سیگارکشیدن که در بروز بسیاری از عارضهها مانند سرطان، بیماری قلبی، دیابت و بیماریهای ریوی نقش دارد، شانس شما را برای داشتن یک زندگی طولانی و سالم کاهش میدهد. بنابراین اگر احساس میکنید نمیتوانید به تنهایی آن را ترک کنید، حتما برای این کار از افراد متخصص کمک بگیرید.
برای تاثیر گرفتن از عوارض منفی سیگار، لازم نیست حتما سیگاری باشید. دود سیگار دیگران میتواند به اندازه سیگارکشیدن مستقیم خطرناک باشد، به خصوص اگر به طور طبیعی مستعد حساسیت زیاد به دود هستید.
دود دست دوم سیگار چیست؟
به قرارگیری در برابر دود سیگاری که دیگران میکشند، دود دست دوم میگویند. اگر در اطراف افرادی هستید که به طور منظم سیگار میکشند، بهتر است از خطرات آن آگاه باشید. وقتی فردی سیگار، پیپ، تنباکو یا حتی سیگار الکترونیکی میکشد، همه دود آن لزوما وارد ریههای خودش نمیشود.
همانطور که ممکن است متوجه شوید، افرادی که سیگار میکشند اغلب توسط ابری از دود احاطه شدهاند که توسط دودی که بازدم میکنند و "جریان جانبی" دود حاصل از انتهای روشن سیگار ایجاد میشود.
کسانی که در نزدیکی یک فرد سیگاری قرار دارند، حتی اگر مستقیما در هاله دود قرار نگرفته باشند، ممکن است مقداری از دود حاصل از آن را استنشاق کنند. این سیگارکشیدن «غیرفعال» باعث میشود افراد غیرسیگاری به بیماریهایی همچون سرطان ریه و بیماریهای قلبی که در سیگاریها دیده میشوند مبتلا شوند.
دود سیگار حاوی بیش از 7000 ماده شیمیایی است که صدها مورد از آنها سمی هستند. طبق برخی مطالعات، تقریبا 70 ماده موجود در این دود میتواند باعث ابتلا به سرطان شود.
با توجه به دستورالعملهای CDC، هیچ سطح بدون خطری برای قرار گرفتن در معرض دود سیگار وجود ندارد. حتی افرادی که فقط مقدار بسیار کمی از آن را استنشاق میکنند، در معرض خطر انواع مشکلات سلامتی، از جمله حملات شدید آسم تا سکته مغزی قرار میگیرند.
دود سیگار چقدر خطرناک است؟
به دلیل وجود محرکهای کشنده، سموم و مواد سرطانزا در دود سیگار، بهتر است به هر قیمتی که شده از قرار گرفتن در معرض آن اجتناب کنید. این مساله یکی از دلایل اصلی ممنوعیت سیگارکشیدن در مکانهای عمومی سرپوشیده در بسیاری از کشورهاست.
اگرچه تحقیقات در مورد خطرات دود سیگار هنوز ادامه دارد اما مطالعات کنونی نشان میدهد که برای بیشتر افراد، دود سیگار به اندازه خود سیگارکشیدن خطرناک نیست. سالانه حدود 480000 مرگومیر در ایالات متحده به دلیل استعمال دخانیات رخ میدهد. از طرف دیگر، قرار گرفتن در معرض دود سیگار سالانه باعث مرگ حدود 41000 نفر در آمریکا میشود.
چیزی که دود دست دوم را بسیار مشکلساز میکند این است که ممکن است همیشه از قرارگیری در معرض آن آگاه نباشید. بسیاری از محرکها و مواد موجود در دود دست دوم نامرئی هستند. باز کردن پنجره یا سیگارکشیدن در اتاق دیگری از خانه، لزوما از خانواده شما محافظت نمیکند.
علاوه بر این، دود میتواند چندین ساعت پس از پایان سیگارکشیدن در هوا باقی بماند و به راحتی سموم خطرناک را به افراد غیرسیگاری منتقل کند. این دود هم باعث سرطان میشود، حتی در افرادی که هرگز سیگار نکشیدهاند.
سرطانهای رایج ناشی از دود دست دوم شامل سرطان حنجره، نازوفارنکس و سرطان سینه است. قرار گرفتن مادران و نوزادان در معرض دود سیگار نیز ممکن است باعث سرطانهای دوران کودکی از جمله لنفوم و لوسمی شود.
دود سیگار نه تنها سرطانزاست بلکه میتواند در بروز بیماریهای دیگری مانند مشکلات قلب و عروق و فشارخون و همچین افزایش خطر حمله قلبی و سکته را افزایش دهد.
چه کسانی بیشتر تحت تاثیر خطرات دود سیگار قرار میگیرند؟
برای هر کسی، قرار گرفتن منظم در برابر دود سیگار خطرناک است. با این حال، برخی از افراد بیشتر از دیگران در معرض خطر هستند. خطر ابتلا به بیماریهایی مانند سرطان ریه و بیماری قلبی در افرادی که به طور منظم دود سیگار تنفس میکنند بیشتر است. در نتیجه، کودکانی که با والدین سیگاری بزرگ میشوند و یا افرادی که در محل کارشان همکاران سیگاری دارند، در معرض خطر بیشتری قرار دارند.
دود سیگار میتواند طیف وسیعتری از مشکلات را برای برخی از افراد ایجاد کند؛ برای مثال زنان بارداری که در معرض آن قرار میگیرند به احتمال بیشتری دچار زایمان زودرس میشوند.
کودکان به طور ویژهای تحت تاثیر خطرهای دود سیگار قرار میگیرند زیرا راههای هوایی، سیستم ایمنی و ریههای آنها کمتر توسعه یافته است. در کودکانی که در خانوادهای که حداقل یک نفر در آن سیگار میکشد، زندگی میکنند احتمال ابتلا به بیماریها زیر بیشتر است:
- عفونتهای قفسه سینه مانند برونشیت و ذاتالریه
- آسم
- مننژیت
- سرفه و سرماخوردگی
- عفونتهای گوش
- بیماریهای منظم (مانند سرماخوردگی و آنفولانزا)
خطر دود سیگار در فضاهای بسته برای کودکان بسیار بیشتر است زیرا در این شرایط دود میتواند راحتتر به حد خطرناک خود برسد. به عنوان مثال، در اتومبیلها، حتی زمانی که پنجرهها باز هستند، میزان دود از کنترل خارج میشود.
ژنتیک و دود سیگار
مشابه بسیاری از مشکلات سلامتی، خطرات ناشی از دود سیگار نیز میتواند تحت تاثیر ژنتیک شما باشد. برخی از افراد به طور طبیعی نسبت به انواع خاصی از سموم و آلایندههای محیطی حساستر هستند. انجام یک آزمایش ژنتیک ساده در مرکز خدمات تخصصی ژنتیک حنیفا میتواند به شما بگوید که از نظر ژنتیکی چقدر در معرض ابتلا به بیماریهای مختلف هستید.
افزایش حساسیت به دود سیگار معمولا ناشی از جهشهای ژنتیکی است که تاثیر بالقوه هر نوع دود محیطی یا سیگار که در معرض آن قرار میگیرید را افزایش میدهند؛ دقیقا همانطور که برخی افراد نسبت به کافئین یا شکر حساستر میشوند.
همچنین اگر بیماری مرتبط با عملکرد ریه یا قفسه سینه دارید، ممکن است بیشتر در معرض خطر دود سیگار قرار داشته باشید. به عنوان مثال، افراد مبتلا به آسم اغلب متوجه میشوند که علائم آسم آنها به دلیل استنشاق دود سیگار تحریک میشود. بودن در کنار افراد سیگاری برای مبتلایان به COPD بسیار دشوار است، حتی پس از اینکه سیگارکشیدنشان را تمام کردهاند.
آیا دود سیگارهای الکترونیکی خطرناک است؟
در سالهای اخیر ویپها و سیگارهای الکترونیکی به طور فزایندهای محبوب شدهاند زیرا اغلب به عنوان جایگزین سالمتری برای سیگار تلقی میشوند. با این حال، سیگارهای الکترونیکی هم خطرات خود را دارند. در طی این سالها بسیاری از مردم در مورد عوارض جانبی تنفس آئروسلهای حاصل از دود ویپ ابراز نگرانی کردهاند.
در حال حاضر، کارشناسان پیشنهاد میکنند که تا جایی که ممکن است از قرارگیری در معرض دود سیگارهای الکترونیکی دوری کنید. بخار ایجاد شده توسط این محصولات همچنان قادرند افراد را در معرض نیکوتین و سایر مواد شیمیایی مضر قرار دهد. این مواد میتوانند عوارض جانبی خطرناکی از جمله عفونت قفسه سینه و مشکلات تنفسی ایجاد کنند. حتی خطر ابتلا به سرطان نیز وجود دارد.
بسیاری از دولتها در صدد تغییر سیاستهای مرتبط با دخانیات هستند و در تلاشند که سیگارهای الکترونیکی را نیز وارد قوانین ممنوعیت استعمال دخانیات در مکانهای عمومی کنند.
چگونه از خود در برابر دود دست دوم سیگار محافظت کنیم؟
تشخیص اینکه چه زمانی دود سیگار در یک محیط است، همیشه آسان نیست و میتواند محافظت از خود در برابر آن را بسیار دشوار کند. بهترین راه برای ایمن نگه داشتن افراد از دود سیگار این است که سیگاریها از کشیدن سیگار در اطراف دیگران خودداری کنند. همیشه باید از افراد سیگاری خواسته شود که در بیرون و دور از افراد حاضر در محل کار، مکانهای عمومی و محیطهای تفریحی سیگار بکشند.
اگر در خصوص عوارض سیگار حساس هستید به این نکات توجه کنید:
- در فضای باز سیگار بکشید و خانه و اتومبیل خود را عاری از دود نگه دارید: مطمئن شوید که مکانهای بسته همیشه عاری از دود هستند. باز بودن پنجره ماشین یا خانه برای محافظت از کودکان و سایر افراد در برابر دود سیگار کافی نیست. قوانین خاصی را در مورد سیگارکشیدن در خانه تنظیم کنید و مطمئن شوید که دوستان و اعضای خانواده از آنها پیروی میکنند.
- با کارفرمای خود صحبت کنید: استانداردهای دولتی مختلفی وجود دارد که طبق آنها لازم است شرکتها برای سیگارکشیدن مکانهای خاصی را تعیین کنند تا دیگر اعضای تیم از دود آن آسیب نبینند. اگر نگران این هستید که در محل کارتان در معرض دود سیگار قرار میگیرید، با کارفرمای خود در مورد اقداماتی که میتوانید برای کاهش خطر انجام دهید صحبت کنید.
- مراقب باشید: از مکانهای عمومی که سیگارکشیدن را مجاز میدانند دوری کنید. اگر میدانید مناطق خاصی وجود دارد که در آنها بیشتر در معرض دود سیگار قرار میگیرید، فرزندان و خودتان را تا حد امکان از آنها دور نگه دارید. با این که این کار همیشه امکانپذیر نیست اما اگر کسی را در حال سیگارکشیدن دیدید، سعی کنید مسیرتان را عوض کنید و یا از راه دیگری بروید.
- از دستگاههای تصفیه هوا استفاده کنید: دستگاههای تصفیه هوا ممکن است نتوانند تمام سموم و آلایندههای احتمالی دود دست دوم را از هوا پاک کنند، اما میتوانند تاثیر مثبتی داشته باشند. استفاده از فیلترهای هوا با راندمان بالا، به فیلتر کردن سموم موجود در هوا کمک میکند. حتی میتوانید از تصفیهکنندههای هوای تخصصی که به طور خاص روی کاهش دود سیگار کار میکنند استفاده کنید.
- سیستم ایمنی بدن خود را تقویت کنید: برخی از مواد مانند زنجبیل، چای سبز و زردچوبه میتوانند به محافظت از بدن در برابر سموم رایج کمک کنند. ترکیبات موجود در این مواد گیاهی در مهار فعال شدن مواد سرطانزای محیط و دود سیگار بسیار موثر است. پس به رژیم غذایی خود کمی محافظ طبیعی اضافه کنید.
از تمایلات ژنتیکی خود آگاه باشید
اولین قدم برای محافظت از خود و خانواده در برابر دود سیگار، آگاهی است. شما نه تنها باید بدانید که دود سیگار چقدر میتواند خطرناک باشد، بلکه باید از میزان تمایل خود به مواد اعتیادزا با خبر باشید. گزارش ژنتیک اعتیاد حنیفا اطلاعات جالبی را در اختیار شما قرار میدهد.