در بریتانیا، از هر 8 مرد 1 تفر در طول حیات خود به سرطان پروستات مبتلا می‌شود. اطلاعات دقیقی در دست نیست که چه چیزی سبب بروز این سرطان می‌شود، اما مواردی هست که ممکن خواهد بود وجود آن‌ها در یک فرد به معنای احتمال بالاتر ابتلای او به سرطان پروستات باشد. این عوامل فاکتورهای خطر نام دارند. سه عامل اصلی خطر ابتلا به سرطان پروستات مواردی هستند که نمی‌توانید آن‌ها را تغییر دهید. این عوامل عبارتند از:
- بالا رفتن سن (این بیماری عمدتا مردان 50 سال به بالا را درگیر می‌کند.)
- داشتن سابقه‌ی خانوادگی سرطان پروستات
- سیاه پوست بودن
اگر هر یک از این فاکتورهای خطر را دارید و یا علائمی از این بیماری را بروز می‌دهید، با پزشک خود مشورت کنید. آن‌ها می‌توانند در مورد خطر ابتلا به سرطان پروستات فرد را راهنمایی کرده و همچنین در رابطه با آزمایش‌هایی که برای تشخیص سرطان پروستات کاربرد دارند، با او صحبت کنند. همچنین می‌توانید از راه‌های مختلف در مورد این سرطان اطلاعات جامع‌تری را کسب کنید.
سن
سرطان پروستات، عمدتا مردان بالای 50 سال را تحت تاثیر قرار می‌دهد و با افزایش سن، خطر ابتلا به آن بیشتر می‌شود. شایع‌ترین سن مردانی که به این سرطان مبتلا می‌شوند، بین 70 تا 74 سال است. اگر فردی زیر 50 سال هستید و سایر عوامل خطر ابتلا به سرطان پروستات را ندارید، خطر ابتلا در شما بسیار کم است. مردان زیر 50 سال نیز می‌توانند با این سرطان درگیر شوند اما این مورد شایع نیست.
اگر فردی سیاه پوست باشد یا سابقه‌ی خانوادگی سرطان پروستات را داشته باشد، از سن 45 سالگی در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به آن قرار دارد. اگر بیش از 50 سال دارید و در مورد خطر ابتلا به سرطان پروستات نگران هستید، ممکن است تمایل داشته باشید تا با پزشک خود در رابطه با آزمایشات سرطان پروستات صحبت و مشورت کنید. اگر فردی با سن بالای 45 سال هستید و خطر ابتلا به این سرطان در شما بیشتر است نیز بهتر است تا با پزشک عمومی خود مشورت کنید.
سابقه‌ی خانوادگی و ژنتیک
سابقه‌ی خانوادگی شما، اطلاعاتی در رابطه با هرگونه مشکل سلامتی است که خانواده را تحت تاثیر قرار داده است. خانواده‌ها فاکتورهای زیادی را با هم به اشتراک می‌گذارند مانند: ژن، محیط و سبک زندگی. این عوامل و بررسی آن‌ها در کنار هم به شما کمک می‌کنند تا اطلاع یابید که آیا احتمال ابتلای شما به برخی بیماری‌ها بیشتر است یا خیر.
درون هر سلول بدن مجموعهای از دستورالعمل‌ها به نام ژن وجود دارد. ما این ژن‌ها را از پدر و مادر به ارث می‌بریم. ژن‌ها نحوه‌ی رشد، عملکرد و ظاهر بدن را کنترل می‌کنند. در صورتی که برای یک یا چند ژن مشکلی پیش بیاید (که این رویداد به عنوان تنوع ژنی شناخته می‌شود)، گاهی اوقات سبب بروز سرطان می‌شود. برخی از عیوب موجود در ژن‌ها می‌توانند از والدین به شما منتقل شوند و خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش دهند.
آیا سرطان پروستات ارثی است؟
اگر افراد خانواده‌ی شما مبتلا به سرطان پروستات یا سرطان پستان هستند، ممکن است این امر به دلیل تغییرات (نقص) در برخی ژن‌های خاص باشد. اگر شما هم همان ژن معیوب را به ارث برده باشید این مورد خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش می‌دهد.
پدرم سرطان پروستات داشت. خطرات موجود برای من چیست؟
اگر فردی سابقه‌ی خانوادگی سرطان پروستات داشته باشد در مقایسه با مردی که هیچ خویشاوندی مبتلا به این بیماری ندارد، احتمال بالاتری برای ابتلا به این سرطان خواهد داشت. اگر پدر یا برادر شما به سرطان پروستات مبتلا شده باشند، 2.5 برابر احتمال بیشتری وجود دارد که به آن مبتلا شوید.
اگر بیش از یک خوشاوند نزدیک (پدر، برادر، عمو، پدربزرگ) مبتلا به سرطان پروستات داشته باشید، احتمال ابتلا به این سرطان ممکن است بیشتر باشد. همچنین اگر بستگان شما در زمان تشخیص کمتر از 60 سال سن داشتند، احتمال ابتلا به سرطان پروستات در شما نیز ممکن است بالاتر باشد.
آیا سابقه‌ی خانوادگی سرطان پروستات دارید؟
اگر بستگانی دارید که مبتلا به سرطان پروستات هستند و نگران بوده یا می‌خواهید بیشتر در مورد تاثیر این موضوع بدانید، با پزشک خود مشورت کنید. اگرچه ممکن است خطر ابتلا به سرطان پروستات بیشتر باشد، اما به این معنی نیست که به آن مبتلا خواهید شد.
شما با انجام نمونه‌گیری از بزاق و دریافت گزارش ژنتیک سرطان و اختلالات قلبی و عصبی حنیفا، می‌توانید در مورد احتمال ژنتیکی ابتلای خود به سرطان پروستات و 28 سرطان دیگر و همچنین برخی از مهم‌ترین بیماریهای قلبی و عصبی، اطلاع یابید.
ژن‌های BRCA و خطر ابتلا به سرطان پروستات
BRCA1 و BRCA2، دو ژنی هستند که در تمام افراد وجود دارند. عملکرد ژن‌های BRCA، حفظ رشد طبیعی ژن‌های سالم و جلوگیری از رشد سلول‌های سرطانی است. در تعدادی از افراد، این ژن‌ها دستخوش تغییراتی می‌شوند و به شکل صحیح فعالیت نمی‌کنند، که این رویداد یک واریانت یا تغییر ژنی را ایجاد می‌کند. این گونه‌ها و تنوع‌های ژنی ممکن است در طول زمان در بدن ایجاد شوند و یا به ارث برسند.
مردانی که دارای واریانت ژنی از ژن BRCA2 هستند، در طول زندگی خود تحت تاثیر خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان پروستات خواهند بود. اگر فردی واریانت ژن BRCA1 را دارد، خطر ابتلا به این سرطان در او کمی افزایش خواهد داشت.
شواهد موجود همچنان واضح نیست. برخی تحقیقات نشان می‌دهند که داشتن واریانت ژن‌های BRCA1 و BRCA2 ممکن است خطر ابتلا به سرطان پروستات در سنین پایین‌تر یا نوع تهاجمی این سرطان (با احتمال متاستاز و گسترش بیشتر) را افزایش دهند.
در جمعیت عمومی، حدود 1 نفر از هر 300 الی 400 نفر دارای واریانت ژن BRCA هستند. اما افرادی که دارای پیشینه‌ی یهودی اشکنازی هستند در معرض خطر بیشتری قرار دارند. در چنین افرادی 1 نفر از هر 40 فرد ممکن است دارای تغییر ژنی BRCA باشند.
داشتن تغییر در ژن BRCA لزوما به این معنی نیست که فرد به سرطان پروستات مبتلا خواهد شد. اما اگر بستگانی دارید که مبتلا به سرطان پروستات، سرطان پستان یا سرطان تخمدان هستند و یا یک واریانت از ژن BRCA را دارا می‌باشند، با پزشک خود مشورت کنید زیرا در این صورت خطر ابتلا به سرطان پروستات ممکن است بیشتر باشد.
مردان سیاه پوست
احتمال ابتلا به سرطان پروستات در مردان سیاه پوست، بیشتر از سایر مردان است. علت این مورد هنوز مشخص نیست اما ممکن است به ژن‌ها مرتبط باشد. در بریتانیا، از هر 4 مرد سیاه پوست 1 نفر در طول زندگی خود به سرطان پروستات مبتلا می‌شود. احتمال ابتلا به این سرطان میان مردان سیاه پوست و در سنین پایین‌تر نسبت به مردان سایر قومیت‌ها، بیشتر است.
سرطان پروستات عمدتا مردان سیاه پوست بالای 45 سال را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اگر فردی دارای قومیت ترکیبی سیاه پوست باشد، احتمالا نسبت به سایر قومیت‌ها در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان پروستات قرار دارد. متاسفانه اطلاعات دقیقی از میزان خطر بروز این سرطان در چنین افرادی در دست نیست و همچنین داده‌ای موجود نیست که مشخص کند آیا داشتن پدر یا مادر سیاه پوست تفاوتی در این امر ایجاد می‌کند یا خیر.
اگر مردی سیاه پوست باشید و بالای 45 سال سن داشته باشید در صورتی که حتی علائمی نداشته باشید بهتر است تا با پزشک خود در رابطه با خطر ابتلا به سرطان پروستات مشورت کنید. با یاد داشته باشید که اگر سابقه‌ی خانوادگی سرطان پروستات یا پستان دارید حتما به آن اشاره کنید.
آیا می‌توان از سرطان پروستات پیشگیری کرد؟
هیچکس اطلاع ندارد که چگونه می‌توان از این سرطان پیشگیری کرد، اما قطعا داشتن یک سبک زندگی سالم می‌تواند نقش مهمی در این زمینه ایفا کند.
وزن بدن
اضافه وزن ممکن است خطر ابتلا به سرطان پروستات نوع تهاجمی (با احتمال گسترش بیشتر) و یا پیشرفته (نوعی از این سرطان که به خارج از پروستات گسترش یافته است) را افزایش دهد. تغذیه‌ی سالم و فعالیت بدنی، می‌توانند به شما در حفظ وزن سالم کمک کنند.
