گردش خون مناسب و جریان خون کافی، برای حفظ سلامت مطلوب فرد بسیار مهم هستید. برخی از افراد نیاز دارند تا گردش خون خود را بهبود ببخشند زیرا به علت گردش خون ضعیف با مشکلات سلامتی از جمله مشکلات حرکتی، مه مغزی یا پایین بودن سطح انرژی، دست و پنجه نرم می‌کنند.
چرا بهبود گردش خون بسیار مهم است؟ بدن افراد برای توزیع مواد مغذی و اکسیژن حیاتی به هر قسمت، به سیستم گردش خون متکی است. جریان خون سالم همچنین برای حفظ عملکرد صحیح اندام‌ها، بهبود زخم‌ها و حفظ ظاهر سالم پوست ضروری است.
بدن فردی که جریان خون سالمی دارد، اکسیژن و مواد مغذی را در شکل صحیح به مغز و بدن می‌رساند. گردش خون سالم و جریان خون سالم، اصطلاحاتی هستند که به جای یکدیگر استفاده می‌شوند زیرا هردو مفهوم مشابهی دارند.
بدن انسان از سیستم وسیعی از سیاهرگ‌ها، شریان‌ها و مویرگ‌ها به طول بیش از 60000 مایل تشکیل شده است. این مقدار کافی است تا دور کره‌ی زمین را دو بار بچرخید. اگر این شبکه‌ی تشکیل شده از اجزای مختلف، که به جریان خون و گردش خون کمک می‌کنند به درستی فعالیت نداشته باشند، ممکن است از برخی علائم ناراحت‌کننده رنج ببرید. گردش خون ضعیف همچنین می‌تواند منجر به بسیاری از بیماری‌ها شود.
متاسفانه، عواملی وجود دارند که می‌توانند در جریان خون ضعیف نقش داشته باشند. همه چیز، از سبک زندگی بی‌تحرک تا افزایش وزن، همچنین برخی شرایط پزشکی و مشکلات قلبی، می‌توانند بر گردش خون اثرگذار باشند. آنچه باید در رابطه با اهمیت جریان خون و چگونگی بهبود گردش خون بدانید در اینجا ذکر شده است:
چرا بهبود گردش خون مهم است؟ خطرات جریان خون ضعیف
سیستم گردش خون شما مسئول حرکت مواد مغذی، اکسیژن و خون در بدن است؛ بنابراین از این طریق عضلات، سلول‌ها و اندام‌ها می‌توانند اکسیژن و مواد مغذی مناسبی دریافت کنند و به عملکرد مطلوب خود ادامه دهند. گردش خون مطلوب همچنین بر پاسخ سیستم ایمنی بدن تاثیر می‌گذارد.
سلول‌ها خاصی که توسط جریان خون حمل می‌شوند، برای مبارزه با عفونت‌ها و اطمینان از بهبود جراحات و بیماری‌های مختلف، ضروری هستند. شایع‌ترین علائم گردش خون ضعیف آن است که این امر بر اندام‌های بدن مانند انگشتان دست، انگشتان پا، دست‌ها و پاها تاثیر می‌گذارد. بی‌حسی و سوزن سوزن شدن در این نواحی نشان‌دهنده‌ی این است که احتمالا چیزی جریان خون طبیعی را محدود کرده است.
گردش خون ضعیف همچنین می‌تواند سبب سردی دست‌ها و پاها شود به طوری که این اندام‌ها به شکل قابل توجهی سردتر از بقیه‌ی نقاط بدن هستند. تورم (ادم) زمانی رخ می‌دهد که گردش خون ضعیف سبب جمع شدن مایعات در مکان‌ها خاصی می‌گردد. این به آن معناست که گردش خون ضعیف می‌تواند منجر به تورم مچ پا یا خود پاها شود.
علاوه بر این گردش خون ضعیف می‌تواند منجر به موارد زیر نیز شود:
اختلال عملکر شناختی: اگر حس می‌کنید که کمتر از سایر افراد تیزبین هستید، ممکن است نیاز به بهبود گردش خون در بدن خود داشته باشید. مغز برای عملکرد مطلوب خود نیاز به خون کافی دارد. اگر گردش خون در بدن شما ضعیف است، ممکن است با مشکلات حافظه، دشواری در تمرکز، احساس خستگی ذهنی مداوم و خستگی جسمی، دست و پنجه نرم کنید.
مشکلات گوارشی: سیستم گوارشی نیز متکی به جریان خوب مناسب است. اگر خون به درستی در روده‌ی شما حرکت نکند، ممکن است دچار درد شکمی، اسهال، گرفتگی عضلات و یبوست شوید.
درد مفاصل و گرفتگی عضلات: گردش خون ضعیف می‌تواند به تدریج منجر به درد در پاها، بازوها و دست‌ها شود. در این حالت، اندام‌های شما ممکن است شروع به درد گرفتن و ضربان زدن کنند. به عنوان مثال، ممکن است پس از نشستن طولانی مدت متوجه ناراحتی در پاهای خود شوید. اگر گردش خون را در بدن خود بهبود ببخشید، ممکن است گرفتگی عضلات و دردهای بدنی کمتری را احساس کنید.
زخم‌ها: گردش خون ضعیف بر توانایی بدن برای التیام تاثیر می‌گذارد که می‌تواند منجر به ایجاد زخم شود. افرادی که به مدت طولانی استراحت می‌کنند، از زخم‌های ناشی از تجمع خون رنج می‌برند.
چه جیزی باعث جریان خون ضعیف می‌شود؟
عوامل مختلفی وجود دارند که می‌توانند بر جریان ضعیف خون یا مشکلات گردش خون نقش داشته باشند. برخی از این موارد را می‌توان به راحتی برطرف کرد. به عنوان مثال، هنگامی که زمان زیادی را در حالت نشسته یا دراز کشیده می‌گذرانید، گردش خون شما ممکن است دچار مشکل شود. سبک زندگی کم تحرک، گردش خون را کند کرده و ضربان قلب را کاهش می‌دهد. برخاستن و انجام حرکات منظم، خون را مجددا پمپاژ می‌کند.
اگر شغلی دارید که تحرک شما را کم کرده است، باید تایمرهایی را روی تلفن خود تنظیم کنید تا به خود یادآوری نمایید که هر نیم ساعت یکبار بلند شده و فعالیت‌هایی مثل حرکات کششی، پیاده‌روی سریع یا چند حرکت یوگا انجام دهید. حتی می‌توانید آهنگ مورد علاقه‌ی خود را برای دقایقی پخش کنید و بدن خود را با آن حرکت دهید. اگر می‌خواهید گردش خون را بهبود ببخشید، نباید چندین ساعت بدون وقفه‌ی حرکتی، بنشینید.
جدای از نشستن زیاد و بی‌تحرکی، ضعف جریان خون می‌تواند با مشکلات پیچیده‌تری نیز مرتبط باشد. این موراد عبارتند از:
آترواسکلروز: تجمع پلاک در رگ‌های خونی می‌تواند شریان‌های شما را تنگ و سخت کند و در نتیجه جریان خون را محدود نماید. این امر در طول زمان می‌تواند منجر به مشکلات جدی شود و به توانایی‌های شناختی و فیزیکی شما آسیب برساند.
دیابت شیرین: دیابت همچنین می‌تواند به مشکلات گردش خون و شرایط مرتبط دامن بزند. سطح بالای گلوکز خون می‌تواند به رگ‌های خونی آسیب برساند و سبب افزایش پلاک شود. دیابت همچنین ممکن است منجر به آسیب عصبی و نوروپاتی دیابتی شود که بر توانایی بدن برای گردش خون تاثیر می‌گذارد.
لخته‌های خون: لخته‌های خون در یک رگ، جریان خون را به اندام‌ها یا بافت‌های خاص محدود می‌کنند. در موارد شدید، لخته‌ها می‌توانند جریان خون را به طور کامل مسدود کنند و منجر به آمبولی، سکته‌ی مغزی و حملات قلبی شوند. لخته‌های خون می‌توانند در هر جایی از بدن ایجاد شوند.
افزایش وزن: وزن اضافی، فشار قابل توجهی بر بدن و قلب وارد می‌کند و حرکت خون در طول سیستم گردش خون را سخت‌تر می‌نماید. همچنین این مورد خطر مشکلات فشار خون و لخته شدن خون را نیز افزایش می‌دهد.
بیماری رینود: رینود، یک بیماری خاص است که حدود 5 درصد از جمعیت ایالات متحده را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری، باعث باریک شدن رگ‌های خونی شده و همچنین سبب بی‌حسی، گزگز و سردی در پاها و دست‌ها می‌شود.
سبک زندگی غیرفعال: در این رابطه صحبت کردیم که بی‌تحرکی بیش از اندازه، می‌تواند سبب گردش خون ضعیف در بدن شود. سبک زندگی که به طور کلی شکل غیرفعال داشته باشد شامل موارد زیر است: نداشتن پیاده‌روی برای انجام کارها و همیشه رانندگی کردن، استفاده نکردن از پله‌ها به جای آسانسور و به طور کلی تنبلی در تحرک و حرکت.
سیگار کشیدن: نیکوتین موجود در سیگار می‌تواند باعث انقباض عروق خونی شود. این باریک شدن رگ‌ها، میزان جریان خون به اندام‌ها را کاهش می‌دهد و همچنین سبب کم شدن میزان اکسیژن و مواد مغذی دریافتی سلول‌ها می‌گردد.
نحوه‌ی بهبود گردش خون: 6 نکته‌ی آسان
خبرهای خوبی برای افرادی که از علائم مرتبط با گردش خون ضعیف مانند بی‌حالی، مشکل در راه رفتن، تورم یا سردی دست و پا رنج می‌برند، وجود دارد. این خبر آن است که راه‌های زیادی وجود داردکه می‌تواند گردش خون را بهبود بخشیده و جریان خون سالم‌تری را در بدن برقرار نمود. بسیاری از بهترین استراتژی‌ها برای بهبود جریان خون شامل فعال ماندن، تحرک بدنی و محافظت از سلامت قلب است.
در ادامه 6 راه آسان برای بهبود گردش خون و حس سلامتی بیشتر، آورده شده است:
استفاده از برس‌های خشک را امتحان کنید.
استفاده از برس‌های خشک یک استراتژی محبوب خودمراقبتی است که برای بهبود سلامت پوست و تحریک سیستم لنفاوی طراحی شده است. این روش نوعی از طب آیورودا بوده که شامل استفاده از یک برس با موهای ضخیم، برای لایه‌برداری و ماساژ پوست می‌شود.
حامیان این رویکرد معتقدند استفاده از برس خشک، با از بین بردن سلول‌های خشک و مرده‌ی پوست، به لایه‌برداری آن کمک می‌کند و در عین حال سبب دفع سموم بدن نیز خواهد شد. همچنین از آنجا که استفاده از این برس‌ها به شکل حرکات دورانی خاص به تولید گرما و جریان لنفاوی کمک می‌کند، می‌تواند گردش خون را بهبود ببخشد.
برای استفاده از این روش، به یک برس الیاف طبیعی ساده با دسته‌ی بلند نیاز دارید. از قسمت پاها شروع کنید و به تدریج بدن خود را با حرکات دایره‌ای و پهن به سمت بالا، ماساژ دهید. همچنین استفاده از سطوح مختلف فشار، می‌تواند به بهبود جریان خون در مناطقی که گردش خون ضعیف است، کمک کند.
غذاهای تقویت‌کننده‌ی گردش خون را به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
تنظیم رژیم غذایی می‌تواند گردش خون را از طریق راه‌های مختلف بهبود ببخشد. حذف غذاهای چرب و شیرین و جایگزین کردن آن‌ها با محصولات تازه و کامل، می‌تواند به کاهش وزن کمک کند که این امر خطر تشکیل پلاک را کاهش داده و به مبارزه با عوارض چاقی که شامل اثر بر گردش خون است، یاری می‌رساند.
مصرف مقادیر زیادی از میوه‌ها و سبزیجات سالم و مغذی نیز می‌تواند در کاهش فشار خون فرد و داشتن قلبی سالم‌تر و قوی‌تر نقش داشته باشد. قوی‌تر بودن ماهیچه‌های قلب، سبب ایجاد جریان خون بهتر می‌شود. همچنین برخی انواع خاص از غذاهای سالم دارای ترکیبات و بعضی مواد مغذی هستند که به ایجاد جریان خون بهتر کمک می‌کنند.
به عنوان مثال، انار سرشار از نیترات و آنتی‌اکسیدان‌های پلی‌فنل است. نیترات‌ها برای وضعیت آرامش رگ‌های خونی و افزایش جریان خون عالی عمل می‌کنند. مطالعات نشان داده‌اند که مصرف آب انار پیش از تمرین با وزنه از طریق کمک به بهتر شدن گردش خون، درد عضلانی، التهاب و آسیب عضلانی را در طول چنین تمرین‌هایی کاهش می‌دهد.
سایر غذاهای مناسب و کارآمد برای کمک به بهبود گردش خون عبارتند از:
فلفل کاین: این فلفل سرشار از کپسایسین است که با کاهش فشار خون، سبب بهبود گردش خون شده و ترشح گشادکننده‌های عروقی مانند اکسید نیتریک را تحریک می‌کند. تحقیقات همچنین نشان می‌دهند که حتی فلفل کاین می‌تواند تجمع پلاک را در شریان‌ها کاهش دهد؛ جمع شدن پلاک‌ها در عروق شرایطی را ایجاد می‌کند که سبب بدتر شدن جریان خون می‌شود.
چغندر: این ماده‌ی غذایی سرشار از نیترات است که می‌تواند توسط بدن به اکسید نیتریک تبدیل شود و در نهایت سبب شل شدن رگ‌ها خونی شده و جریان خون را افزایش می‌دهد. به اثبات رسیده است که مشتقات و همچنین آب چغندر، فشار خون، زمان لخته شدن و التهاب رگ‌ها خونی را کاهش می‌دهند.
سبزی‌های برگ‌دار: اسفناج، کلم پیچ و کلم سبز دارای نیترات بالایی هستند که برای بهبود گردش خون و گشاد شدن رگ‌های خونی حیاتی است. مطالعات نشان می‌دهند که مصرف اسفناج حاوی مقادیر بالای نیترات، منجر به بهبود قابل توجهی در جریان و فشار خون می‌شود.
بیشتر ورزش کنید.
یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای بهتر شدن جریان خون این است که بیشتر ورزش کنید. هرچه فعال‌تر باشید، ضربان قلب بالاتر می‌رود که این امر سیستم گردش خون را تقویت کرده و خطر بروز مشکلات مرتبط با جریان خون را کاهش می‌دهد.
ورزش‌های تقویت‌کننده‌ی قلب و عروق برای داشتن قلب سالم و قوی حیاتی بوده و این همان چیزی است که برای سلامت ماندن و بهبود گردش خون به آن نیاز دارید. حتی ورزش‌های ساده‌ای مانند پیاده‌روی می‌توانند تفاوت زیادی در سلامتی شما ایجاد کنند.
پیاده‌روی، ماهیچه‌های ساق پا را منقبض می‌کند و خون را به سمت قلب بازمی‌گرداند. مطالعات نشان می‌دهند که افزایش اندک در میزان پیاده‌روی می‌تواند گردش خون شما را به میزان قابل توجهی بهبود ببخشد. بیشتر راه رفتن و کمتر نشستن گردش خون را در بدن افراد بهتر می‌کند.
اگر از پیاده‌روی لذت نمی‌برید، تقریبا انجام هر نوع حرکتی می‌تواند به شما کمک جریان خون خود را به حالت طبیعی برگردانید. ورزش، سبب ایجاد تقاضای جریان خون و مواد مغذی بیشتری در عضلات می‌شود و قلب را به سخت‌تر کار کردن وا می‌دارد. هرچه بیشتر قلب خود را از طریق تمرینات مرتبط ورزیده کنید، برای حفظ عملکرد بهینه‌ی گردش خون مجهزتر خواهید بود.
شما حتی می‌توانید زمانی که در حین کار پشت میز هستید، مقداری ورزش را در برنامه‌ی خود قرار دهید. در حالت نشسته، چرخش مچ پا، حرکت دادن پا به یک جهت و سپس به جهت دیگر را برای پمپاژ بهتر خون در قسمت پایینی پاها امتحان کنید.
در محل کار استراحت کافی داشته باشید.
فراهم کردن زمان استراحت در محل کار مطمئنا در گفتار آسان‌تر از عمل است. با این حال، وقفه‌های حرکتی کوچک، فواید زیادی برای قلب و خون به همراه دارد. در ابتدا برای استراحت در محل کار و آغاز فرآیند بهبود گردش خون، می‌توانید از جای خود برخیزید و تحرک داشته باشید، این امر شما را به ترک صندلی عادت می‌دهد وسبب بهتر شدن سیستم گردش خون می‌گردد.
به طور طبیعی زمانی که برای مدت طولانی نشسته باشید، جریان خون کند می‌شود و این کار باعث تجمع خون در پاها شده و سبب القای احساس خستگی خواهد شد. همچنین وقفه‌های حرکتی سبب کمک به کاهش سطح استرس می‌شود.
مقادیر قابل توجهی از استرس، می‌تواند بدن ما را از راه‌های مختلف تحت تاثیر قرار دهد. استرس شدید می‌تواند باعث افزایش فشار خون شود و در نتیجه فشار بیشتری به دیواره‌ی شریان‌ها و سیاهرگ‌ها وارد گردد. فشار خون بالا می‌تواند تاثیر منفی بر گردش خون داشته باشد.
استرس همچنین می‌تواند شما را به انجام کارهایی مانند سیگار کشیدن و پرخوری که برای قلب و گردش خون مشکل‌ساز هستند، وادار کند. سعی کنید حداقل ساعتی یکبار استراحت کنید، از جای خود بلند شوید، حرکات کششی انجام دهید و تحرک داشته باشید.
از میزان هیدراتاسیون و سطح قند خون خود آگاه باشید.
بخشی از فرآیند بهبود گردش خون این است که اطمینان حاصل کنید مقادیر مناسبی از ترکیبات خاص در خون شما وجود دارد. به عنوان مثال، خون به مقدار قابل توجهی رطوبت نیاز دارد تا به گردش عادی خود ادامه دهد. هنگامی که بدن کم آب باشد، خون سدیم بیشتری را حفظ می‌کند که این امر سبب غلیظ شدن آن شده و فشار بیشتری را به سیستم گردش خون وارد می‌کند.
نوشیدن منظم آب و هیدراته ماندن کمک می‌کند تا بدن به شکل درستی فعالیت کند و جریان مواد مغذی در سراسر بدن تسهیل شود. هر چقدر هم که بالا بردن سطح هیدراتاسیون با نوشیدنی‌های انرژی‌زا و نوشابه‌های حاوی قند بالا وسوسه‌انگیز باشد، گزینه‌ی بهتری که می‌توانید انتخاب کنید آب آشامیدنی است.
حداقل در روز 8 لیوان بزرگ آب مصرف کنید. کنترل سطح قند خون نیز برای حفظ گردش خون سالم مهم است. افزایش سطح گلوکز می‌تواند به پوشش رگ‌های خونی شما آسیب برساند و احتمال تشکیل پلاک در سراسر بدن را افزایش دهد. اگر دیابت دارید باید مراقب باشید که سطح قند خون شما متعادل بماند. از خوردن هرگونه غذا یا آشامیدن هرگونه نوشیدنی که می‌توانند سبب افزایش ناگهانی گلوکز شوند، خودداری کنید.
جوراب‌های فشاری (جوراب واریس) را امتحان کنید.
لوازم جانبی مناسب می‌توانند به بهبود گردش خون یاری رسانند. جوراب‌های فشاری و جوراب‌های ساق بلند به جلوگیری از گشاد شدن سیاهرگ‌های سطحی در پاها، هنگام ایستادن یا نشستن برای مدت طولانی، کمک می‌کنند. این مورد همچنین می‌تواند خطر ابتلا به واریس و تورم در ناحیه‌ی پا را کاهش دهد.
این جوراب‌ها همچنین فشار بیشتری را بر قسمت پایین پاهای شما وارد می‌کنند که چنین عملکردی می‌تواند یاری‌رسان بازگشت خون به سمت قلب در زمانی که برای مدت طولانی نشسته‌اید، باشد. پوشیدن جوراب‌های فشاری در طول روز می‌تواند به تداوم فشار خون از طریق سیستم گردش خون کمک کند.
اگر مشکلات شدید مرتبط با جریان خون دارید، حتی می‌توانید از پزشک خود درخواست جوراب‌های فشاری قوی داشته باشید تا گردش خون را در بدن بهینه کنید. پزشک، عملکرد این جوراب‌های فشاری خاص و نحوه‌ی پوشیدن آن‌ها را توضیح حواهد داد.
حمایت از سیستم گردش خون سالم
گردش خون سالم برای حفظ سلامت مطلوب ضروری است. خوشبختانه راه‌های مختلفی وجود دارد که می‌توانند به حمایت از یک سیستم گردش خون سالم و درست کمک کنند. نکته‌ای که باید در هنگام بهره بردن از روش‌های بهبود گردش خون که در این مطلب عنوان شد به آن توجه کنید، آن است برخی از افراد ممکن است از نظر ژنتیکی مستعد ابتلا به مشکلات فشار خون، گردش خون و یا مشکلات قلبی باشند.
شما می‌توانید با دریافت گزارش سلامت حنیفا، اطلاع یابید که آیا از نظر ژنتیکی در معرض خطر بیشتر بیماری‌های خونی هستید یا خیر.
