در این دوران بر ویژگیهای شخصیتی دیگر غالب است. این تمایل به کاوش تا دوران کودکی ادامه دارد.
رفتار اکتشافی و کنجکاوی، دست به دست هم میدهند. هر زمان که در مورد چیزی کنجکاو هستید، تمایل دارید منبع کنجکاوی خود را کشف کنید. کاوش یا کنجکاوی شما را راضی میکند یا باعث تحریک بیشتر میگردد. این مساله باعث میشود بیشتر کاوش کنید، چیزهای ناشناختهی جدیدی پیدا کنید که به نوبهی خود کنجکاوی شما را برمیانگیزند.
اگرچه اکتشاف و کنجکاوی ویژگیهای مرتبطی هستند، اما اکتشاف همیشه با کنجکاوی انجام نمیشود. کودکان فقط میتوانند در محیط اطراف بچرخند، کاوش کنند و با چیزهای جدیدی روبهرو شوند که کنجکاوی آنها را برمیانگیزند. جدای از کنجکاوی، اکتشاف میتواند ناشی از عدم قطعیت یا پیچیدگی باشد.
محققان دو نوع مختلف اکتشاف را توصیف کردهاند. نوع اول زمانی است که کودکان یک محیط آشنا یا بدیع را کشف میکنند و ممکن است با چیز جدیدی روبهرو شوند. نوع دوم زمانی است که با چیز جدیدی مواجه میشوند و این حس کنجکاوی آنها را بیدار میکند. این کنجکاوی، آنها را به کاوش بیشتر سوق میدهد.
هر زمان که با یک تجربهی ناآشنا روبهرو میشوید، مغز شما سعی میکند بر عدم اطمینان غلبه کند. تازگی تجربه، میل به کشف را به حرکت در میآورد. سیستم پاداش مغز نیز مسئول میانجیگری رفتار اکتشافی است. رفتار اکتشافی تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار میگیرد. اینها شامل مسیرهای انتقالدهندهی عصبی خاص در مغز، ژنهای ارثی و عوامل محیطی است.
ژنتیک و رفتار اکتشافی
ویژگیهای شخصیتی تحت تاثیر مولفههای ژنتیکی قابل ارث نیز میباشند. افراد با واریانتهای ژنتیکی خاص در مقایسه با دیگران، به احتمال بیشتری کاوشگر هستند.
ژن COMT
ژن COMT حاوی دستورالعملهایی برای تولید آنزیم Catechol-O-Methyltransferase است. در مغز، آنزیم COMT تجزیهی انتقالدهندههای عصبی که پیامرسانهای شیمیایی هستند را تسهیل میکند. آنزیم COMT انتقالدهندههای عصبی مانند دوپامین و کاتکولآمینها را در ناحیهی قشر جلوی مغز، تجزیه میکند. این منطقه با شخصیت، برنامهریزی، تفکر انتزاعی، احساسات و سایر ویژگیها درگیر است. سیگنالدهی دوپامین بر سیستم پاداش در مغز اثر میگذارد. تغییرات در این ژن بر سطوح دوپامین و در نتیجه بر سیستم پاداش اثر گذاشته و رفتار اکتشافی را تحتالشعاع قرار میدهد.
یکی از نواحی خاص در ژن COMT وجود داشته و بر فعالیت آنزیمی و متابولیسم دوپامین تاثیر میگذارد. افراد با ژنوتیپ خاصی فعالیت آنزیمی کمتری داشته و در نتیجه سطح دوپامین بیشتری دارند. این افراد طبیعتا کاوشگرتر هستند. ناقلین ژنوتیپ دیگر در این ناحیه، دارای فعالیت آنزیمی بالاتر و در نتیجه سطح دوپامین کمتری هستند. این افراد ذاتا کمتر علاقمند به اکتشاف هستند.
عوامل غیرژنتیکی نیز بر رفتار اکتشافی تاثیر میگذارند.
محیط اطراف: مطالعات نشان میدهند که کودکان بیشتر در محیطهای ناآشنا به کاوش میپردازند. بزرگسالان نیز به احتمال زیاد در یک محیط نامطمئن جستجو میکنند.
توصیههایی برای شناخت رفتار اکتشافی
به طور کلی ویژگیهای شخصیتی بسیار پیچیده هستند. هیچ ویژگی خوب یا بدی وجود ندارد. هر ویژگی دارای نقاط قوت منحصر به فرد خود است. هر خصوصیت عاملی است که زندگی و شخصیت شما را در حالی که پیش میروید شکل میدهد. با پیروی از این توصیههای ساده میتوانید ماهیت اکتشافی خود را توسعه دهید.
راههای جدیدی را برای تکمیل یک کار با تغییر روال معمول خود امتحان کنید. به جای اینکه هر روز یک مسیر را برای رسیدن به محل کار طی کنید، میتوانید مسیرهای مختلفی را آزمایش کنید. سعی کنید برای هر مقصدی که میروید یک مسیر جدید پیدا کنید. این به شما امکان میدهد متفاوت فکر کنید و رفتار اکتشافی خود را بهبود بخشید. جستجوی راهحلهای متعدد برای مشکلات یکسان به بهبود رفتار اکتشافی کمک میکند.
کودکان را تشویق کنید تا بیشتر بیاموزند و موضوعات را فراتر از محدودهی کتابهای درسی خود کشف کنند. اینگونه فرزندان شما چیزهای زیادی یاد خواهند گرفت، دانش بیشتری به دست خواهند آورد و کاوشگرتر خواهند شد. آنها را تشویق کنید که موضوعات جدید یا متفاوتی را نیز انتخاب کنند تا بتوانند همهی گزینههای خود را بررسی کنند و آنچه را که به آن علاقه دارد بیابند.
خلاصه
- رفتار اکتشافی را میتوان به عنوان تمایل فرد به کاوش یا یافتن اطلاعات بیشتر در مورد محیط خود تعریف کرد. افرادی که در طبیعت اکتشافی هستند، هوس هیجان دارند. آنها به دنبال تنوع و تازگی بیشتر هستند و میل به تجربه و یادگیری بیشتر دارند.
- رفتار اکتشافی همراه با کنجکاوی، برای رشد کودک حیاتی است. در طول نه ماه اول، کاوش یک ویژگی شخصیتی غالب است.
- افراد دارای ژنوتیپ مشخصی از ژن COMT، ماهیت اکتشافی بیشتری دارند.
- افراد در مقایسه با زمانی که توسط اشیاء و رویدادهای آشنا احاطه شدهاند، بیشتر در محیطهای نامشخص و ناآشنا به کاوش میپردازند.
- راههایی برای بهبود ماهیت اکتشافی شما وجود دارد، مانند تلاش برای یافتن راههای جدید برای پایان دادن به کارهای روزمره و مقابله با مشکلات و یافتن مسیرهای جدید برای رسیدن به مقصد.
- شما همچنین میتوانید کودکان را تشویق کنید تا در مورد موضوعی که فراتر از کتابها درسی آنها است، تحقیق کنند.