تغییر در هورمون‌ها و عدم تعادل هورمونی می‌تواند به طرق مختلف بر سلامت شما تاثیر بگذارد. هورمون‌های شما اساسا پیام‌رسان‌های شیمیایی بدن هستند و به بافت‌ها و اندام‌ها می‌گویند که چه کاری انجام دهند. هورمون‌ها در کنترل همه چیز از جمله چرخه‌های تولید مثل و متابولیسم و حتی وزن و خلق‌وخوی شما نقش دارند.
متاسفانه، تعادل سطوح هورمونی به راحتی مختل می‌شود. مثلا برخی از افراد با بیماری‌هایی مانند سندرم تخمدان پلیکیستیک (PCOS)، به دنیا می‌آیند که باعث عدم تعادل هورمونی می‌شود. برای بسیاری دیگر، عدم تعادل هورمونی یا تغییرات در هورمون‌ها در نتیجه قرار گرفتن در معرض محرک‌های خاصی اتفاق می‌افتد.
در طول زندگی، سطح هورمون‌ها به طور طبیعی بالا و پایین می‌رود، اما این تغییرات در دوره‌های خاصی از زندگی شما شدیدتر می‌شوند.
به عنوان مثال، تغییرات هورمونی، در دوران بلوغ، بارداری یا یائسگی بیشتر اتفاق می‌افتد. تقریبا همه فعالیت‌های روزانه، از غذاهایی که می‌خورید و رفتارهای غذایی گرفته تا سطح استرس یا استفاده از برخی داروها، می‌تواند باعث نوساناتی در سطح هورمون‌های شما شود.
از آنجایی که هورمون‌ها نقش مهمی در عملکرد بدن و مغز دارند، حتی کوچک‌ترین تغییرات در آن‌ها نیز می‌تواند تاثیر قابل‌توجهی بر سلامت شما به جای بگذارد.
هفت راهی که تغییرات هورمونی بر سلامت شما تاثیر می‌گذارند
تغییرات هورمونی مسبب بروز بسیاری از بیماری‌ها هستند. تغییرات بسیار جزئی در مقدار هورمون‌ها وعدم تعادل هورمونی، می‌تواند تاثیرات سوء زیادی بر سلامت شما داشته باشد.
مشکلات هورمونی مزمن و طولانی مدت می‌توانند باعث فشارخون بالا و بیماری‌های قلبی (به علت تغییرات هورمون استرس یا کورتیزول)، افسردگی یا اضطراب (دوپامین و سروتونین) و حتی کاهش توده عضلانی (تغییر در هورمون‌های رشد) شود. در ادامه به برخی از رایج‌ترین راه‌های تاثیر تغییرات هورمونی بر سلامتی اشاره خواهد شد:
1. افزایش وزن و کنترل وزن
نوسانات هورمونی می‌توانند به طرق مختلف باعث افزایش وزن و مشکلات کنترل وزن شوند. این موضوع ارتباط زیادی با هورمون استروژن دارد. در طول چرخه قاعدگی، کاهش سطح استروژن می‌تواند باعث تغییرات خلقی در برخی از زنان شود و آن‌ها را وادار می‌کند که به سمت غذاهایی با چربی و کالری بالاتر بروند؛ این حالت اغلب به عنوان «پرخوری احساسی» شناخته می‌شود.
کاهش سطح استروژن همچنین بر سطوح لپتین، هورمونی که مسئول مهار گرسنگی است، تاثیر میگذارد. یائسگی هم می‌تواند منجر به مشکلات قابل توجهی در افزایش وزن شود که ناشی از نوسانات استروژن هستند.
کم‌کاری تیروئید، وضعیتی که با سطوح پایین هورمون‌های تیروئید مرتبط است، باعث کند شدن متابولیسم می‌شود. این بدان معناست که شما غذایی را که می‌خورید آهسته‌تر می‌سوزانید. این اتفاق حتی زمانی که بیشتر از حد معمول غذا نمی‌خورید نیز می‌افتد که منجر به افزایش وزن می‌شود.
سندرم کوشینگ، وضعیتی که در آن بدن کورتیزول بیشتری تولید می‌کند، می‌تواند منجر به افزایش سریع وزن در قسمت‌های خاصی از بدن مانند صورت، گردن و سینه شود.
2. اضطراب و افسردگی
عدم تعادل هورمونی اغلب تاثیراتی جدی بر احساسات ما میگذارد. برای زنان، استروژن و پروژسترون تاثیر قابل توجهی بر خلق‌وخو دارند. زنان یائسه معمولا به دلیل تغییر در این هورمون‌ها، تغییرات خلقی را تجربه می‌کنند. مردانی که سطح تستوسترون کمتری دارند نیز ممکن است از افسردگی، اضطراب و خستگی رنج ببرند.
اگر پرکاری تیروئید دارید، به این معنی است که سطح هورمون تیروئید در بدن شما زیاد بوده و متابولیسم شما را تسریع می‌کند. این می‌تواند باعث عصبی شدن، اضطراب، تحریک‌پذیری و بی‌قراری شود. کورتیزول اضافی ناشی از دوره‌های استرس، می‌تواند سطوح احساسات منفی شما از جمله اضطراب و افسردگی را نیز افزایش دهد.
مشکلات مربوط به سطح دوپامین در مغز نیز ممکن است منجر به افسردگی شود؛ دوپامین یک بازیگر اصلی در سیستم پاداش مغز که مسئول ایجاد احساس لذت است، می‌باشد. افراد با سطوح پایین دوپامین و همچنین عدم تعادل در سطح سروتونین، بیشتر در معرض افسردگی هستند. داروهای افسردگی در کنار سایر داروها به تعادل مجدد این هورمون‌ها کمک می‌کنند.
3. مشکلات باروری
وقتی صحبت از باروری می‌شود، چندین هورمون درگیر هستند. کمبود تستوسترون در مردان می‌تواند منجر به مشکلاتی در باروری و تعداد اسپرم شود. مشکلات مربوط به سطح استروژن در زنان منجر به قاعدگی نامنظم شده و ممکن است باردار شدن را دشوارتر کند.
برخی از افراد مبتلا به بیماری‌های ناشی از عدم تعادل هورمونی، مانند سندرم تخمدان پلیکیستیک (PCOS)، به احتمال بیشتری با مشکلات باروری دست و پنجه نرم می‌کنند. در سندرم تخمدان پلیکیستیک، عدم تعادل هورمونی، در سیستم تخمک‌گذاری اختلال ایجاد می‌کند و اگر زنان تخمک‌گذاری نداشته باشند نمی‌توانند باردار شوند.
با این حال، داروهای تجویزی برای تحریک تخمک‌گذاری و افزایش شانس باردار شدن در دسترس هستند. در دوران بارداری نیز عدم تعادل هورمونی می‌تواند منجر به میزان بالاتری از عوارض در دوران بارداری شود. زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلیکیستیک در معرض خطر بالاتری برای تجربه موارد زیر هستند:
- سقط جنین
- دیابت بارداری
- مسمومیت بارداری (پره اکلامپسی)
- وزن بالا هنگام تولد
4. آکنه و مشکلات پوستی
آیا تا به حال متوجه شده‌اید که در طول دوره‌های استرس بیشتر با آکنه دست و پنجه نرم می‌کنید؟ استرس که توسط سطوح بالای هورمون کورتیزول ایجاد می‌شود، با افزایش تولید چربی در پوست، می‌تواند منجر به افزایش جوش‌ها شود.
هورمون‌های استرس همچنین می‌توانند سطح هورمون‌های مسئول تنظیم تولید سبوم (یک ماده روغنی که توسط غدد چربی تولید می‌شود) را مختل کنند. در این حالت منافذ پوست بیشتر مسدود می‌شوند. اشکال مختلف عدم تعادل هورمونی، از جمله تغییرات در سطح استروژن و تستوسترون در افرادی که در دوران بلوغ هستند، می‌تواند منجر به مشکلاتی در تولید سبوم شود.
استروژن و تستوسترون معمولا در شروع "آکنه هورمونی" یا "آکنه بزرگسالان" نقش دارند. در دوران بارداری، یائسگی یا تستوسترون درمانی، تغییر در هورمون‌های جنسی نحوه عملکرد سلول‌های پوست را تغییر می‌دهد. برخی از پزشکان حتی داروهای ضدآندروژن و قرص‌های ضدبارداری را برای کمک به درمان آکنه هورمونی تجویز می‌کنند.
مشکلات پوستی می‌توانند به دلیل بیماری‌های ژنتیکی پوست نیز به وجود بیایند. با استفاده از آزمایش ژنتیک پوست و پوست پیشرفته حنیفا، با مشخصات ژنتیکی منحصر به فرد پوست خود آشنا شوید و با آگاهی بیشتر مشکلات پوستیتان را حل کنید.
5. ریزش مو
تغییرات هورمونی، به جز تاثیر بر پوست شما از منظر تولید سبوم، می‌تواند بر سلول‌های پوست پوشاننده فولیکول‌های مو نیز تاثیر بگذارند و باعث ریزش و نازک شدن مو شوند. هورمون جنسی دی‌هیدروتستوسترون (DHT) به شدت در چرخه رشد مو نقش دارد.
سطوح بالای آندروژن‌هایی مانند مانند DHT، می‌تواند فولیکول‌های مو را کوچک کرده و چرخه رشد مو را کوتاه کنند. این امر باعث ریزش مو شده و موهای جدید، نازک‌تر و شکننده‌تر به نظر می‌رسند. ریزش مو با الگوی مردانه اغلب با کاهش سطح آندروژن نیز مرتبط است. این شکل از ریزش مو اغلب باعث ایجاد مشکلاتی به خصوص در قسمت جلویی و تاج سر می‌شود.
محققان هاروارد پیشنهاد کرده‌اند که استرس مزمن و هورمون‌هایی مانند کورتیزولِ مرتبط با استرس نیز می‌توانند منجر به ریزش مو شوند. استرس مزمن به ساقه مو آسیب رسانده و رشد مو طبق چرخه استاندارد رشد را متوقف می‌کند.
تغییرات هورمونی ممکن است باعث ریزش موی موقت شوند. ریزش مو در دوران بارداری، زایمان و شروع یائسگی برای زنان بسیار رایج است. این‌ها نتیجه تغییرات در سطح هورمون‌های جنسی می‌باشند.
6. مشکلات تمرکز
تحقیقات نشان داده است که هورمون‌های مختلف می‌توانند بر تمرکز تاثیر بگذارند. در زنان، هورمون زنانه استروژن نقش مهمی در عملکردهای شناختی دارد و به پردازش اطلاعات و به خاطر سپردن کلمات کمک می‌کند. بنابراین هنگامی که یک زن در میانه چرخه قاعدگی خود قرار دارد، ممکن است حافظه و پردازش اطلاعات او تحت تاثیر قرار گیرند.
در دوران پیش از یائسگی و پس از یائسگی نیز زنان شکایات بیشتری از مشکل تمرکز و حافظه دارند. کم‌کاری تیروئید هم با کاهش حجم هیپوکامپ مرتبط است.
علاوه بر این، سطوح پایین تیروئید می‌تواند منجر به طیف وسیعی از مشکلات شناختی، از جمله مشکل در تمرکز و "مه مغزی" شود.
7. سرطان و دیگر بیماری‌ها
از آنجایی که هورمون‌ها تاثیر قابل توجهی بر عملکرد بدن ما دارند، عدم تعائل هورمونی، ممکن است منجر به بروز بیماری‌های مزمن مختلفی شود. در ایالات متحده، دیابت شایع‌ترین بیماری غدد درون‌ریز (مربوط به هورمون) است. در افراد مبتلا به دیابت، لوزالمعده نمی‌تواند انسولین را به اندازه کافی تولید کند و یا بدن نمی‌تواند به درستی از آن استفاده کند.
سایر بیماری‌هایی که ممکن است از عدم تعادل هورمونی ناشی شوند:
- بیماری‌های قلبی: تغییر سطوح انسولین و سطوح بالای هورمون‌های خاص مانند کورتیزول و حتی استروژن، می‌توانند خطر ابتلا به مشکلات قلبی را افزایش دهند. هورمون‌ها بر بسیاری از بخش‌های سیستم قلبی-عروقی از جمله مدیریت قلب و عروق تاثیر می‌گذارند. نوسانات هورمونی می‌توانند منجر به فشارخون بالا، کلسترول بالا و افزایش خطر حمله قلبی شوند.
- مشکلات خواب: ملاتونین هورمونی است که توسط غده پینه‌آل ترشح می‌شود و به تنظیم چرخه خواب-بیداری و سایر فرآیندها کمک می‌کند. عدم وجود ملاتونین کافی در سیستم شما، ممکن است باعث شود که برای به خواب رفتن در شب دچار مشکل شوید. هورمون‌ها همچنین می‌توانند باعث مشکلات آپنه انسدادی خواب شوند.
- سرطان: مطالعات نشان می‌دهد که خطر ابتلا به سرطان سینه در زنان، با سطح استروژن و پروژسترون ساخته شده توسط تخمدان‌ها مرتبط است. هورمون‌ها چگونگی و زمان تکثیر سلول‌ها را کنترل کرده و تغییرات هورمونی می‌توانند در این فرآیند اختلال ایجاد کند و باعث سرطان‌های مختلف شوند. عدم تعادل هورمونی با سرطان آندومتر نیز مرتبط است.
سایر مشکلات ناشی از عدم تعادل هورمونی
عدم تعادل هورمونی، موضوعی پیچیده است. مجموعه‌ای از هورمون‌ها در بدن انسان مسئول فرآیندهای مختلف هستند که عدم تعادل در هر یک از آن‌ها می‌تواند منجر به مشکلات مختلفی شود، از جمله:
- اختلالات گوارشی: نوسانات یا عدم تعادل هورمونی می‌تواند بر سرعت حرکت غذا در روده تاثیر بگذارد و باعث اسهال، حالت تهوع و معده درد شود.
- خستگی: سطوح پایین هورمون تیروئید معمولا با طیف وسیعی از علائم از جمله خستگی و مشکل در تمرکز همراه است.
- نوسانات خلقی: تغییرات استروژن و تستوسترون همچنین می‌توانند بر سروتونین، دوپامین و نوراپینفرین نیز تاثیر بگذارند و باعث نوسانات خلقی و تحریک‌پذیری شوند.
- سردرد: کاهش سطح استروژن در زنان در طول دوره‌های قاعدگی یا در دوره پس از یائسگی، با افزایش خطر میگرن و سردرد مرتبط است.
- میل جنسی: سطوح پایین تستوسترون یکی از دلایل رایج کاهش میل جنسی است. سطوح پایین استروژن نیز ممکن است منجر به خشکی واژن و همچنین ایجاد مشکلاتی در میل جنسی می‌گردد.
چگونه بر عدم تعادل هورمونی غلبه کنیم
اولین قدم در درمان عدم تعادل هورمونی، درک علت آن است. برای مثال، اگر به دلیل افزایش استرس، از تغییرات موقتی در هورمون‌ها رنج می‌برید، بهترین راه‌حل این است که راه‌هایی برای کاهش استرس پیدا کنید و تکنیک‌های تمدد اعصاب را تمرین کنید.
اگر سطوح هورمونی شما به طور مداوم کمتر از حد نرمال باشد، درمان اصلی معمولا درمان جایگزینی هورمون خواهد بود. بسته به اینکه سطح کدام هورمون پایین است، ممکن است نیاز به مصرف قرص یا تزریق داشته باشید تا بتوانید دوباره سطح هورمون خود را به تعادل برسانید. به عنوان مثال، دوز پایین استروژن، یک درمان رایج برای افرادی است که در دوران یائسگی قرار دارند. قرص‌های هورمون تیروئید نیز می‌توانند به افراد مبتلا به کم‌کاری تیروئید کمک کنند.
درمان‌های دیگر مشکلات هورمونی عبارتند از:
مکمل‌ها
مکمل‌های طبیعی می‌توانند به برخی از افراد کمک کنند تا مشکلات ناشی از عدم تعادل هورمونی را مدیریت کنند. روغن گل مغربی یک درمان رایج برای کنترل تحریک‌پذیری ناشی از یائسگی است. جینسینگ هم معمولا برای تحریک‌پذیری ناشی از اضطراب توصیه می‌شود.
بسیاری از این مکمل‌ها حاوی هورمون‌های مشتق شده از گیاهان یا «هورمون‌های زیستی» هستند که از نظر شیمیایی شبیه هورمون‌های طبیعی بدن می‌باشند. با این حال، هیچ تحقیقی درباره موثر بودن این مکمل‌ها در دسترس نیست.
تغییرات رژیم غذایی
دکتر ناتاشا ترنر در حوزه "رژیم غذایی هورمونی" به خوبی شناخته شده است. این رژیم یک فرآیند سه مرحله‌ای و ۶ هفته‌ای است که برای ارتقای تعادل هورمونی از طریق ورزش، سم‌زدایی و استفاده از مکمل‌ها طراحی شده است. این فرآیند، آنچه که می‌خورید را تنظیم کرده و زمان مناسب برای غذا خوردن به منظور حمایت از سطوح هورمونی سالم را برنامه ریزی می‌کند.
به گفته نویسنده، رژیم غذایی هورمونی، در صورت ترکیب با سایر تغییرات سبک زندگی، مانند مدیریت استرس، خوب خوابیدن و ورزش منظم، می‌تواند به تعادل مجدد هورمون‌ها کمک کند.
تغییر سبک زندگی
بسیاری از تغییرات در سبک زندگی می‌توانند به تعادل هورمون‌های شما کمک کند. به عنوان مثال، اگر در معرض دوره‌های منظم استرس قرار می‌گیرید که باعث می‌شود سطح کورتیزول شما افزایش یابد، می‌توانید برای آرامش و کاهش قرار گرفتن در معرض عوامل استرس‌زا، تمرین یوگا را امتحان کنید. علاوه بر این بهتر است از روابط سمی اجتناب کنید و یا در صورتی که شغل شما بیش از حد استرس‌زا است، شغلتان را تغییر دهید.
کاهش وزن می‌تواند راهکار خوبی برای تعادل مجدد هورمون‌ها باشد، با این حال عدم تعادل هورمونی نیز می‌تواند باعث کاهش وزن شود.
مدیریت هورمون‌ها
هورمون‌ها نقش مهمی در تفکر و احساسات و همچنین نحوه عملکرد بدن شما دارند. یادگیری نحوه عملکرد هورمون‌ها و همچنین کارهایی که می‌توانید برای بازگرداندن آن‌ها به تعادل انجام دهید، راه فوق‌العاده‌ای برای افزایش سلامتی شما می‌باشد.
!_1662403773.jpg)
