ویژگی‌های افراد خلاق

خصوصیات و ویژگی­‌های افراد خلاق در طول سالیان متمادی موضوع تحقیق و بررسی روان‌شناسان بی­‌شماری بوده است. خلاقیت یکی از مفیدترین منابعی است که به عنوان یک انسان در اختیار داریم و به ما کمک می­‌کند تا نوآوری کنیم، خلق کنیم، مشکلات را حل کرده و رویای فرصت­‌های بزرگ‌­تر و بهتر را در سر بپرورانیم.

 

افرادی که به طور طبیعی خلاق هستند، نه تنها در ارائه‌ی ایده­‌های جدید هنرمند و عالی هستند بلکه دارای ویژگی­‌های متمایز دیگری هم هستند که می­‌تواند به آن‌­ها در زندگی کمک کند؛ البته گاهی اوقات این خصوصیات مانع آن‌­ها هم می­‌شود. به عنوان مثال، از آن‌جایی که افراد خلاق از دیدگاه­‌های مختلف به موقعیت­‌ها نگاه می‌­کنند، اغلب بسیار پرانرژی هستند. این مساله باعث می­‌شود که آن­‌ها با استفاده از روش‌­های منحصر به فرد و خارج از قوانین، در مقابله با چالش‌­ها فوق­‌العاده باشند.

 

با این حال، ذهن بیش از حد فعال می­‌تواند خواب و آرامش فرد را نیز مختل کند. به همین دلیل است که مطالعات نشان داده­‌اند که در طول روز، افراد خلاق بیش‌تر از افراد عادی با اختلالات خواب و خستگی دست و پنجه نرم می­‌کنند. خلاق بودن همراه با استعداد می‌­تواند به فرصت­‌های کارآفرینی شگفت­‌انگیزی برای درآمدزایی از طریق هنر و کسب و کار فرد منجر شود. بنابراین، برخی از ویژگی­‌های افراد خلاق چیست و داشتن این ویژگی­‌ها چه مزایا و معایبی دارد؟

 

رایج‌­ترین ویژگی­‌های افراد خلاق

 

هر فرد خلاق ویژگی­‌های منحصر به فردی دارد. همه‌ی ما خصوصیات، طرز فکر و جهان‌­بینی خاص خود را داریم. این مساله بدین معناست که هر کسی که خلاق شناخته می­‌شود، تمامی ویژگی‌هایی که معمولا به افراد خلاق مرتبط است را با هم ندارد. با این حال، روان‌شناسان و محققان برخی از خصوصیات مشترک میان این شخصیت­‌ها را کشف کرده‌­اند.

 

به عنوان مثال، در کتابی که در سال 1996 توسط روان‌شناس مشهور Mihaly Csikszentmihalyi نوشته شد، نویسنده پیشنهاد می‌کند که افراد خلاق دارای مجموعه‌ای از ویژگی‌های خاص هستند که برای ارتقا و افزایش خلاقیت با یکدیگر تعامل دارند. مطالعات مختلف دیگری نیز ویژگی‌های مشترک افراد خلاق را مورد بررسی قرار داده‌­اند و ویژگی‌های تکرارشونده‌ی خاصی مانند توانایی تشخیص سایر آثار خلاق را برجسته کرده‌اند.

 

در زیر 11 مورد از رایج‌­ترین ویژگی‌­های افراد خلاق آورده شده است:

 

1. ذهن باز

 

کوته­‌نظر بودن برای خلاقیت مفید نیست؛ در عوض، داشتن ذهنی باز باعث خلاقیت می‌­شود. افراد خلاق باید ذهنی باز داشته باشند تا بتوانند دیدگاه­‌ها، نظرات و ایده‌­های مختلف را جذب کرده و از آن‌­ها برای الهام بخشیدن به کار خود استفاده کنند. افرادی که برای کاوش چیزهای جدید آماده هستند، تمایل بیش‌تری به کشف ایده‌­های مختلف دارند که این امر درهای جدیدی را برای اکتشافات بزرگ­‌تر باز می­‌کند.

 

اگرچه افراد خلاق معمولا ترجیح می‌­دهند به تنهایی کار کنند (در ادامه در این مورد بیش‌تر توضیح خواهیم داد)، اما از طرفی برای ارائه‌ی فرضیه‌های خود به دنبال نظرات دیگران هم هستند. بر اساس برخی مطالعات، این افراد از آن‌چه که در دنیای اطرافشان اتفاق می‌افتد آگاه‌­تر و هشیارتر نیز هستند.

 

اکثر افراد خلاق بیش‌تر از دیگران مایل هستند از محدوده‌ی امن خود خارج شوند. آن‌ها می‌توانند چیزهای جدید را امتحان کرده و ناشناخته‌ها را کشف کنند؛ این در حالی است که افرادی که با رویکرد سنتی‌تری زندگی می­‌کنند، احتمالا ترجیح می‌دهند به روتین­‌هایی که می‌شناسند و در آن احساس راحتی می‌کنند، پایبند باشند. خلاق بودن به مقدار مشخصی ذهنیت باز در کنار تمایل به ترک منطقه‌ی امن و ریسک کردن نیاز دارد.

 

2. همدلی

 

بخشی از ذهن باز و آگاه بودن یک فرد خلاق شامل حساس بودن به احساسات، افکار و تجربیات نیز می­‌شود. افراد خلاق اغلب بسیار همدل هستند و به لطف هوش هیجانی قوی، قادر به درک احساسات دیگران هستند. آن­‌ها شنوندگان خوبی بوده و در حس کردن چیزهایی که ممکن است دیگران متوجه نشوند ماهر هستند.

 

از یک منظر، این سطح بالای همدلی می­‌تواند در تمام جنبه­‌های زندگی به افراد خلاق کمک کند. این ویژگی آن­‌ها را به دیگران نزدیک‌­تر کرده و به ایجاد روابط کمک می­‌کند. به‌علاوه، حساسیت می­‌تواند آگاهی این افراد از منابع باورنکردنی الهام در اطراف را افزایش دهد. این بدان معنی است که آن­‌ها در فکر کردن خارج از چارچوب معمولی بسیار عالی عمل می­‌کنند. با این حال، حساسیت یک فرد خلاق می‌تواند به سطحی از هوشیاری بیش از حد منجر شود که کنترل آن دشوار است. آگاهی بیش از حد از همه‌ی احتمالات (اعم از مثبت و منفی) مرتبط با هر رویداد یا تعاملی ممکن است منجر به اضطراب و استرس شود.

 

 

3. هوش بالا

 

تحقیقات نشان می‌دهند که افراد خلاق، ضریب هوشی (IQ) بالایی دارند، که رایج‌ترین معیار سنجش هوش می‌­باشد. در حالی که تضمین نمی‌شود که افراد باهوش حتما خلاق­‌تر هم باشند (ویژگی­‌های شخصیتی و ژنتیک نیز در این مساله نقش دارند) اما توانایی بیش‌تری در درک ارتباط بین مفاهیم مختلف دارند؛ ارتباطاتی که ممکن است دیگران نادیده بگیرند.

 

IQ زمانی که صحبت از زیرکی تجاری به میان می‌آید نیز وارد عمل می‌شود که اگر یک فرد خلاق بخواهد از هنر خود درآمد کسب کند، مهم است. با این حال، سطح بالای ضریب هوشی می‌­تواند به این معنی باشد که افراد خلاق در یادگیری و درک ایده‌­های جدید عالی هستند، اما ممکن است در زندگی روزمره آنقدرها هم باهوش نباشند. تحقیقات Csikszentmihalyi نشان می‌دهد که افراد خلاق گاهی اوقات به شکلی جسورانه، کودکانه و تقریبا ساده‌لوحانه به مسائل نگاه می‌کنند.

 

مانند بسیاری از ویژگی‌های افراد خلاق، این ویژگی نیز برای حفظ حس کنجکاوی و شگفتی در یک فرد خلاق بسیار عالی است، اما از طرفی باعث می­‌شود که آن­‌ها گاهی اوقات خود را در موقعیت­‌های دشوار یا خطرناک قرار دهند.

 

4. تمرکز استثنایی و تمایل به شب‌­بیداری

 

در حالی که افراد خلاق اغلب دارای نگرش بازیگوش و عجیبی هستند، هم‌چنان می‌­توانند سطح بالایی از تمرکز، نظم و اراده داشته باشند. از آن‌جایی که آن‌ها به کاری که در زندگی انجام می‌دهند، خواه نجاری، نقاشی یا نوشتن باشد، علاقه‌مند هستند، تمایل دارند تا به کارهای خاصی توجه کنند. این به این معنی است که به احتمال زیاد وظایف خود را به موقع تمام می­‌کنند و در دوره‌­های چالش برانگیز یا دشوار به پیشروی ادامه می­‌دهند. با این حال، هنگام کار بر روی یک پروژه با سطح بالایی از اشتیاق و اراده، بسیاری از افراد خلاق اغلب فراموش می­‌کنند که چگونه متوقف شوند. غیرمعمول نیست که هنرمندان و خلاقان در طول شب بهتر کار کنند، که خواب راحت شبانه را برای آن‌ها دشوار می­‌کند.

 

یکی دیگر از ویژگی­‌های مشترک افراد خلاق، شب زنده‌­داری است. بسیاری از افراد خلاق در ایجاد تعادل بین کار کردن و مراقبت از خود دچار چالش هستند. تا دیر وقت بیدار ماندن از عوامل موثر بر هم زدن این تعادل است. قابل درک است که اگر فردی خلاق هستید که در تلاش برای تکمیل یک پروژه است، می­‌خواهید متمرکز بمانید و تا زمانی که به محصول نهایی نرسیده‌­اید، بیدار بمانید. فقط سعی کنید خیلی دیر نخوابید، زیرا باعث ایجاد اختلال در ریتم شبانه­‌روزی بدن شما خواهد شد.

 

 

5. انرژی بالا

 

یکی از ویژگی­‌های افراد خلاق، بالا بودن سطح انرژی است. این انرژی گاهی اوقات درونی است، مانند فکر کردن مداوم به ایده‌­ها یا راه‌­های جدید. در موارد دیگر این انرژی می‌تواند فیزیکی باشد، مثلا نجاری کردن در کارگاه به مدت 9 ساعت و بدون وقفه. بسیاری از افراد خلاق اغلب بسیار پرانرژی هستند و ذهن‌شان برای حل مشکلات و ارائه‌ی ایده‌های جدید با سرعت نور کار می‌کند. این سطح انرژی بالا به منظور کار بر روی پروژه‌­ها برای رسیدن به یک موعد مقرر و توانایی تمرکز روی کارها عالی است. البته، سطوح بالای انرژی می­‌تواند جنبه­‌های منفی خود را نیز داشته باشد که احساس بی­‌قراری مداوم مثالی از آن می­‌باشد.

 

داشتن ذهن بیش­‌فعال اغلب می‌تواند باعث شود که فرد احساس کند نمی­‌تواند آرام باشد یا مغز خود را خاموش کند. خلاقیت اغلب با تعدادی از اختلالات خلقی نیز مرتبط است؛ زیرا افراد خلاق بیش‌تر وقت­‌ها خود را خسته، بی­‌قرار و بیش از حد «بیش‌فعال» توصیف می­‌کنند. افراد خلاق برای پیشرفت در کارهای معمولی و پیش پا افتاده کشمکش دارند و در این شرایط ذهن آن­‌ها سرگردان شده و سطح بهره‌­وری و تمرکز آن‌­ها را مختل می­‌کند. به همین دلیل، افراد خلاق باید مطمئن شوند که دائما در حال تخیل و خلق هستند تا بتوانند احساس شادی کنند.

 

6. جاه­‌طلبی

 

مطالعات نشان داده است که خلاقیت، حتی برای افراد مبتلا به اختلالات خلقی و شناختی، به طور مداوم با جاه­‌طلبی مرتبط است. بسیاری از افراد خلاق در تصور آینده‌­ای عالی هستند که در آن می­‌توانند به اهداف خود برسند و چیزهای جدیدی کشف کنند، بنابراین در زمینه‌ی کاری خود چشم‌اندازهای بالایی دارند.

 

آن‌ها هم‌چنین می‌دانند که راه‌حل عالی برای یک مشکل همیشه به راحتی به دست نمی‌آید، بنابراین مایل هستند برای رسیدن به اهداف خود به طور مداوم کار کنند و چالش‌های مشترک را پشت سر بگذارند. وقتی افراد خلاق به چیزی علاقه دارند، ماهیت بیش از حد متمرکزی که دارند به آن‌ها اجازه می‌­دهد تا اهداف خود را در اکثر شرایط تجسم کنند و به این اهداف برسند.

 

یکی از نکات منفی این جاه‌­طلبی این است که بسیاری از افراد خلاق کاملا متواضع هستند. در حالی‌که آن‌ها از میزان کاری که برای ساختن هر آن‌چه که می‌سازند مطلع هستند، رضایت کامل از کاری که انجام داده‌اند نیز برایشان دشوار است. حتی هنگامی که یک متخصص خلاق واقعا به هدف خود می­‌رسد، ممکن است دچار «سندرم ایمپاستر» یا «سندرم خودویرانگری» شود.

 

 

7. شجاعت و بی­‌باکی

 

برای رسیدن به نتایج باورنکردنی، اغلب باید ریسک کنیم. ارائه‌ی ایده‌های نو و کشف راه‌های جدید به معنای خارج شدن از منطقه‌ی امن و قرار گرفتن در معرض ناشناخته‌هاست. برای اکثر مردم، «ناشناخته» یک مفهوم وحشتناک است، اما برای افراد خلاق، منظره‌­ای است که ارزش کاوش را دارد. خلاقان می‌دانند که اگر این جهش را انجام دهند، چه چیزی می‌تواند در انتظارشان باشد.

 

هنگام ارزیابی ویژگی­‌های افراد خلاق، دانشمندان اغلب آن­‌ها را ریسک‌­پذیر تعریف می­‌کنند، زیرا مایل هستند فرضیه‌­ها و استراتژی­‌های جدید را به طور مداوم آزمایش کنند؛ حتی اگر با شکست مواجه شوند. آن­‌ها مایل هستند از اشتباهات خود درس بگیرند و از هر تجربه‌­ای به عنوان فرصتی برای رشد استفاده کنند.

 

در حالی‌که توانایی ریسک کردن برای موفقیت در زندگی مهم است، اما در عین حال می‌­تواند منبع استرس و آشفتگی قابل­‌توجهی برای یک ذهن خلاق باشد. اگر خطرات برای مدت طولانی منجر به شکست شوند، یک فرد خلاق ممکن است اعتماد به نفس خود را از دست بدهد.

 

8. سرکش بودن

 

گزارش‌­های بی­‌شماری نشان داده است که افراد خلاق، سرکش‌­ترین طرز فکر را دارند. برای این‌که فردی خلاق باشید، باید دائما «چرای» هر چیز را بپرسید و بخواهید بدانید که کارهای مختلف چگونه انجام می­‌شوند. تنها زمانی که شروع به بررسی دقیق‌تر وضعیت موجود کنید، می‌توانید راه‌های جدیدی برای دستیابی به اهداف خود پیدا کنید.

 

شماری از متخصصان بر این باورند که بدون نادیده گرفتن بسیاری از هنجارها و سنت­‌های فرهنگی، غیرممکن است که واقعا خلاق باشیم. در حالی‌که این طبیعت سرکش برای تقویت حس استقلال و رشد یک فرد خلاق عالی است اما می‌­تواند علت مشکلات متعددی نیز باشد. طرز فکر لجوجانه یک فرد خلاق ممکن است او را برای دیگران عجیب و غریب و غیرعادی جلوه دهد. علاوه بر این، کنار گذاشتن هنجارهای سنتی به این معنی است که افراد خلاق اغلب کمتر به استانداردهای افراد دیگر پایبند هستند. آن‌ها ممکن است خانه‌ها و ظاهر نامرتب‌تری داشته باشند، زیرا کمتر نگران تحت تاثیر قرار دادن دیگران هستند و بیش‌تر به دنبال دستیابی به اهداف خود می‌­باشند.

 

9. احساساتی

 

ویژگی مشترک افراد خلاق، ارتباط زیاد با احساسات است. معمولا احساسات در میان خلاقان زیاد است. خلاقیت و احساسات اغلب به هم مرتبط هستند. احساسات مثبتی مانند شادی و اشتیاق می­‌توانند افراد خلاق را برای رسیدن به اهدافی که دارند، تحریک کند. با این حال، این شخصیت‌ها می‌­توانند از احساسات منفی نیز الهام بگیرند. به تمام هنرمندان و نویسندگانی فکر کنید که در طول سال‌ها بهترین آثار خود را پس از یک دوره آشفتگی یا پس از تجربه‌ی یک ضربه‌ی روانی ساخته‌اند. استفاده از آن احساسات شدید، حتی احساسات منفی، می­‌تواند به کارهای هنری، ادبی و موسیقیایی واقعا شگفت­‌انگیزی منجر شود.

 

افراد بسیار خلاق تمایل دارند با قلب خود رهبری کنند نه با منطق‌شان. آن­‌ها غالبا مانند دیگران از قواعد منطقی پیروی نمی‌­کنند و بیش‌تر از سایرین تحت تاثیر احساسات خود هستند. این کار می‌­تواند منجر به خلق آثار هنری و محتوای باورنکردنی شود که با افراد دیگر در سطح عمیق‌تری ارتباط برقرار می­‌کند. این امر هم‌چنین می‌­تواند به این معنی باشد که آن‌­ها مستعد کشمکش‌­های عاطفی نیز هستند. یک گزارش نشان می­‌دهد که هنرمندان نسبت به سایر افراد در معرض اضطراب بیش‌تری بوده و بسیاری از آن‌­ها اغلب از افسردگی و استرس رنج می‌­برند.

 

10. کمتر «مرتب» و کمتر «سنتی»

 

شاید شنیده باشید که یکی از ویژگی­‌های مشترک افراد خلاق این است که خانه‌­ای کمی «به هم ریخته» داشته باشند. آیا این مساله به این دلیل است که تمیز، مرتب و منظم بودن باعث می‌شود که افراد خلاق بیش از حد متعارف یا سنتی به نظر برسند؟

 

محقق کاتلین وهس در مصاحبه‌­ای با Science Daily عنوان می­‌کند: «به نظر می‌رسد که محیط‌های بی‌نظم الهام‌بخش رهایی از سنت هستند که می‌تواند بینش‌های تازه‌ای ایجاد کند» او در ادامه توضیح می‌­دهد: « در عوض، محیط‌های منظم، یک‌دستی و ایمن بودن را القا می­‌کنند». به عبارت دیگر، قرار گرفتن در یک محیط آشفته، نماد رهایی از ذهنیت­‌های مرسوم، سنتی و «خسته­‌کننده» است.

 

اگر فردی خلاق هستید که تمایل به آشفتگی دارد، تنها نیستید. با این حال، اگر آشفتگی اطراف شما را آزار می‌­دهد، ممکن است بخواهید یاد بگیرید که چگونه منظم‌­تر و مرتب‌­تر باشید.

 

11. به شدت مستقل

 

یکی از ویژگی‌های برتر افراد خلاق استقلال است، زیرا به آن‌ها اجازه می‌دهد از قوانین و محدودیت‌هایی رهایی یابند که در غیر این صورت ممکن بود جریان خلاقیت آن­‌ها را مختل کند. مستقل بودن، آزادی لازم برای کشف واقعی ایده­‌ها و تخیل را برای افراد خلاق فراهم می­‌کند. از آن‌جایی که این شخصیت­‌ها اغلب استعداد یا هنرهایی مانند نجاری، مجسمه‌سازی، نقاشی، نوشتن یا شکل دیگری از «آفرینش» را دارند، اکثرا به تنهایی روی پروژه‌های خلاقانه خود کار می‌کنند.

 

بسیاری از آن­‌ها ترجیح می دهند در یک محیط منزوی کار کنند، نه اینکه دائما توسط افراد دیگری محاصره شوند که ممکن است ذهنیت آن­‌ها را به چالش کشیده یا آن­‌ها را از کار خود منحرف کنند. علاوه بر این، افراد خلاق بسیار خودکفا هستند؛ آن‌­ها برای حل مشکلات خود نیازی به تکیه بر افراد دیگر ندارند، زیرا چالش‌­ها را فرصتی برای رشد می­‌دانند.

 

افراد خلاق راحت‌تر می‌توانند مستقل باشند و به جای اینکه به یک رابطه وابسته باشند و روی یک رابطه متمرکز شوند، روی حرفه‌ی خود تمرکز کنند. این استقلال می‌تواند ابزار فوق‌العاده‌ای برای اشخاص خلاق باشد، زیرا اجازه می‌دهد از نظر احساسی قوی‌تر و متمرکز باشند. با این حال، ممکن است به این معنا باشد که برخی از آن‌­ها بیش‌تر خود را منزوی می­‌کنند. در واقع، خلاقیت اغلب با تنهایی مرتبط است.

 

 

شناخت ویژگی­‌ها و خصوصیات افراد خلاق

 

ویژگی­‌های افراد خلاق می­‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. ژنتیک، تربیت و شخصیت، همگی به اندازه‌ی ماهیت خلاق ما بر روی شخصیت‌مان تاثیر می­‌گذارند. با این حال، اگر فردی خلاق هستید، ممکن است متوجه شوید که بسیاری از ویژگی‌های بالا با شما هم‌خوانی دارد.

 

در حالی‌که بسیاری از نکات مرتبط با افراد خلاق که در بالا ذکر شد مزایای خود را دارند، اما می‌­توانند جنبه‌­های منفی نیز داشته باشند. افراد خلاق در نگاه کردن به دنیا از منظری جدید عالی هستند، اما طبیعت منحصر به فرد آن‌­ها می‌­تواند باعث شود که با مسائلی از جمله اختلال خواب و یا انزوای بیش از حد دست و پنجه نرم کنند.

 

آیا شما «ژن خلاقیت» را دارید؟

 

خلاقیت تا حدی ژنتیکی است. مثلا هنرمند بودن بودن اغلب در خانواده جریان دارد. به طور کلی، خلاقیت کیفیتی است که بسته به آن‌چه که در DNA شما نوشته شده است می‌تواند کم یا زیاد باشد.

 

آزمایش استعدادیابی و مهارت­‌سنجی حنیفا در مورد ویژگی­‌های ژنتیکی هم‌چون خلاقیت و توانایی کارآفرینی شما اطلاعات منحصر به فردی را ارائه می­‌دهد. با انجام این آزمایش شخصیت خود را بر اساس DNA بهتر بشناسید و برحسب ویژگی­‌های خاص خودتان در مسیر زندگی قرار بگیرید.

• افراد_خلاق
• خلاقیت
• تست_ژنتیک_استعدادیابی_و_مهارت_سنجی
• مهارت