احساس گناه بعد از غذاخوردن یک پدیده بسیار رایج است! همان‌طور که بزرگ می‌شویم و با دنیای اطرافمان ارتباط برقرار می‌کنیم، قوانینی در مورد رژیم غذایی و تغذیه به ما آموزش داده می‌شود، یا در واقع به ما دیکته می‌شود، که چه چیزهایی را "باید" و چه چیزهایی را "نباید" مصرف کنیم. مثلا ممکن است بعد از صرف غذا، از یک تکه کیک خوشمزه لذت ببریم، اما معتقدیم که خوردن کیک باید در موقعیت خاصی باشد و اگر نتوانیم آن را توجیه کنیم، نسبت به آنچه که خوردیم احساس گناه می‌کنیم.
تقریبا یک سوم از کل غذاهایی که آمریکایی‌ها در طول روز می‌خورند، باعث ایجاد احساس گناه در آنها می‌شود. این احساس گناه، به خصوص زمان خوردن یک خوراکی به اصطلاح ناسالم، نسبتا طبیعی است اما می‌تواند آزاردهنده نیز باشد.
این احساس گناه در برخی موارد می‌تواند منجر به تغییر رفتارهای غذایی و همچنین بروز اختلالات خوردن مانند بولیمیا و حتی فوبیا از برخی غذاها شود. عذاب وجدان می‌تواند انتخاب‌های غذایی شما را تحت تاثیر قرار داده و عزت نفستان را از بین ببرد. پاسخ به این سوال که چرا بعد از غذا خوردن احساس گناه می‌کنم؟ می‌تواند اولین گام برای ایجاد یک رابطه سالم با غذا باشد. بنابراین، اگر دقیقا نمی‌دانید که چرا بعد از صرف غذا احساس گناه می‌کنید و می‌خواهید در مورد آن کاری انجام دهید، ادامه این مطلب را دنبال کنید:
دلیل علمی عذاب وجدان بعد از صرف غذا
افراد به طور ذاتی نسبت به غذاها احساس گناه نمی‌کنند، بلکه به مرور زمان یاد می‌گیرند که چه مواردی را به عنوان غذاهای «خوب» یا «بد» تعریف کنند. در دوران کودکی می‌آموزیم که کدام غذاها سالم و مغذی هستند و مصرف بیش از حد کدام غذاها برای سلامتی‌مان ضرر دارد.
این آموخته‌ها به خودی خود مشکلساز نیستند. شناخت غذاهایی که برای بدن مفید هستند کمک می‌کند تا تغذیه خود را بهبود ببخشید، وزنتان را مدیریت کنید و از ابتلا بیماری‌های مرتبط با تغذیه جلوگیری کنید. با این حال، زمانی که درک ما از غذای خوب و بد بیش از حد افراطی شود، می‌تواند منجر به رفتارهای غذایی ناسالم و مشکلات بیشتر شود.
مشکلات ما در تعیین غذای خوب یا بد، از طریق تجربیات اجتماعی و آنچه که در رسانه‌ها می‌بینیم افزایش می‌یابد. مدام به ما یادآوری می‌شود که لاغر بودن، ویژگی دلخواه هر جامعه است.
این مساله اغلب باعث می‌شود که ارزش خود را به آنچه که می‌خوریم مرتبط کنیم.
بدین ترتیب، خوردن غذایی که باعث عذاب وجدان شود می‌تواند تاثیر قابل توجهی بر عزت‌نفس داشته باشد.
هنگامی که هدف "تغذیه سالم" به صورت افراطی دنبال شود، مصرف برخی غذاها با احساس گناه همراه می‌شود و این احساس می‌تواند منجر به فوبیا و اضطراب شود. همچنین اختصاص دادن برچسب "بد" به غذاها، باعث می‌شود در زمان استرس، تمایل بیشتری به مصرف آنها داشته باشیم. مطالعات نشان می‌دهند کسانی که با خوردن انواع خاصی از غذا احساس گناه می‌کنند، در زمان رویارویی با مشکلات عاطفی، به احتمال بیشتری به سراغ آن غذاها می‌روند.
دلایل رایج برای احساس گناه بعد از صرف غذا
تعدادی پاسخ واضح برای این سوال وجود دارد که برخی از آنها به تربیت و عادات و برخی دیگر به اهداف و برنامه‌ریزی غذایی شما ربط دارند. اما بعضی از غذاها می‌توانند منجر به تشدید احساس گناه شوند.
به عنوان مثال، مطالعات نشان می‌دهند افرادی که مواد غذایی محدودی مصرف می‌کنند، حتی زمان فکر کردن به غذا، احساس گناه می‌کنند.
شایع‌ترین دلایل احساس گناه بعد از صرف غذا عبارتند از:
1. زیاده‌روی در مصرف کالری
شمارش کالری می‌تواند راه خوبی برای کنترل میزان غذای دریافتی و مدیریت وزن باشد. بسیاری از ما می‌دانیم که برای حفظ یا کاهش وزن خود باید مقدار مشخصی کالری مصرف کنیم، اما این روند باعث می‌شود زمانی که بیش از مقدار تعیین‌شده غذا بخوریم، دچار عذاب وجدان شویم.
با این حال، لازم است به یاد داشته باشید که کالری تنها عاملی نیست که بر کاهش یا افزایش وزن تاثیر می‌گذارد. اگر یک روز کالری بیشتری بخورید، می‌توانید با فعالیت بدنی یا ورزش بیشتر، آن را جبران کنید.
2. بی‌اثر کردن ورزش
حفظ یا کاهش وزن ما را ملزم می‌کند تا برنامه غذایی دقیقی را رعایت کرده و ورزش کنیم. اگر پس از پایان تمرین ورزشی، یک وعده غذایی حجیم یا غذایی با چربی و کالری بالا مصرف کنید، ممکن است احساس کنید که تمام تلاش سخت خود برای ورزش کردن را بی‌اثر کرده‌اید.
توجه کنید که همیشه هم اینطور نیست. حتی پس از تمرین، به عنوان بخشی از اثر "afterburn"، بدن می‌تواند به سوزاندن کالری اضافی ادامه دهد. بنابراین لزوما تمام کالری‌هایی که می‌خورید به بدن اضافه نمی‌شوند. در برخی موارد، مصرف کالری اضافی حتی برای تامین سوخت بدن و کمک به ریکاوری پس از اتمام ورزش، بسیار حیاتی است.
3. خوردن غذاهای بد یا ناسالم
همان‌طور که اشاره شد، برخی از غذاها سالم و برخی دیگر ناسالمند. خوردن یک وعده غذایی غنی از سبزیجات و میوه‌ها نسبت به مصرف یک تکه بزرگ کیک شکلاتی کمتر باعث ایجاد احساس گناه در شما می‌شود. خوردن مداوم غذاهای ناسالم می‌تواند منجر به مشکلاتی از جمله اضافه وزن و افزایش احتمال ابتلا به بیماری‌های مختلف از جمله دیابت و بیماری‌های قلبی-عروقی شود.
با این حال، لزوما نیاز به پرهیز کامل از مصرف غذای "ناسالم" نیست. در واقع، رژیم‌های غذایی سخت به احتمال زیاد باعث اختلال در غذا خوردن، افسردگی و اضطراب می‌شوند. خودداری از خوردن غذاهایی که واقعا دوست دارید باعث می‌شود که به محض دسترسی به این غذاها در خوردن آنها زیاده‌روی کنید. با در نظر گرفتن این موضوع، بهتر است به جای حذف کامل غذاهای ناسالم، آنها را در حد اعتدال مصرف کنید.
4. فشار اجتماعی
هنجارهای اجتماعی و رفتارهای همسالان می‌تواند بر احساس ما نسبت به آنچه می‌خوریم تاثیر بگذارد. مطالعات نشان می‌دهند زمانی که اطرافیان یک نفر غذای زیادی می‌خورند، احتمال بیشتری دارد که او نیز غذای بیشتری بخورد، اما ممکن است بعدا از این پرخوری احساس پشیمانی و ناراحتی داشته باشد.
یا اگر به همراه دوستانمان غذا بخوریم و آنها را در حال خوردن سالاد و غذاهای سالم ببینیم، به احتمال زیاد به دلیل خوردن جایگزین‌های ناسالم احساس گناه می‌کنیم، زیرا می‌خواهیم با آنها همرنگ شویم. اگر فشار اجتماعی باعث می‌شود بعد از غذا خوردن احساس گناه کنید، توصیه ما به شما این است که بیشتر به نیازهای تغذیه‌ای خود توجه کنید. به یاد داشته باشید که افراد متفاوت هستند و عادات غذایی منحصر به فردی دارند. دوستان شما ممکن است هنگام ناهار کمتر غذا بخورند زیرا قبلا صبحانه زیادی خورده‌اند.
5. شکست خوردن در رسیدن به اهداف
بیشتر افراد هنگام تلاش برای کاهش وزن، اهداف خاصی را برای خود تعیین می‌کنند. ممکن است به خودتان بگویید که می‌خواهید با رژیم کتو در یک هفته مقدار مشخصی وزن کم کنید و یا میزان کالری دریافتی خود در روز را به تعداد مشخصی محدود کنید. داشتن این اهداف راهی مفید برای هدایت روند رژیم غذایی شماست.
با این حال، معمولا زمانی که در رسیدن به اهداف خود شکست می‌خوریم، احساس گناه می‌کنیم. اگر در مدت زمان مشخصی به میزان مناسب وزن کم نکرده باشید، ممکن است احساس شکست کنید. نکته مهمی که باید به خاطر داشته باشید این است که کاهش وزن دشوارتر از چیزی است که به نظر می‌رسد؛ این که یک هفته به اهداف خود نرسیده‌اید به این معنی نیست که هفته بعد هم به آنها نخواهید رسید. نکته کلیدی این است که از رفتارهای غذایی خود تجربه کسب کنید و تا زمانی که می‌توانید خود را با آن سازگار کنید.
6. تقلب کردن (چیت کردن) در رژیم غذایی
اگر برای کاهش وزن تلاش می‌کنید ممکن است دستورالعمل خاصی را برای رژیم غذایی خود دنبال کنید. برای مثال اگر یک رژیم غذایی کم‌کربوهیدرات را انتخاب کرده‌اید، باید تا حد امکان این ماده را از وعده‌های غذایی خود حذف کنید. مشکل بسیاری از رژیم‌های غذایی این است که معمولا بسیار محدودکننده بوده و یک گروه غذایی را به طور کلی از برنامه شما حذف می‌کنند؛ این مساله باعث می‌شود که هوس غذایی را بکنید که اجازه خوردن آن را ندارید.
هرچه رژیم غذایی محدودتر باشد، احتمال اینکه «دست از پا خطا کنید» و چیزی بخورید که می‌دانید نباید بخورید، بیشتر می‌شود. این مساله منجر به ایجاد احساس گناه شدیدی در شما می‌شود، زیرا معتقدید که "قوانین" برنامه غذایی خود را زیر پا گذاشته‌اید. ساده‌ترین راه برای جلوگیری از این مشکل این است که رژیم غذایی را انتخاب کنید که محدودکننده نبوده و به شما امکان دهد طیف متنوعی از غذاها را در حد اعتدال مصرف کنید.
7. خوردن غذاهایی که از مشکلساز بودن آنها اطلاع دارید
گاهی اوقات دلیل عذاب وجدان ما خوردن غذای ناسالم نیست بلکه به این دلیل است که چیزی مصرف کرده‌ایم که می‌دانیم تاثیر منفی روی بدن ما دارد. مثلا فردی را تصور کنید که مبتلا به عدم تحمل لاکتوز است اما در مصرف لبنیات زیاده‌روی می‌کند!
اگر غذاهایی که تاثیر منفی بر بدنتان دارند را می‌شناسید، بهتر است جایگزین دیگری برای آنها پیدا کنید. اگر بدن شما به لبنیات پاسخ منفی می‌دهد، بهتر است دستورالعمل‌های بدون لبنیات را برای غذاهای مورد علاقه خود امتحان کنید.
چگونه بعد از غذا خوردن احساس گناه نکنیم؟
احساس گناه پس از خوردن غذا تقریبا برای همه افراد تجربه‌ای نسبتا عادی است. این احساس در نتیجه باورهای شخصی، تربیت، و اطلاعاتی است که هر روز در معرض آنها قرار داریم. گاهی اوقات، کمی احساس گناه می‌تواند خوب باشد تا انگیزه ما برای تغذیه سالم را حفظ کند. در واقع، عذاب وجدان در حد تعادل، می‌تواند کمک کند تا رژیم‌هایمان را در مسیر درست نگه داریم و از غذاهایی که می‌دانیم مشکلساز هستند دوری کنیم.
با این حال، اگر دائما می‌پرسید: «چرا بعد از غذا خوردن احساس گناه می‌کنم؟» این احتمال وجود دارد که قوانینی برای خود وضع کرده‌اید که به شما فشار می‌آورند. برای اکثر مردم، یک رژیم غذایی متعادل باعث ایجاد حس عذاب وجدان در آنها نمی‌شود. مصرف متعادل غذا به این معنی است که طیف وسیعی از اقلام مختلف از میوه‌ها و سبزیجات گرفته تا شیرینی و کیک را مصرف کنید.
بنابراین، چگونه بر این مشکل غلبه کنید؟ بهترین راه حل این است که از طریق غذا خوردن آگاهانه روی رابطه خود با غذا کار کنید.
هر زمان که بعد از خوردن برخی غذاها احساس گناه کردید، از خود بپرسید که چرا چنین احساسی دارید؟ ایرادی ندارد که هر چند وقت یکبار غذای ناسالم بخورید، اما اگر این کار را بیش از حد انجام می‌دهید بهتر است به فکر راه‌هایی برای تغییر عادات غذایی خود باشید.
به عنوان مثال، اگر در مواقعی که استرس دارید به غذا خوردن روی می‌آورید می‌توانید سعی کنید روش‌های دیگری برای کنترل این احساسات پیدا کنید.
آیا پس از صرف غذا دچار احساس گناه می‌شوید؟
اگر مدام این سوال را می‌پرسید که "چرا بعد از غذا خوردن احساس گناه می‌کنم؟"، بهترین کاری که می‌توانید انجام دهید این است که درباره بدن و رابطه خود با غذا بیشتر بدانید. به یاد داشته باشید، یک رژیم غذایی متعادل به شما این امکان را می‌دهد که انواع خوراکی‌ها را بخورید. حتی سالم‌ترین رژیم‌های غذایی هر از چند گاهی به کمی چربی و کربوهیدرات اضافی نیاز دارند.
آزمایش ژنتیک تغذیه حنیفا به شما کمک می‌کند تا اطلاعات دقیقی در مورد انواع غذاهایی که بدن شما بر اساس ساختار ژنتیکی‌تان نیاز دارد، به دست بیاورید. این آزمایش همچنین پاسخ‌های احتمالی بدنتان به غذاهای خاص را نشان داده و در مورد حساسیت‌های غذایی احتمالی پیشنهاداتی را ارائه می‌دهد.
با این آزمایش، می‌توانید عدم تحمل غذایی احتمالی را در خود شناسایی کرده و غذاهایی که بیشتر منجر به افزایش وزنتان می‌شوند را بشناسید. اگر می‌خواهید بدانید که از نظر ژنتیکی کنترل اشتهایتان چقدر است یا چقدر به غذاهای شیرین علاقه دارید، این آزمایش بهترین گزینه است. بر اساس نتایج به دست آمده از اطلاعات وراثتی ثبت شده در DNA خود می‌توانید ایده‌آل‌ترین رژیم غذایی را بر اساس نیازهای ژنتیکی خود برنامه‌ریزی کنید.
اگر هر از چند گاهی از برنامه غذایی مورد نظرتان دور می‌شوید، خودتان را سرکوب نکنید، از خود بپرسید که چرا تصمیم به تغییرگرفتید و چه کاری می‌توانید انجام دهید.
گاهی اوقات، تغییر انتخاب‌هایتان، مانند خوردن یک بستنی کم‌چرب بدون لبنیات به جای یک جایگزین پرچرب، کمک می‌کند که از خوردن غذاهای مورد علاقه خود بدون احساس گناه لذت ببرید.
