محرک‌های رایج صرع

  • منبع: circledna
  • دوشنبه 23 بهمن 1402
  • 14 دقیقه مطالعه

آیا رایج‌­ترین محرک‌­های صرع را می­‌شناسید؟ اکثر افراد اهمیتی به این محرک‌­ها نمی­‌دهند، مگر اینکه دوست نزدیک یا یکی از اعضای خانواده‌­شان به صرع مبتلا باشند.

 

12 فوریه، روز جهانی صرع بوده و فرصتی مناسب برای افزایش آگاهی در مورد این بیماری‌ست که بسیاری از مردم به اندازه‌ی کافی درباره‌ی آن نمی‌­دانند. بر اساس گزارش­‌ها، تقریبا 3.4 میلیون نفر به صرع مبتلا هستند. این تعداد تقریبا شامل 3 میلیون بزرگسال و بیش از 470 هزار کودک می­‌باشد. علی‌رغم این ارقام بالا، در بسیاری از نقاط جهان درباره‌ی این بیماری سوتفاهم‌­هایی وجود دارد و بیماری توسط مردم نادیده گرفته می­‌شود.

 

افزایش آگاهی در مورد صرع، کلید ایجاد یک محیط امن در زمان تشنج افرادی‌ست که یک بیماری خارج از کنترل دارند. همچنین این کار به پذیرش و درک کسانی که از صرع رنج می‌­برند نیز کمک می­‌کند. این افراد از طیف وسیعی از چالش‌ها، از جمله مشکلات حافظه و تفکر، تغییرات خلقی ناگهانی و اختلالات خواب رنج می‌برند.

 

غیرقابل پیش‌­بینی بودن صرع می­‌تواند باعث شود افرادی که به این بیماری مبتلا هستند در کنترل وضعیت خود احساس ناتوانی کنند و حفظ امنیت‌شان را برای کارفرمایان، خانواده‌­ها و دوستان‌شان دشوارتر کند. با این حال، با شناسایی محرک‌های احتمالی صرع، هم افرادی که از صرع رنج می‌برند و هم افرادی که با آن­‌ها در تعامل هستند، می‌توانند برای کاهش خطرات بالقوه با یکدیگر همکاری کنند.

 

از آن‌جایی که یک تشنج صرع در مواردی می­‌تواند منجر به مرگ شود، افزایش آگاهی در مورد این بیماری و محرک­‌های آن بسیار مهم است.

 

شایع‌­ترین محرک­‌های صرع

 

محرک‌های صرع، موقعیت‌ها، محیط‌ها یا مواد خاصی هستند که می‌توانند خطر وقوع تشنج صرع و سایر علائم رایج آن را افزایش دهند.

 

حدود 9 نفر از هر 10 فرد مبتلا به صرع می‌­گویند که از حداقل یک محرک که بر زندگی آن­‌ها تاثیر می­‌گذارد آگاه هستند.

 

در حالی که برخی از محرک‌­های صرع نسبتا شناخته­‌شده هستند (مانند چراغ­‌های چشمک زن)، آگاهی کمتری در مورد دیگر موارد وجود دارد. در ادامه با برخی از رایج‌­ترین محرک‌­های صرع که باید از آن‌ها آگاه باشید آشنا خواهید شد:

 

فراموش کردن داروها

 

شاید شایع­‌ترین علت بروز صرع، عدم مصرف داروی مورد نیاز، با فواصل زمانی مناسب باشد. داروهای ضدصرع باید به صورت روزانه و اغلب در یک زمان ثابت مصرف شوند تا اثر مناسبی داشته باشند. نادیده گرفتن یک دوز دارو می­‌تواند منجر به «تشنج‌­های ناگهانی» شده که اغلب بدون هشدار اتفاق می­‌افتند.

 

در حالی که از دست دادن یک دوز از اکثر داروها معمولا نگرانی خاصی ندارد، اما می‌­تواند برای شروع تشنج در یک فرد مبتلا به صرع کافی باشد. اگر یک دوز از داروی خود را فراموش کردید، معمولا ایده‌ی خوبی است که به محض یادآوری، آن را مصرف کنید، مگر اینکه تقریبا زمان مصرف نوبت بعدی فرا رسیده باشد.

 

عادات بد خواب

 

مغز برای عملکرد کامل خود، به خواب متکی است. نداشتن خواب خوب، خطر حملات و علائم صرع را افزایش می­‌دهد. خستگی یکی از شایع‌­ترین محرک­‌های صرع است. متاسفانه، این عامل نسبتا رایج بوده، زیرا بسیاری از افراد مبتلا به صرع ممکن است مشکلات خواب داشته باشند.

 

کم‌­خوابی با آسیب رساندن به برخی از فعالیت­‌های الکتریکی و هورمونی در مغز، محرک‌­ها را تشدید می­‌کند. با در نظر گرفتن این موضوع، افراد مبتلا به صرع باید حداقل 7 تا 9 ساعت بخوابند. از آن‌جایی که آپنه‌ی خواب نیز می‌تواند در میان افراد مبتلا به صرع شایع باشد، اگر نگران اختلالات خواب هستید، مهم است که به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید.

 

الکل

 

الکل تاثیر مستقیمی بر نحوه‌ی عملکرد مغز و نحوه‌ی پردازش سیگنال­‌های الکتریکی توسط ذهن ما دارد. مصرف الکل امواج مغزی را مختل کرده و با داروهای ضدصرع تعامل منفی دارد. در برخی موارد، نوشیدن زیاد الکل حتی می‌­تواند باعث تشنج افرادی که صرع ندارند هم بشود. تشنج‌های مرتبط با الکل در افراد مبتلا به صرع اغلب زمانی که الکل از سیستم بدن خارج می‌شود، اتفاق می‌افتد. برخی از داروهای تشنج نیز می‌توانند تحمل فرد را نسبت به الکل کاهش دهند که ممکن است علائم دیگری مانند سرگیجه و استفراغ ایجاد کند.

 

استرس

 

استرس چیزی است که همه‌ی ما هر از گاهی تجربه می­‌کنیم. در حالی که استرس در برخی موارد می­‌تواند مفید باشد اما دوزهای زیاد آن تاثیر منفی قابل توجهی بر روی بدن و مغز می­‌گذارد. استرس می­‌تواند منجر به افزایش خطر بیماری­‌هایی مانند بیماری قلبی و دیابت شود. استرس برای افراد مبتلا به صرع، یک محرک رایج برای تشنج می­‌باشد.

 

دانشمندان کاملا مطمئن نیستند که چرا سطوح بالای استرس بر مغز بیماران مبتلا به صرع تاثیر منفی می­‌گذارد. با این حال، برخی بر این باورند که احساس «هراس» منجر به تنفس سریع (Hyperventilation) شده که ممکن است به فعالیت غیرطبیعی مغز منتهی شود. استرس می‌تواند الگوهای خواب را هم مختل کند، که خطر تشنج در نتیجه‌ی خستگی یا فرسودگی را بیش‌تر افزایش می‌دهد.

 

اگر به طور مرتب احساس استرس می­‌کنید، در مورد راه­‌های مدیریت خلق و خوی خود با پزشک‌تان صحبت کنید. همچنین می‌­توانید مدیتیشن، یوگا و تکنیک‌­های تنفسی را امتحان کنید تا بتوانید به کمک آن­‌ها آرامش خود را حفظ کنید.

 

تغییرات هورمونی

 

به گفته‌ی بنیاد صرع، حدود نیمی از زنان در سنین باروری که از صرع رنج می‌­برند، متوجه افزایش علائم و تشنج در دوره‌ی قاعدگی خود می­‌شوند. به گفته‌ی محققان، این مساله نتیجه‌ی تغییرات هورمونی است که در بدن اتفاق می­‌افتد.

 

مغز دارای اعصاب مختلفی است که مستقیما تحت تاثیر هورمون­‌های اصلی جنسی در زنان مانند پروژسترون و استروژن قرار دارند. دوزهای بالاتر استروژن می­‌تواند تشنج را بدتر کند یا باعث ایجاد آن شود؛ این مساله به ویژه زمانی که سطح پروژسترون پایین باشد، شدیدتر خواهد بود. به همین دلیل است که بسیاری از پزشکان به زنان مبتلا به صرع، قرص‌های ضدبارداری خاص را توصیه می‌کنند تا به مدیریت علائم آن­‌ها کمک کنند.

 

تغییرات هورمونی ناشی از یائسگی، بارداری و سایر شرایط نیز می­‌توانند بر علائم صرع تاثیر بگذارد، بنابراین مهم است که از پزشک راهنمایی بگیرید تا بتوانید ایمن بمانید.

 

کافئین

 

کافئین با تحریک تولید هورمون‌­های خاص در مغز، ما را بیدار و هوشیار نگه می‌­دارد. یک فنجان قهوه یا یک نوشیدنی انرژی­‌زا می­‌تواند مغز را تحریک کند و منجر به تغییرات غیرعادی در فعالیت الکتریکی آن شود. این مساله می­‌تواند خطر ابتلا به صرع را افزایش دهد.

 

قابل ذکر است که کافئین در خوراکی­‌های مختلفی از جمله انواع مختلف چای، شکلات و حتی داروهای سرماخوردگی و آنفولانزا وجود دارد. برای افرادی که آستانه‌ی تشنج کمتری دارند، مهم است که مصرف کافئین را به حداقل برسانند. اگر بدن شما از لحاظ ژنتیکی نسبت به کافئین حساس است، اهمیت این مساله دوچندان می­‌شود.

 

با کمک آزمایش ژنتیک تغذیه‌ی حنیفا می­‌توانید از نحوه‌ی پاسخ بدن‌تان به کافئین مطلع شوید.

 

کم آبی بدن

 

نوشیدن آب کافی، اهمیت زیادی برای سلامتی افراد دارد. این کار تضمین می­‌کند که بدن شما می­‌تواند به فعالیت­‌های معمول خود ادامه دهد و خون آزادانه در سراسر بدن‌تان گردش می­‌کند. وقتی کم آب هستید، عملکرد همه‌ی اندام‌­ها و عضلات شما، از جمله مغز، تحت­‌الشعاع قرار می‌گیرد.

 

کم‌­آبی باعث عقب‌­نشینی مغز می­‌شود که منجر به تغییرات خطرناکی در سیگنال­‌های الکتریکی پردازش‌­شده توسط سلول­‌های شما می‌­گردد. افراد مبتلا به صرع باید سطح مایعات بدن‌شان را بالا نگه دارند. این امر به ویژه هنگام مسافرت، ورزش یا مواجهه با دمای بالا در تابستان اهمیت زیادی دارد.

 

قند خون پایین

 

ترندهای غذایی دنیای مدرن، بسیاری از ما را به حذف یک وعده‌ی غذایی وسوسه می­‌کند. با این حال، کمبود قند خون می‌­تواند برای افراد مبتلا به صرع اثرات خطرناکی داشته باشد. کاهش ناگهانی قند خون در بدن در واقع می­‌تواند باعث تشنج تونیک-کلونیک شود؛ این عارضه حتی در افرادی که به صرع مبتلا نیستند نیز رخ می‌­دهد.

 

گزارش‌ها نشان داده‌اند که بالا بودن قند خون خطر تشنج را افزایش داده و علائم دیگر مانند عدم تمرکز یا آگاهی را شایع‌تر می‌کند. اگر می‌خواهید با کاهش کالری دریافتی‌تان وزن کم کنید، مهم است که سطح قند خون خود را ثابت نگه دارید.

 

غذاهای خاص

 

همان‌طور که حذف وعده‌های غذایی می‌تواند در برخی موارد شانس ابتلا به تشنج صرع را افزایش دهد، در صورت مصرف برخی غذاها یا مواد نیز ممکن است در معرض خطر بیش‌تری قرار بگیرید. کافئین و الکل دو عامل رایج خطر تشنج هستند، اما برخی از افراد پس از خوردن غذاهای شیرین یا مصرف محصولات با سطوح بالای نمک، آستانه‌ی تشنج کمتری خواهند داشت.

 

غذاهایی که بر متابولیسم بدن تاثیر می­‌گذارند، یا آن را کاهش داده و یا سرعت آن را افزایش می­‌دهند؛ این تغییرات می­‌توانند بر سطح هورمون­‌ها تاثیر بگذارند. این تغییر هورمونی ممکن است خطر تشنج را افزایش دهد. غذاهایی که علائم صرع شما را تشدید می­‌کنند را شناسایی کنید و برای آن­‌ها به دنبال غذاهای جانشین باشید.

 

چراغ چشمک زن

 

اگرچه نورهای چشمک زن معمولا به عنوان شناخته­‌شده‌­ترین محرک صرع در نظر گرفته می­‌شوند، تنها حدود 3 درصد از افراد مبتلا به این بیماری به نور حساس هستند. برای این افراد، چراغ­‌های چشمک زن و تغییرات ناگهانی در روشنایی می‌­تواند باعث تغییراتی در سیگنال­‌های الکتریکی مغز شده که باعث تشنج می­‌شود.

 

اگر حساس به نور هستید و در معرض نورهای چشمک­ زن قرار دارید، پوشاندن یکی از چشمان با دست، قبل از دور شدن از منبع نور، می‌­تواند با ایجاد اختلال در فرآیندهای خاصی در مغز، راه موثری برای کاهش خطر تشنج باشد.

 

محرک‌های صرع

 

درک محرک­‌های صرع

 

محرک­‌های صرع می­‌توانند به اشکال مختلف ظاهر شوند و ممکن است افراد را به روش­‌های منحصر به فردی تحت تاثیر قرار دهند. در حالی که برخی از افراد به بسیاری از محرک‌ها حساس هستند، برخی دیگر متوجه می‌شوند که اصلا محرک خاصی ندارند. با شناخت بدن و حساسیت‌های منحصر به فرد خود، می‌­توانید این وضعیت را بهتر مدیریت کنید.

 

آیا صرع ژنتیکی است؟

 

مانند بسیاری از بیماری‌­ها و صفات، صرع یک بیماری است که اغلب در میان اعضای یک خانواده­ دیده می­‌شود و می­‌تواند ژنتیکی باشد. با انجام آزمایش ژنتیک سرطان و اختلالات قلبی و عصبی حنیفا می­‌توانید از خطر ژنتیکی ابتلا به صرع و چندین بیماری دیگر، آگاه شوید.

سوالات شما