DNA چه مواردی را در رابطه با شما آشکار میکند؟ خصوصیات، شرایط سلامتی، مواهب طبیعی، استعدادها و ویژگیهای ژنتیکی، بسیار گستردهتر از آن چیزی است که اکثر ما انتظار داریم. بسیاری از این ویژگیهای ژنتیکی صرفا توسط DNA تعیین نمیشوند، بلکه بیشتر تحت تاثیر آن قرار میگیرند. درست است که عوامل فرهنگی و محیطی به احتمال ابتلای ما به بیماریها یا ویژگیهایی که از نظر ژنتیکی مستعد آن هستیم، کمک میکنند، اما هنوز هم خصوصیات ژنتیکی زیادی وجود دارد که در مورد خودتان کشف نکردهاید.
در حالی که اکثر آزمایشات DNA، اطلاعاتی در رابطه با اصل و نسب فرد ارائه میدهند، آزمایشهای مرکز خدمات تخصصی ژنتیک حنیفا یک گزارش جامع بر اساس DNA ارائه میدهد. در واقع، این آزمایشها بیش از 1100 صفت ژنتیکی شما را بررسی کرده و اطلاعات آن را در اختیار شما قرار میدهند. این اطلاعات شامل نقاط قوت و ضعف تناسب اندام، خطر ابتلا به سرطان و بیماریهای مزمن، ویژگیهای رفتاری، ویژگیهای شخصیتی، الگوهای خواب و موارد دیگر میباشند.
نتایج آزمایش DNA به شما این امکان را میدهد که خودتان را بهتر بشناسید و مسئولیت سلامتی خود را بر عهده بگیرید. شما میتوانید گزارش خود را تحلیل کنید و در هر بخشی که خطر ابتلا به مشکلات سلامتی وجود دارد، اقدامات پیشگیرانه را انجام دهید و از مواردی که ژنهای شما در آنها قویتر از دیگران هستند، آگاهی پیدا کنید. برای مثال، ممکن است داشتن پوستی عالی در DNA شما باشد، اما در عین حال بر اساس ژنتیک فردیتان، احتمال بروز مشکلات خواب در شما بیشتر شود. به یاد داشته باشید، ژنتیک، تنها عامل تعیینکنندهی این ویژگیها نیست، اما بر احتمال داشتن آنها تاثیر میگذارد و به همین دلیل است که آزمایشهای DNA میتوانند مفید باشند؛ زیرا دانش نوعی قدرت است.
آگاه شدن از استعداد ژنتیکی خود نسبت به برخی از مواهب طبیعی، استعدادها و ویژگیهای شخصیتی میتواند به شما کمک کند تا نقاط قوت طبیعی خود را تقویت کنید و از آنها به بهترین نحو استفاده کنید. به طور مشابه، دانستن خطر ژنتیکی کمبودهای غذایی خاص، نمونهای از ضعفهاییست که در گزارش تغذیه حنیفا مشخص میشود. با دانستن این کمبودها میتوانید برای انجام اقدامات پیشگیرانه برنامهریزی کنید و با ضعفهای خود مقابله کنید.
در زیر فهرستی از برخی ویژگیهایی که ممکن است ندانید ژنتیکی هستند و ویژگیهایی که ژنهای شما میتوانند (تا حدی) مسئول آنها باشند، آمده است:
الگوهای خواب
آیا درحالیکه شما یک فرد شب بیدار هستید، شریک زندگیتان یک فرد سحرخیز است؟ ژنها به شدت بر عملکرد ریتم شبانهروزی ما تاثیر میگذارند و چرخهی خواب و بیداری را کنترل میکنند. آنها با تغییر نحوهی واکنش به نور، هورمونها و انتقالدهندههای عصبی، زمانهای ترجیحی فرد برای بیدار شدن و رفتن به رختخواب را تحت تاثیر قرار میدهند. ممکن است از نظر ژنتیکی، به احتمال بیشتری کرونوتیپ دیررس داشته باشید؛ این بدین معناست که طبق ساختار DNAتان، احتمالا یک فرد شب بیدار هستید.
تحمل استرس
اینکه چقدر میتوانید استرس خود را کنترل کنید، چه نگران باشید چه جنگجو، تحت تاثیر ژنهای شما قرار دارد. سروتونین، دوپامین و هورمون استرس کورتیزول بر توانایی ما برای پاسخ دادن به چالشها یا برگشت به آنها تاثیر میگذارند، بنابراین برای بررسی این ویژگی، ژنهایی را آزمایش میکنیم که تولید و حذف این هورمونها از بدن را کنترل میکنند.
بر اساس نتایج آزمایش DNA، ممکن است متوجه شوید که به احتمال زیاد یک فرد «نگران» با تحمل استرس کم یا یک فرد «خنثیگرا» با تحمل استرس متوسط هستید. اگر خوش شانس باشید، در DNA شما نوشته شده است که یک فرد «جنگجو» با قدرت بالای تحمل استرس هستید. وقتی صحبت از نگرانی به میان میآید، بدانید که ویژگی شخصیتی روانرنجور بودن نیز تحت تاثیر ژنهای شما قرار دارد.
نیش حشرات
اگر بعد از یک شب کمپینگ یا یک روز پیادهروی در بیابان، سرتاسر بدنتان پر از نیش حشرات میشود، ممکن است بخاطر DNA شما باشد. تقریبا 85٪ از آسیبپذیری شما در برابر نیش حشرات ژنتیکی است؛ همانطور که دفع یا جذب حشرات مزاحم بهواسطهی گروه خونی، سطح آمونیاک، اسید لاکتیک و اسید اوریک عرق نیز میتوانند ژنتیکی باشند.
طعم مورد علاقه
حساسیت شما به مزهها بیشتر ژنتیکی است؛ این ویژگی میتواند شما را به سمت یک رژیم غذایی متنوعتر ببرد. به ندرت پیش میآید که فردی بطور وراثتی، نسبت به مزهها حساس نباشد. با این حال، این که فردی از نظر ژنتیکی به مزههای شیرین علاقه بیشتری داشته باشد، کاملا رایج است. آیا شما هم از آن دسته از افرادی هستید که تمایل بیشتر به طعم شیرین در ژنهایتان وجود دارد؟ دانستن این موضوع در مورد خودتان به شما کمک میکند تا اقدامات پیشگیرانه را انجام دهید؛ برای مثال از نگهداری بیش از حد شیرینی در خانه خودداری کنید و به جای آن، از میانوعدههای سالم استفاده کنید.
کنترل اشتها
توانایی کنترل اشتها یکی از ویژگیهاییست که میتواند تحت تاثیر DNA قرار بگیرد. ژنهایی که با تولید و متابولیسم لپتین، گرلین و انسولین سر و کار دارند میتوانند بر کنترل اشتهای شما تاثیر بگذارند. در حالی که انسولین قند را وارد سلولها کرده و لپتین اشتها را کاهش میدهد، گرلین میل به غذا را افزایش داده و بر وزن بدن تاثیر میگذارد. با این حال، اگر نتایج آزمایش DNA شما نشان داد که کنترل اشتهای ضعیفی دارید، ناامید نشوید. آهستهتر و آگاهانهتر غذا خوردن، در کنار انتخاب غذاهایی که حساسیت به انسولین را بهبود میبخشند، میتواند به شما کمک کند. با ارادهی قوی میتوانید برخلاف ژنتیکتان پیش بروید و اشتهای خود را کنترل کنید.
پاسخ به مکملها و جذب مواد مغذی
اگر بدن شما به آنچه در حال حاضر مصرف میکنید پاسخ نمیدهد، مکملها یا سوپرغذاها را نادیده نگیرید. ژنهای شما بر میزان جذب و متابولیسم برخی مواد مغذی از جمله اسیدهای چرب امگا ۳، ید و منیزیم تاثیر میگذارند. برای مثال ممکن است به دوز بالاتری نیاز داشته باشید یا اینکه باید به طور کامل بر مواد مغذی مختلف دیگری تاکید کنید.
حساسیت به دود دست دوم سیگار
چه آسم داشته باشید و چه مجاری تنفسی شما پس از معاشرت با افراد سیگاری تحریک شده باشد، اکنون میتوانید از دلیل آن آگاه شوید. برخی از ژنها بر پاسخ ریههای شما به سموم موجود در دود سیگار تاثیر میگذارند.
سن و ظاهر پوست
تعداد زیادی از ژنها بر چگونگی مقابلهی پوست شما با استرس اکسیداتیو ناشی از آلودگی و اشعهی ماوراء بنفش تاثیر میگذارند. اینکه پوست شما چقدر کلاژن، تقسیم سلولی و محتوای آب را حفظ میکند نیز تحت تاثیر ژنها قرار دارد. اگر پروفایل ژنتیکی پوستتان نشاندهندهی بالغتر بودن آن است، مهم است که از سموم محیطی و مصرف بیش از حد الکل خودداری کنید و در عین حال از پوست خود به خوبی مراقبت کنید.
خطر آسیبدیدگی
ژنهای شما میتوانند خطر آسیبدیدگیتان را تعیین کنند و گزارش تناسب اندام و استعدادیابی ورزشی حنیفا به طور دقیقی شما را از این خطر ژنتیکی باخبر میکند. به عنوان مثال، خطر آسیبدیدگی آشیل و رباط، هر کدام به طور جداگانهای در این آزمایش مورد بررسی قرار میگیرند.
ما چندین نوع مختلف کلاژن داریم و کلاژن نوع V تاثیر قابلتوجهی بر خطر آسیب دیدن بافت نرم میگذارد. اگر تولید کلاژن نوع V شما به طور طبیعی به اندازهی افرادی که خطر آسیب کمتری دارند بالا نیست، بهتر است مکمل کلاژن مصرف کنید و حرکات کششی مناسب برای گرم کردن و سرد کردن بدن را یاد بگیرید تا از آسیبدیدگی جلوگیری کنید.
احتمال پیشرفت در ورزش
تا به حال به این فکر کردهاید که چه ورزشی را باید انجام دهید؟ بسته به ترکیب قدرت، استقامت و تواناییتان، ژنهای شما میتوانند به طور قابل توجهی روی ورزشهایی که بدن شما بهترین عملکرد را در آن نشان خواهد داد، تاثیر بگذارند. به عنوان مثال، اگر ساختار ژنتیکی شما نشان میدهد که دارای تواناییهای متوسط، استقامت کم و قدرت بالا هستید، میتواند به این معنی باشد که وزنهبرداری، بوکس یا ژیمناستیک برای شما مناسبتر هستند.
خلاقیت
خلاقیت به تفکر واگرا بستگی دارد. در حالی که محیط و انتخابهای شخصی شما میتوانند خلاقیت را تقویت کنند، خلاقیت به طور طبیعی در اثر ترکیب ژنتیکی خاصی که بر پردازش سروتونین تاثیر میگذارد، به وجود میآید. جسم پینهای (corpus callosum) بخشی از مغز است که از دستهای از رشتههای عصبی که هر نیمکرهی مغز را به هم متصل میکند تشکیل شده است. هر چه این بخش بزرگتر باشد، خلاقیت نیز بیشتر است.
توانایی موسیقیایی
مانند خلاقیت، توانایی موسیقی نیز تحت تاثیر جسم پینهای قرار دارد. جسم پینهای در نوازندگان بزرگتر است. تغییرات ژنی که بر رشد گوش داخلی و مراکز شنوایی مغز تاثیر میگذارند، میتوانند توانایی شما برای درک یا اجرای موسیقی را بهبود بخشند. با این حال، عوامل فردی و محیطی میتوانند پیشبینیهای ژنتیکی را نادیده بگیرند. برخی از بهترین نوازندگان و رقصندگان توانستهاند به لطف تمرینات زیاد، در این زمینه، حرفهای شوند. اگر شما براساس DNA خود در موسیقی یا رقص استعداد دارید، احتمالا کمتر از همسالان خود به تمرین نیاز داشته باشید.
درونگرایی و برونگرایی
درونگرا یا برونگرا بودن شما حدود 50 درصد توسط ژنهایتان تعیین میشود. برونگرایی با احساس انرژی توسط گروههای اجتماعی، افزایش قاطعیت و نیاز به تحریک همراه است. درونگراها معمولا ترجیح میدهند بیشتر تنها باشند و علایقی را انتخاب میکنند که بیشتر در سکوت انجام شود و در عین حال خویشتناندیشی پیشه میکنند.
نوعدوستی
ژنهای کنترلکنندهی متابولیسم اکسیتوسین و وازوپرسین با ویژگی شخصیتی نوعدوستی یا عمل به نفع دیگران مرتبط هستند. افرادی که درجات بالایی از نوعدوستی دارند، احتمالا دیگران را بر خود ترجیح میدهند و در خیریهها مشارکت میکنند. مانند سایر ویژگیهای رفتاری و شخصیتی، نوعدوستی هم میتواند تحت تاثیر شخصیت شما در سطوح دیگر و همچنین تحت تاثیر محیط قرار گیرد.
تقریبا 30 تا 40 درصد از تمایل شما به کارآفرینی ژنتیکی است. ممکن است والدین یا معلمانتان، شما را تحت فشار قرار داده باشند تا شغلی ثابت را دنبال کنید، اما شاید چیزی که همیشه به طور طبیعی میخواستید این بود که کاری کمتر سنتی یا نوآورانهتر انجام دهید، یا حداقل رئیس خود باشید. این توصیفات آشنا بهنظر میرسند؟ برخی از عوامل ژنتیکی که بر انعطافپذیری ما در مواجهه با خطرات تاثیر میگذارند، میتوانند کارآفرینی را برایمان جذابتر کنند.
حساسیت به درد
ممکن است یک توضیح ژنتیکی برای توانایی شما در تحمل درد وجود داشته باشد. فعالیت کمتر کاتکول-O-متیل ترنسفراز (COMT)، درک شما از درد را افزایش میدهد؛ بنابراین برای اجتناب از ایجاد شرایط درد مزمن، به منظور جلوگیری از آسیب و تعادل سیستم عصبی خود، به مراقبت بیشتری نیاز دارید. مدیتیشن و طب سوزنی میتوانند در این شرایط مفید باشد.
ماجراجویی
عشق (یا ترس) شما نسبت به خطرات و جستجوی هیجان، تا حدی تحت تاثیر ژن گیرنده دوپامین 4 است. هیجان و تازگی به شما یک حس خوب طبیعی میدهد، زیرا باعث افزایش دوپامین شده و جویندگان هیجان درک بالایی از این موضوع دارند. این مساله میتواند در مورد هر چیزی، از ورزشهای خطرناک و سفرهای انفرادی ماجراجویانه گرفته تا قمار و پرخوری، صدق کند؛ بنابراین بهتر است تمایلات طبیعی خود را توسط منابع متعادل و سالمتری ارضا کنید.
سطح کلسترول و تریگلیسیرید
سطح کلسترول و تریگلیسیرید بدن دارای یک بخش اثرگذار ژنتیکی بزرگ است. اگر نتایج آزمایش ژنتیک تغذیهی حنیفا در این مورد به شما هشدار داده است، مصرف گوشت قرمز و لبنیات را محدود کنید، از سیگار کشیدن خودداری کنید و فعالیت بدنی خود را افزایش دهید. اگر زنی هستید که مستعد کلسترول و تریگلیسیرید بالا میباشید، سایز دور کمرتان را کمتر از 35 اینچ (89 سانتی متر) نگه دارید.
خطر پوسیدگی دندان
تولید و استحکام مینا، لایهی سخت و بیرونی دندانهای شما، تحت تاثیر ژنهایتان نیز قرار دارد. اگر همیشه کودکی با دهانی پر از پوسیدگی دندان بودید، در حالی که به نظر میرسید دوستانتان دندانهای کاملی دارند، وقت آن رسیده که به سلامت دندانهای خود توجه کنید. برخی از افراد با رعایت منظم بهداشت و مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان بعد از هر وعدهی غذایی، سلامت دهان و دندان خود را حفظ میکنند. اگر آزمایش DNA به شما بگوید که خطر پوسیدگی دندان بر اساس ژنتیک شما بالاتر است، احتمالا بیشتر به دندانپزشک مراجعه خواهید کرد.
عوارض جانبی و پاسخ به داروها
دوز داروها، برای همهی افراد یکسان نیست. ممکن است شما به داروهای خاصی نیاز داشته باشید یا عوارض جانبی را تجربه کنید که دیگران ندارند. به عنوان مثال، فردی را تصور کنید که آسم داشته و بیشتر اوقات به ونتولین (سالبوتامول) متکی بوده است. این فرد اغلب بدون هیچ دلیلی عصبی میشود. اگر نتایج آزمایش DNA او نشان دهد که باید ونتولین را با احتیاط مصرف کند، میتوان دلیل این عصبی بودن را متوجه شد. در واقع، عصبی بودن یکی از عوارض جانبی احتمالی ونتولین است، اما ممکن است از این موضوع غافل باشید که از نظر ژنتیکی احتمال بیشتری برای تجربهی این عارضه دارید.
در حالی که اکثر شرایط سلامتی، صفات و ویژگیهای فردی 100٪ ژنتیکی نیستند، ژنهای ما بسیار بیشتر از آنچه که فکر میکنیم بر آنها تاثیر میگذارند. دانستن عواملی مانند شرایط ژنتیکی پوست، آسیبپذیری در برابر آلودگی و خطر ژنتیکی آسیبدیدگی میتواند به ما کمک کند تا اقدامات پیشگیرانه بهتری انجام دهیم و سبک زندگی خود را دوباره ارزیابی کنیم.
شما استعدادهای ژنتیکی دارید که میخواهید آنها را تقویت کنید، از آنها استفاده کنید و بر روی آنها سرمایهگذاری کنید. نمونههایی از این موارد ممکن است استعداد ژنتیکی شما برای خلاقیت، توانایی موسیقایی یا استعداد ژنتیکی در ریاضیات باشد. شما استعدادهای ژنتیکی دیگری هم دارید که میخواهید با آنها مبارزه کنید؛ مثلا استقامت کم یا خطر ژنتیکی چاقی.
هنگامی که نقاط قوت و ضعف ژنتیکی خود را شناختید، قادرید از این دانش به نفع خود استفاده کنید. در مرکز خدمات تخصصی ژنتیکی حنیفا میتوانید اطلاعات مفیدی دربارهی بیش از 1100 صفت ژنتیکی خود بهدست آورید.