با وجود تحقیقات زیادی که در طی سال‌ها انجام شده است، دلیل اصلی ایجاد تومورهای مغزی هنوز مشخص نیست، اما برخی از عوامل خطر که شناسایی شده‌اند عبارتند از: قرار گرفتن در معرض پرتو (هم درمانی و هم تشخیصی)، سن، داشتن قومیت اروپای شمالی، قرار گرفتن در معرض آفت‌کش‌ها و موارد دیگر.
علاوه بر این، عوامل ژنتیکی نیز می‌توانند در ایجاد تومور مغزی نقش داشته باشند و کسانی که سابقه‌ی خانوادگی این تومورها را دارند و همچنین افرادی که دارای سندرم‌های ژنتیکی خاصی هستند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری قرار دارند. نقش قرار گرفتن در معرض عوامل محیطی، اگرچه در حال حاضر به خوبی شناخته نشده است، اما مستحق تحقیقات بیشتر است، زیرا بروز تومورهای مغزی به طور قابل توجهی در کشورهای صنعتی افزایش یافته است.
در ادامه به بررسی تفصیلی عوامل خطر و دلایل ابتلا به تومور مغزی خواهیم پرداخت.
عوامل خطر رایج تومور مغزی
عامل خطر چیزی است که با ایجاد بیماری‌هایی مانند سرطان مرتبط است اما لزوما باعث ابتلا به آن نمی‌شود. بنابراین افرادی که دارای یک عامل خطر برای تومور مغزی هستند، لزوما به آن مبتلا نمی‌شوند. به همین ترتیب، بسیاری از افرادی که به تومورهای مغزی مبتلا می‌شوند، هیچ عامل خطر شناخته شده‌ای برای این بیماری ندارند. اغلب اوقات، سرطان توسط ترکیبی از عوامل ایجاد می‌شود، بنابراین به عنوان یک بیماری «چند عاملی» در نظر گرفته شده است.
دانستن عوامل خطر و همچنین علائم و نشانه‌های رایج تومورهای مغزی می‌تواند به افراد کمک کند تا در صورت لزوم، بیماری خود را در اسرع وقت شناسایی کنند. آزمایش ژنتیک سرطان و بیماری‌های قلبی و عصبی حنیفا یکی از راه‌هایی است که از طریق آن می‌توانید عوامل خطر ژنتیکی خود برای ابتلا به تومور مغزی و دیگر سرطان‌ها را بررسی کنید. بینش‌های ژنتیکی حاصل از این آزمایش به شما کمک می‌کند تا سبک زندگی خود را طوری تغییر دهید که تا حد امکان از ابتلا به این بیماری جلوگیری کنید.
برخی از عوامل خطر «تغییرپذیر» هستند به این معنی که برای کاهش خطر ابتلا به بیماری، می‌توان اقداماتی انجام داد؛ اما برخی از عوامل خطر مثل سن قابل تغییر نیستند. با اینکه آگاهی از عوامل خطر می‌تواند مفید باشد تا بتوانید تغییرات مورد نیاز را ایجاد کنید، اما در عین حال، نباید برای قضاوت قطعی در مورد احتمال ابتلا به بیماری استفاده شود.
اگر عزیزی دارید که به تومور مغزی مبتلا است، باید به او عشق بورزید و از او حمایت کنید و نه اینکه سعی کنید علل احتمالی بیماری او را شناسایی کنید. هیچ شخصی، صرف نظر از اینکه چه عادات و اعمالی دارد، سزاوار تومور مغزی نیست. عوامل خطر بسته به نوع خاصی از تومور مغزی مانند گلیوما، مننژیوم، آستروسیتوما، مدولوبلاستوما و موارد دیگر متفاوت است و ممکن است شامل موارد زیر باشند:
سن
تومورهای مغزی اغلب در کودکان و افراد مسن رخ می‌دهند، اگرچه احتمال ابتلا به آن در هر سنی وجود دارد.
جنسیت
به طور کلی، تومورهای مغزی در مردان نسبت به زنان حدود 70 درصد شایع‌تر است. گفته می‌شود، یک نوع تومور مغزی به نام مننژیوم، در زنان شایع‌تر از مردان است.
نژاد، قومیت و وضعیت اجتماعی-اقتصادی
در ایالات متحده، افراد سفیدپوست بیشتر از سیاه‌پوستان در معرض ابتلا به تومورهای مغزی هستند. در سراسر جهان، بروز تومورهای مغزی در شمال اروپا بیشتر از ژاپن است. افرادی که والدین سوئدی دارند، تقریبا 21 درصد بیشتر شانس ابتلا به تومور مغزی دارند. همچنین کودکانی که از مادران یا والدینی متولد می‌شوند که سطح تحصیلات بالایی دارند، کمی بیشتر در معرض خطر هستند.
قرارگیری در معرض تشعشع
قرار گرفتن در معرض تشعشع برای دلایل تشخیصی (مانند سی تی اسکن یا اشعه‌ی ایکس از سر)، درمانی (مانند پرتودرمانی در سر برای درمان لوسمی، یا زمانی که از پرتو برای درمان پسوریازیس پوست سر استفاده می‌شود) و همچنین پرتوهای مربوط به بمب اتمی، با خطر بالاتر ابتلا به تومور مغزی (گلیوما و مننژیوم) همراه هستند.
میانگین زمان بین پرتودرمانی برای درمان سرطان و متعاقب آن ایجاد سرطان ثانویه، معمولا 10 تا 15 سال است. تاثیر تشعشعات تشخیصی بر خطر تومور مغزی هنوز نامعلوم است، اما رادیولوژیست‌ها در هنگام تجویز سی تی اسکن، به ویژه در کودکان خردسال، احتیاط بیشتری می‌کنند.
تاریخچه‌ی شخصی ابتلا به سرطان
هم سرطان‌های دوران کودکی و هم سرطان‌هایی مانند لنفوم غیرهوچکین، لوسمی و گلیوم در بزرگسالان، با افزایش خطر ابتلا به تومورهای مغزی مرتبط هستند. مشخص نیست که آیا این به خود سرطان و درمان‌های سرطان (به ویژه شیمی‌درمانی داخل نخاعی، زمانی که داروهای شیمی درمانی مستقیما به مایع مغزی-نخاعی که در مغز و نخاع جریان می‌یابد، تزریق می‌شود) مربوط است و یا یک مشکل مشترک (مانند جهش ژن) می‌تواند زمینه‌ساز هر دو بیماری بوده باشد.
HIV/AIDS
خطر ابتلا به تومور مغزی در افراد مبتلا به HIV/AIDS تقریبا دو برابر است.
وزن
در افرادی که اضافه وزن دارند یا چاق هستند، خطر ابتلا به تومورهای مغزی افزایش می‌یابد.
تاریخچه تشنج
مشخص شده است که داشتن یک اختلال تشنج با ایجاد تومورهای مغزی مرتبط است، اما مشابه سناریوی مرغ و تخم مرغ، معلوم نیست که آیا تشنج خطر ابتلا به تومور را افزایش می‌دهد یا اینکه افرادی که تومورهای زمینه‌ای دارند ممکن است قبل از آن تشنج‌های مرتبط با تومور را تجربه کنند. همچنین ممکن است، که این داروهای درمان تشنج باشند که خطر ابتلا به تومور مغزی را افزایش می‌دهند. برخی از محققان حدس می‌زنند که آسیب به سر نیز ممکن است با تومورهای مغزی مرتبط باشد، اما هیچ ارتباط واضحی در حال حاضر شناخته نشده است.
عوامل پیش از تولد
وزن قبل از تولد، به ویژه نرخ رشد بالای جنین، با افزایش قابل توجه خطر ابتلا به مدولوبلاستوما، اپاندیموم و یک نوع آستروسیتوم همراه است. دلیل این یافته قطعی نیست، اما محققان فرض می‌کنند که شرایطی مانند دیابت بارداری ممکن است در آن نقش داشته باشد. هم کودکانی که با وزن بالایی به دنیا می‌آیند (بیش از 4500 گرم در یک نوزاد کامل) و هم کودکان با وزن کم (کمتر از 2600 گرم در یک نوزاد کامل) نسبت به کودکانی که در هنگام تولد اندازه‌ی طبیعی دارند، بیشتر در معرض ابتلا به تومور مغزی هستند.
شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد کودکانی متولد شده از مادرانی که در دوران بارداری خود گوشت‌های فرآوری شده (مانند بیکن، ژامبون، پاسترامی یا پپرونی) دریافت می‌کنند، در معرض خطر افزایش تومورهای مغزی هستند. در مقابل، کودکانی که مادران آن‌ها در طول بارداری مولتی ویتامین مصرف کرده‌اند، در معرض خطر کمتری قرار دارند. علاوه بر این، شواهد کمی وجود دارد که نشان می‌دهد کودکان متولد شده از مادران یا والدینی که در دوران بارداری از رژیم غذایی غنی از میوه‌ها و سبزیجات استفاده می‌کردند، کمتر در معرض خطر هستند.
داروها
استفاده از داروهای ضدالتهابی مانند ادویل (ایبوپروفن) با کاهش خطر تومورهای مغزی مرتبط است.
قرار گرفتن در معرض آفت‌کش‌ها
شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد، قرار گرفتن در معرض حشره‌کش‌های مورد استفاده در خانه، مانند محصولاتی که برای از بین بردن کک و کنه استفاده می‌شوند، با افزایش خطر تومورهای مغزی در کودکان و بزرگسالان مرتبط است. همچنین بررسی 20 مطالعه در سال 2013 نشان می‌دهد که کودکان متولد شده از والدینی که در محل کار خود در معرض آفت‌کش‌ها هستند، خطر بیشتری برای ابتلا به تومور مغزی دارند.
مواجهه‌های شغلی و خانگی
بسیاری از افراد در محل کار خود در معرض مواد سرطان‌زا هستند. برخی از افراد دارای مشاغلی هستند که شغل آن‌ها با افزایش خطر ابتلا به تومورهای مغزی مرتبط خواهد بود. این افراد عبارتند از: آتش‌نشانان، کشاورزان، شیمیدانان، پزشک‌ها و کسانی که با پتروشیمی‌ها، ژنراتورهای برق، تولید لاستیک مصنوعی یا تولید مواد شیمیایی کشاورزی سر و کار دارند. مشخص نیست که قرار گرفتن در معرض حلال‌ها، لاستیک یا وینیل کلرید خطر ابتلا را افزایش می‌دهد یا خیر. آلودگی هوا و زندگی در نزدیکی محل‌های دفن زباله احتمالا با افزایش خطر مرتبط است.
عوامل خطر احتمالی یا بالقوه‌ی ابتلا به تومور مغزی
نقش تعدادی از عوامل خطر در ایجاد تومور مغزی هنوز نامشخص است و مطالعات نتایج متفاوتی در مورد آن‌ها نشان داده‌اند. برخی از این عوامل عبارتند از:
رژیم غذایی
همان طور که در بالا ذکر شد، عادات غذایی در دوران بارداری (مانند مصرف گوشت فرآوری شده، میوه‌ها و سبزیجات) می‌توانند با خطر تومورهای مغزی مرتبط باشد. نیتروزامین‌ها (که از نیتریت‌ها و نیترات‌های موجود در گوشت‌های فرآوری شده، دود سیگار و برخی لوازم آرایشی در بدن ایجاد می‌شوند) با افزایش خطر ابتلا به تومورهای مغزی در دوران کودکی و بزرگسالی مرتبط هستند، اگرچه اهمیت این ارتباط هنوز نامشخص است.
عفونت‌ها
محققان نقش چندین بیماری عفونی را نسبت به افزایش یا کاهش خطر سرطان‌های مغز بررسی کرده‌اند. مشخص شده است که ابتلا به آبله مرغان در کودکی با کاهش خطر ابتلا به تومور مغزی مرتبط است. در مورد عفونت‌های ویروس اپشتین بار و سیتومگالوویروس، اطلاعات اندکی وجود دارد. در حالی که CMV در مغز افراد مبتلا به تومورهای مغزی یافت شده است و این عفونت‌ها ممکن است خطر لنفوم‌های سیستم عصبی مرکزی را افزایش دهند، مشخص نیست که آیا ارتباطی با تومورهای مغزی وجود دارد یا خیر.
شرایط پزشکی
به دلایل ناشناخته، داشتن آلرژی در بزرگسالی با خطر کمتر ابتلا به گلیوما همراه است. به نظر می‌رسد خطر کمتری برای افراد مبتلا به بیماری‌های پوستی آلرژیک (درماتیت آتوپیک) مانند اگزما نیز وجود دارد.
سیگار کشیدن
برخلاف بسیاری از سرطان‌هایی که با سیگار کشیدن مرتبط هستند، شواهد کمی وجود دارد که نشان دهد سیگار، خطر تومورهای مغزی مانند گلیوما و مننژیوم را افزایش می‌دهد. همچنین شواهد کمی وجود دارد که نشان دهد مصرف الکل در این تومورها نقش دارد. یک مطالعه‌ی قدیمی نشان داد که خطر ابتلا به گلیومای بدخیم در زنانی که ماریجوانا می‌کشیدند افزایش می‌یابد، اما این افزایش در مردان مشاهده نشد. در این مطالعه، خطر گلیوما در افرادی که روزانه هفت فنجان یا بیشتر قهوه می‌نوشیدند نیز افزایش یافت.
ژنتیک
داشتن سابقه‌ی خانوادگی تومورهای مغزی با افزایش خطر ابتلا به این بیماری همراه است. تصور می‌شود که 5 تا 10 درصد تومورهای مغزی ماهیت «ارثی» دارند. داشتن یک فامیل درجه یک (والدین بیولوژیکی، خواهر و برادر یا فرزند) مبتلا به تومور مغزی، خطر ابتلا را تا 2.43 برابر افزایش می‌دهد. همچنین چندین سندرم ژنتیکی وجود دارد که با افزایش خطر مرتبط است. برخی از این موارد عبارتند از:
- نوروفیبروماتوز نوع II
- توبروس اسکلروزیس
- سندرم Li-Fraumeni
- سندرم ترنر
- سندرم تورکو
- سندرم گورلین
