آیا آرتریت ارثی است: بررسی اجمالی
آرتریت یک وضعیت پزشکی است که با التهاب و درد در یک یا چند مفصل مشخص میشود. علائم اولیهی آرتریت، سفتی، تورم و درد در مفاصل است که معمولا با افزایش سن بدتر میشود. در آمریکا، آرتریت تقریبا 59 میلیون نفر را تحت تاثیر قرار میدهد؛ یعنی از هر چهار نفر یک نفر به این بیماری مبتلا میباشد. پزشکان بر این باورند که ژنتیک نیز ممکن است در این بیماری دخیل باشد، به ویژه در مواردی که آرتریت در سنین پایین بروز میکند.
شایعترین انواع آرتریت
بیش از 100 نوع مختلف آرتریت وجود دارد که به چهار طبقهی اصلی دژنراتیو، عفونی، التهابی و متابولیک طبقهبندی میشوند. دو نوع رایج آرتریت، استئوآرتریت و آرتریت روماتوئید هستند.
آرتریت روماتوئید یک بیماری خودایمنی است که به مفاصل آسیب رسانده و باعث ایجاد تغییراتی در بافتهای اطراف مفاصل، از جمله غضروف (سطح لغزشی پوشانندهی استخوان) و خود استخوان میشود.
استئوآرتریت، شایعترین نوع آرتریت است و دستخوش تغییرات مشابهی میشود. در این بیماری غضروف تحلیل میرود، نازک و در نهایت زبر میشود و از استخوانها محافظت کمتری میکند.
انواع دیگر آرتریت عبارتند از:
- آرتریت پسوریاتیک (PSA)
- اسپوندیلیت آنکیلوزان (AS)
آرتریت پسوریاتیک (PSA)
پیشبینی میشود که آرتریت پسوریاتیک 2.4 میلیون نفر را تحت تاثیر قرار دهد. آرتریت پسوریاتیک به دلیل التهاب ناشی از بیماری شایع پوستی پسوریازیس ایجاد میشود. علائم آرتریت پسوریاتیک عبارتند از:
- تورم و حساسیت در مفاصل
- ظاهر برآمدهی انگشتان دست و پا
- سفتی بدن و خستگی در طول روز
- لکههای پوستی سفید نقرهای
- پاره شدن ناخنها
اسپوندیلیت آنکیلوزان (AS)
اسپوندیلیت آنکیلوزان (AS) نوع کمتر شایعی از آرتریت مزمن خودایمنی و التهابی است. این بیماری باعث درد و سفتی در باسن و کمر شده و در نهایت منجر به جوش خوردن مهرهها در ستون فقرات میشود. این همجوشی آنکیلوزان نامیده میشود. مفاصل ساکروایلیاک (SI) در پایهی ستون فقرات، اهداف اولیهی AS هستند.
علائم این بیماری عبارتند از:
- درد کمر و باسن که مبهم و دورهای است.
- سایر مفاصل مانند شانهها، آرنجها، باسن، زانوها و مچ پا همگی دردناک هستند.
- سفتی صبحگاهی که با حرکت کردن بهتر میشود.
- آنتزیت (التهاب که در آن بافتهای همبند به استخوان پیوند میخورند.)
- التهاب چشم که به یووئیت قدامی معروف است و باعث درد، ضعف بینایی و حساسیت به نور میشود.
آیا آرتریت وراثتی است؟
ژنتیک و استئوآرتریت
استئوآرتریت به خودی خود ارثی نیست اما احتمال ابتلا به آن وراثتی میباشد. طبق تحقیقات، ژنتیک در بین 40 تا 65 درصد موارد این بیماری نقش دارد. به نظر میرسد که ژنهایی که پروتئینهای ساختاری ماتریکس خارج سلولی غضروف را کد میکنند، به ویژه آنهایی که کد کلاژن نوع 2 (COL2A1) را دارند، نقش مهمی در ایجاد استئوآرتریت ایفا میکنند. استئوآرتریت تنها به دلیل یک ژن ایجاد نمیشود، بلکه توسط ترکیبی از ژنها، شرایط دیگر و عوامل محیطی ایجاد میشود.
ژنتیک و آرتریت روماتوئید
تجزیه و تحلیل کامل از ژنتیک آرتریت روماتوئید (RA) نشان داد که وراثتپذیری این بیماری تقریبا 60٪ است. اعتقاد بر این است که حدود 37٪ از موارد این بیماری از ژنهای مربوط به سیستم آنتیژن لکوسیت انسانی (HLA) منشاء میگیرند، که به آن ژنهای MHC یا مجموعهی اصلی سازگاری بافتی نیز میگویند. این ژنها در پاسخ ایمنی نقشی کلیدی ایفا میکنند. بر اساس مطالعات، چهار عامل ژنتیکی اصلی مرتبط با آرتریت روماتوئید وجود دارد:
HLA-DR4: ژنی است که به شدت با RA مرتبط است. احتمال ابتلا به آرتریت روماتوئید در افرادی که حامل این ژن هستند بیشتر از افرادی است که این ژن را ندارند و علائم آنها ممکن است شدیدتر باشد.
ژن STAT4: پاسخ ایمنی را تنظیم و تحریک میکند.
ژنهای TRAF1 و C5: برای پیدایش التهاب مزمن ضروری هستند.
ژن PTPN22: با شروع و پیشرفت RA مرتبط است.
با اینکه این تغییرات ژنی با RA مرتبط هستند اما وجود آنها در ساختار ژنتیکی شما به این معنی نیست که حتما به این بیماری مبتلا هستید. با این حال، RA دارای یک جزء ژنتیکی قابل توجه است، ولی به طور مستقیم به ارث نمیرسد.
ژنتیک و آرتریت پسوریاتیک
به نظر میرسد که چندین تغییر در ژن HLA بر احتمال ابتلا به آرتریت پسوریاتیک تاثیر میگذارند. با این وجود، 40 درصد از مبتلایان به آرتریت پسوریاتیک حداقل یک خویشاوند نزدیک مبتلا به این بیماری دارند.
ژنتیک و اسپوندیلیت آنکیلوزان
90 درصد از مبتلایان به اسپوندیلیت آنکیلوزان (AS) دارای ژن HLA-B27 هستند. برخی از افراد بدون داشتن این ژن نیز به AS مبتلا میشوند و از طرف دیگر همهی افراد دارای این ژن به AS مبتلا نمیشوند.
سایر عوامل خطر ابتلا به آرتریت
اضافه وزن: زمانی که فرد اضافه وزن دارد، مفاصل اصلی، مانند لگن، زانو و مچ پا، تحت فشار بیشتری قرار میگیرند. افراد دارای اضافه وزن، بیشتر مستعد ابتلا به آرتروز اولیه هستند.
سن: مشاهده شده است که خطر RA با افزایش سن بیشتر میشود. این اختلال در افراد 60 سال و بالاتر شیوع بیشتری دارد.
جنسیت: زنان 2 تا 3 برابر بیشتر از مردان به RA مبتلا میشوند.
بیماریهای زمینهای درمان نشده: بیماریها و آسیبها میتوانند احتمال ابتلا به آرتریت را افزایش دهند. آسیبهای درمان نشدهی مفاصل ممکن است منجر به تسریع پیری غضروف شوند.
سیگار کشیدن: سیگار کشیدن باعث افزایش از بین رفتن غضروف شده و فرد را با تورم مفاصل درگیر میکند. این مساله باعث ایجاد آرتریت روماتوئید شده و میتواند علائم و نشانههای استئوآرتریت را تشدید کند.
شغل فرد: برخی مشاغل نیاز به خم شدن مکرر زانو دارند. این احتمال وجود دارد که در افراد شاغل در این کارها، آرتریت در اثر فشار مکرر روی یک مفصل ایجاد شود.
خلاصه: آیا آرتریت ارثی است؟
- آرتریت یک وضعیت پزشکی است که با التهاب و درد در یک یا چند مفصل مشخص میشود.
- انواع آرتریت عبارتند از: استئوآرتریت، آرتریت روماتوئید، آرتریت پسوریاتیک (PsA) و اسپوندیلیت آنکیلوزان (AS).
- به نظر میرسد که چندین تغییر در ژن HLA بر احتمال ابتلا به آرتریت تاثیر میگذارند.
- سایر عوامل خطر برای ابتلا به آرتریت عبارتند از: اضافه وزن، سیگار کشیدن، سن، جنسیت، بیماریهای زمینهای درمان نشده و سیگار کشیدن.
