نوروبلاستوما یک سرطان نادر دوران کودکی است در سیستم عصبی سمپاتیک بروز می‌کند. این بخش از سیستم عصبی، شبکه‌ای از اعصاب است که پیام‌ها را از مغز به بقیه‌ی بدن منتقل می‌کند. این سرطان اغلب در اطراف غدد فوق کلیوی شروع می‌شود؛ این اندام‌های تولیدکننده‌ی هورمون در بالای کلیه‌ها قرار دارند و سلول‌هایی مشابه سلول‌های عصبی دارند. اما نوروبلاستوما می‌تواند در نواحی دیگر بدن که گروه‌هایی از سلول‌های عصبی در آن دسته‌بندی شده‌اند نیز شروع شود.
پزشکان اغلب این بیماری را در کودکان کمتر از 5 سال تشخیص می‌دهند. نوروبلاستوما در کودکان بزرگتر از 10 سال به ندرت دیده می‌شود. انواع مختلفی از درمان‌ها وجود دارد که به بسیاری از کودکان مبتلا به نوروبلاستوما کمک می‌کند تا زنده بمانند و زندگی سالمی داشته باشند. والدین همچنین منابعی دارند که می‌توانند پس از تشخیص به آن‌ها مراجعه کنند.
چه چیزی باعث نوروبلاستوما می‌شود؟
به طور کلی، سرطان‌ها با تغییرات (جهش) در برخی از سلول‌های بدن فرد شروع می‌شوند. تغییرات به این سلول‌ها اجازه می‌دهند تا خارج از کنترل رشد کنند. آن‌ها می‌توانند تومور ایجاد کنند و اغلب سلول‌ها را از انجام کاری که به طور معمول قرار است انجام دهند، باز می‌دارند.
در نوروبلاستوما، جهش‌ها بر سلول‌های عصبی نابالغ (نوروبلاست) نوزادی که هنوز در رحم مادر است، تاثیر می‌گذارند. همانطور که کودک قبل از تولد به رشد خود ادامه می‌دهد، نوروبلاست‌ها به سلول‌های عصبی فعال تبدیل می‌شوند. در یک نوزاد سالم، نوروبلاست‌ها با بالغ شدن سیستم عصبی کاملا از بین می‌روند اما در نوزادان مبتلا به این بیماری، نوروبلاست‌های جهش یافته به اطراف می‌چسبند و تومور را تشکیل می‌دهند.
علائم نوروبلاستوما
بسته به اینکه تومور در کجا واقع شده است، چقدر بزرگ است و چقدر پیشرفت کرده است، علائم این بیماری بسیار متفاوت هستند. بسیاری از علائم ممکن است به شرایطی غیر از نوروبلاستوم اشاره کنند.
در شکم کودک، سرطان ممکن است این علائم را ایجاد کند:
- توده یا تورم در شکم
- درد معده یا احساس سیری مداوم که می‌تواند منجر به کاهش وزن شود.
- تورم در پاهای کودک یا کیسه‌ی بیضه که ناشی از فشار تومورها به عروق خونی و لنفاوی است.
- مشکلات دفع ادرار یا مدفوع
در گونه یا گردن، سرطان ممکن است باعث شود:
- تورم در صورت، گردن، بازوها و قفسه‌ی سینه
- سردرد و سرگیجه
- سرفه یا مشکل در تنفس یا بلع
- تغییر در چشم‌ها، از جمله افتادگی پلک، اندازه‌ی مردمک نابرابر، برجستگی چشم‌ها به بیرون، تغییر رنگ زیر چشم
نوروبلاستومای گسترش یافته، می‌تواند علائمی از جمله موارد زیر را ایجاد کند:
- بزرگ شدن غدد لنفاوی افراد مبتلا به این عارضه، به صورت توده‌های سخت در زیر بغل، گردن یا کشاله‌ی ران احساس می‌شود. اگرچه این مورد اغلب نشانه‌ی عفونت است، اما می‌تواند نتیجه‌ی سرطانی باشد که به سیستم لنفاوی گسترش یافته است.
- درد استخوان، ضعف در پاها یا بازوها و کبودی اطراف چشم ممکن است ناشی از سرطانی باشد که به استخوان‌ها رسیده است.
- اگر نوروبلاستوما بر مغز استخوان که سلول‌های خونی را می‌سازد تاثیر بگذارد، ممکن است کودک خسته، تحریک‌پذیر، ضعیف و دچار کبودی‌ها و عفونت‌های زیادی شود.
دو نشانه‌ی دیگر که باید مراقب آن‌ها بود:
- یک نوع خاص و گسترده از نوروبلاستوما که فقط در چند ماه اول زندگی اتفاق می‌افتد، اغلب باعث ایجاد برجستگی‌های آبی یا بنفش می‌شود که شبیه زغال‌اخته‌های کوچک است. این نشانه‌ای است که سرطان احتمالا به پوست سرایت کرده است. این مشکل کاملا قابل درمان است و اغلب کوچک می‌شود یا خود به خود از بین می‌رود.
- نوروبلاستوماهایی که هورمون آزاد می‌کنند ممکن است علائم دیگری مانند اسهال مداوم، تب، فشار خون بالا، تعریق و قرمزی پوست ایجاد کنند.
تشخیص
از آنجایی که بسیاری از علائم می‌توانند ناشی از بیماری‌های شایع‌تر باشند، پزشک باید آزمایشات آزمایشگاهی، اسکن و بیوپسی را انجام دهد تا مطمئن شود که فرزند شما به این سرطان نادر مبتلا می‌باشد. این موارد عبارتند از:
- آزمایش خون و ادرار: این آزمایشات سطوح هورمونی را که ممکن است توسط نوروبلاستوم ساخته شود را در خون اندازه‌گیری می‌کنند.
- تست‌های تصویربرداری: این تست‌ها می‌توانند به پزشکان کمک کنند تا بفهمند سرطان چقدر گسترش یافته است.
- سونوگرافی: این روش می‌تواند تومورها را در شکم جستجو کند.
- اشعه‌ی ایکس: این روش می‌تواند سرطان را در قفسه‌ی سینه و استخوان‌ها پیدا کنند.
- انواع دیگر اسکن: ممکن است اسکن‌های CT، PET یا MRI انجام شوند تا پزشک متوجه شود که نوروبلاستوما گسترش یافته یا اینکه آیا درمان موثر است یا خیر.
- بیوپسی: پزشک می‌تواند از تومور یا مغز استخوان نمونه‌برداری کند. آزمایشگاه برای تشخیص سرطان بر روی نمونه، آزمایش انجام می‌دهد.
همچنین ممکن است آزمایش‌های دیگری انجام دهید که تعداد سلول‌های خونی، عملکرد کبد و کلیه و تعادل املاح بدن شما را اندازه‌گیری می‌کند. نوروبلاستوما سرطانی است که قابل درمان است. اینکه سرطان چقدر گسترش یافته است، مهم‌ترین عامل در درمان کودک است. هر چه سن تشخیص کمتر باشد، میزان بقا بهتر است.
