آگاهی از خطر ابتلا به سرطان و بیماری‌های دیگر می‌تواند به شما کمک کند تا برای سالم‌تر زندگی کردن انگیزه بیشتری داشته باشید. احتمالا می‌دانید که سیگار کشیدن شانس ابتلا به سرطان ریه یا آمفیزم را افزایش می‌دهد. چاقی، شما را مستعد ابتلا به دیابت و بیماری‌های قلبی می‌کند. سابقه خانوادگی سرطان ممکن است به معنای این باشد که در DNA شما خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان وجود دارد. حتی کسی که بسیار سالم است و سابقه خانوادگی سرطان یا بیماری ندارد هم ممکن است مبتلا شود. هیچ نمی‌تواند بگوید که خطر ابتلا به سرطان یا دیگر بیماری‌ها در او صفر است.
اما چگونه باید فهمید که در معرض ابتلا به کدام بیماری‌ها و خطرات سلامتی قرار داریم؟ خوشبختانه، با یک آزمایش DNA ساده میتوانید متوجه شوید که آیا ممکن است به دلایل ژنتیکی، در معرض خطر ابتلا به برخی از بیماری‌ها یا انواع خاصی از سرطان‌ها قرار بگیرد یا نه. اگرچه یافتن این اطلاعات گاهی اوقات می‌تواند ناراحت کننده و ترسناک باشد، اما شناخت خطرات سلامتی که از نظر ژنتیکی مستعد آن هستید، در جلوگیری از عوارض آن در آینده و نیز شروع اقدامات پیشگیرانه کمک می‌کند. این اطلاعات همچنین باعث می‌شود که حواستان را به علائم اولیه بیماری جمع کنید و در نتیجه هیچ نشانه یا علامتی از یک بیماری مثل سرطان را از دست ندهید.
به یاد داشته باشید که دانش قدرت است. هنگامی که به اطلاعات مناسب مسلح باشد، میتوانید تصمیمات آگاهانه‌ای بگیرید که منجر به سالم زیستن و شکوفایی شما خواهد شد. درک خطر ابتلا به سرطان و بیماری‌ها همچنین می‌تواند در انتخاب سبک زندگی، به شما اعتماد به نفس بدهد. در زیر نگاهی دقیقتر به فواید دانستن خطر ابتلا به سرطان و دیگر بیماری‌ها آورده شده است:
زندگی خود را کنترل کنید و منتظر نتایج بهتر باشید
آیا ترجیح نمیدهید که از خطرات احتمالی که در کمین شما هستند آگاه باشید تا بتوانید اقدامات پیشگیرانه‌ای انجام دهید؟ متاسفانه، برخی از مردم هنوز هم یک نگرش «هرچه پیش آید خوش آید» را اتخاذ می‌کنند. آن‌ها معتقدند ندانستن سعادت است زیرا پیدا کردن استعداد ابتلا به سرطان و سایر بیماری‌ها باعث اضطراب در آن‌ها می‌شود. این افراد ترجیح میدهند با این تفکر زندگی کنند: آنچه که از آن خبر ندارید، به شما آسیب نمی‌رساند.
این گریز از اطلاعات، اصطلاحا "اثر شترمرغ" نامیده می‌شود که از عادت شترمرغ‌ها برای دفن سر خود در زیر شن و ماسه در زمان خطر، گرفته شده است. ممکن است این عبارت را شنیده باشید، پس سر خود را زیر خاک نگه ندارید و کاری انجام دهید!
به خاطر داشته باشید که از دست دادن علائم و عدم آگاهی از عامل خطر ژنتیکی می‌تواند منجر به تشخیص دیرهنگام شده و بر احتمال زنده ماندن شما تاثیر بگذارد. علاوه بر این، هنگامی که یک بیماری در مرحله پیشرفته تشخیص داده شود، درمان‌ها خطرناکتر، ناراحت‌کننده‌تر، پیچیده‌تر، تهاجمی‌تر و گران‌تر خواهند بود؛ بنابراین، بهتر است از یک رویکرد پیشگیرانه استفاده کنید؛ اهمیت این مساله به خصوص اگر بیماری‌های خاصی در خانواده‌تان وجود دارد، بیش از پیش خواهد بود.
غالبا خانواده‌ها پیشینه ژنتیکی یکسانی دارند، از یک سبک زندگی پیروی کرده و در محیط‌های مشابه زندگی می‌کنند. به همین دلیل، بسیاری از اقوام الگوی مشابهی از اختلالات دارند و باعث می‌شوند که نسل‌های آینده نیز در معرض ایجاد شرایط مشابه قرار بگیرند. نمونه‌هایی از این موارد عبارتند از:
- بیماری قلبی
- فشارخون
- سکته
- انواع خاصی از سرطان
- دیابت
به یاد داشته باشید، زیستن توام با عدم اطمینان، باعث اضطراب بیشتر می‌شود و بر زندگی شما تاثیر می‌گذارد. فکر کردن به احتمالات و اگرها، منجر به بی‌قراری، بی‌خوابی، تنش عضلات و خستگی می‌شود. در نتیجه، سیستم ایمنی بدنتان آسیب دیده و بیشتر در معرض بیماری‌های عفونی قرار می‌گیرید. امتناع از دانستن نوعی انکار است، زیرا خود را مجبور می‌کنید تا باور کنید که خوب هستید، اما در واقع اینگونه نیست. انجام آزمایش‌های پیش‌آگاهی‌دهنده، کمک می‌کند تا کنترل بیشتری بر زندگیتان داشته باشید.
تصمیمات شجاعانه را بر اساس حقایق بگیرید نه به دلیل ترس
همان طور که قبلا هم اشاره شد، برخی افراد از دانستن خطر ابتلا به بیماری خودداری می‌کنند، زیرا می‌خواهند در حال حاضر زندگی بی‌دغدغه‌ای داشته باشند و با هیچ استرسی برخورد نکنند. با این حال، این کار به قیمت آسیب دیدن سلامت خودشان تمام می‌شود زیرا شرایط خاصی مانند سرطان اگر به موقع تشخیص داده نشوند، ممکن است کشنده باشند.
آگاهی از خطرات تهدیدکننده سلامتی، به طور قابل توجهی بر تصمیمات مراقبت‌های بهداشتی شما تاثیر خواهد گذاشت. دانستن احتمال ابتلا به برخی از سرطان‌ها یا بیماری‌ها باعث می‌شود که به جای تصمیمگیری از روی ترس، بر اساس حقایق، انتخاب‌های هوشمندانه‌ای انجام دهید. دانستن مضرات و مزایای احتمالی، این امکان را به شما می‌دهد که سبک زندگی خود را ارزیابی کرده و در صورت نیاز تغییرات لازم را ایجاد کنید.
علاوه بر این، بالا بودن خطر ابتلا به یک بیماری، لزوما به این معنی نیست که حتما به آن مبتلا خواهید شد. این خطر فقط در مورد شانس یا احتمال بروز آن صحبت می‌کند. به جای اینکه از این اطلاعات بترسید، باید بدانید، دانستن اینکه انتظار چه چیزی را دارید به این معنی است که میتوانید به طور فعال عوامل خطر را به حداقل برسانید. اگرچه نمی‌توانید عوامل خطر مانند سابقه خانوادگی، سن، جنس یا قومیت خود را تغییر دهید، اما بر جنبه‌های دیگری مانند تغذیه، عادات، فعالیت بدنی و موارد مشابه خود کنترل دارید.
غذاهایی که برایتان مناسب هستند را پیدا کنید و مکمل‌های مورد نیازتان را دریافت کنید
هنگامی که با کمک آزمایش ژنتیک یک رویکرد پیشگیرانه اتخاذ می‌کنید، برای برنامه غذایی خود، انتخاب‌های بهتری خواهید داشت. از این گذشته، پایه و اساس سلامت کلی شما با تغذیه و رژیم غذاییتان آغاز می‌شود. غذایی که می‌خورید برای سوخت‌وساز سلول‌های شما استفاده می‌شود، بنابراین خوردن غذاهای مناسب، مانند غذاهای غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها، برای جلوگیری از بروز بسیاری از بیماری‌ها مهم است.
علاوه بر این، میتوانید مکمل‌هایی را که بدنتان به آن‌ها نیاز دارد را مصرف کنید و بدین ترتیب، شکاف‌های تغذیه‌ای خود را پر کنید. به عنوان مثال، فرض کنید آزمایش ژنتیکی شما به احتمال قوی نشان می‌دهد که بعدا در زندگیتان دچار پوکی استخوان (از دست دادن تراکم استخوان) خواهید شد. در این حالت، باید نسبت به مصرف روزانه کلسیم توجه بیشتری داشته باشید. جدا از خوردن و نوشیدن غذای غنی از کلسیم، میتوانید یک مکمل کلسیم نیز مصرف کنید. این کار باعث می‌شود که استخوان‌های شما تقویت شده و از شکستگی‌های احتمالی در زمان پیری جلوگیری کند.
به همین ترتیب، اگر مستعد ابتلا به بیماری‌های قلبی هستید، میتوانید با به حداقل رساندن مصرف نمک و چربی حیوانی، رژیم غذایی خود را تغییر دهید. در عین حال، فیبر بیشتری بخورید تا کلسترول بد را کاهش دهید. همزمان، چربی‌های سالم مصرف کنید تا کلسترول خوب شما را افزایش دهد؛ روغن ماهی، برخی از آجیل‌ها و آووکادو از جمله این مواد غذایی هستند. مصرف یک مکمل منیزیم نیز ممکن است به شما کمک کند، زیرا مطالعات نشان داده‌اند که سطح پایین منیزیم با مشکلات قلبی عروقی مانند فشارخون بالا، سخت شدن شریان‌ها، کلسیفیکاسیون در بافتهای نرم و ساخت پلاک شریانی مرتبط است.
برای کنترل بیماری‌ها، سبک زندگیتان را آگاهانه تغییر دهید
وقتی سابقه خانوادگی خود را می‌شناسید و نتایج آزمایش ژنتیکی خود را دریافت می‌کنید، قادر خواهید بود که نقش خود را در کاهش محرک‌های بالقوه ایفا کنید. برای جلوگیری از بروز بیماری‌ها میتوانید تغییرات قابل توجهی در شیوه زندگی خود ایجاد کنید. جدا از اتخاذ یک رژیم غذایی سالم، میتوانید ورزش منظم را در برنامه خود قرار دهید تا کل بدنتان را تقویت کنید.
ورزش به شما کمک می‌کند که وزن مناسبی داشته باشید، استخوان‌هایتان را تقویت کنید و توده عضلانی بدون چربی ایجاد کنید. همچنین ممکن است باعث شود تا عادت‌های بد مانند سیگارکشیدن و نوشیدن الکل را کنار بگذارید. حذف این عادت‌ها به کاهش احتمال ابتلا به سرطان‌های خاص، بیماری‌های قلبی، مشکلات کلیوی و مشکلات کبد کمک می‌کند.
علاوه بر این، دانستن اینکه در معرض ابتلا به چه سرطان‌ها و بیماری‌هایی هستید می‌تواند به شما در هوشیاری بیشتر نسبت به عادت‌هایتان کمک کنند. برای مثال، اگر نتایج آزمایش ژنتیک سلامت پیشرفته شما نشان می‌دهد که مستعد ابتلا به ملانوما یا سرطان پوست هستید، باید به استفاده از ضدآفتاب، پوشیدن کلاه و اجتناب از سولاریوم توجه ویژه‌ای داشته باشید.
تنظیم خانواده و آزمایشات قبل از بارداری
غربالگری ژنتیکی، قبل از تشکیل خانواده مفید است، به خصوص اگر سابقه خانوادگی اختلالات ژنتیکی مانند بیماری هانتینگتون، کم‌خونی سلول داسی یا فیبروز کیستیک وجود داشته باشد. به همین ترتیب، اگر قومیت شما در معرض خطر ابتلا به برخی از بیماری‌های خاص ژنتیکی قرار دارد، میتوانید قبل از فرزنددار شدن، تست ژنتیکی انجام دهید. آزمایش غربالگری ناقلین حنیفا می‌تواند جهش‌های ژنی بیماری‌زا را تشخیص دهد و مشخص کند که آیا شما یا شریک زندگیتان حامل یک بیماری ژنتیکی هستید یا نه.
اگر احتمال تشکیل فرزندی با یک بیماری ژنتیکی وجود داشته باشد، میتوانید با انجام آزمایش ژنتیکی قبل از کاشت، یک قدم به جلوتر بردارید. بدین ترتیب، جنین‌های شما قبل از کاشت در رحم، برای ناهنجاری‌های ژنتیکی مورد بررسی قرار می‌گیرند.
تصمیمات مهم مالی را قبل از سررسید آن، برنامهریزی کنید
اگر بدانید که انتظار چه چیزی را دارید، میتوانید تصمیمات مهم مالی خود مانند خرید بیمه درمانی و پوشش بیمه عمر را زودتر برنامهریزی کنید. حتی ممکن است در صورت نیاز، لازم باشد که برای هزینه‌های درمانی خود در آینده پس‌انداز کنید. اگرچه رسیدگی به این موضوع سخت است، اما آماده بودن بهترین راه ایمن شدن است. علاوه بر این، داشتن یک برنامه مناسب باعث می‌شود احساس امنیت بیشتری داشته باشید زیرا می‌دانید که در صورت بروز یک اتفاق، چه کاری انجام دهید.
تست‌های تشخیصی روتین مورد نیاز را انجام دهید
متخصصان مراقبت‌های بهداشتی، برای افرادی که دارای سابقه خانوادگی یا شرایط خاص هستند، انجام آزمایش‌ها و چکاپ‌های مکرر را پیشنهاد می‌کنند. پس از اطلاع از خطر ابتلا به سرطان یا دیگر بیماری‌ها، میتوانید غربالگری بالینی مکرر را درخواست کنید. به عنوان مثال، میتوانید ماموگرافی سالانه برای سرطان پستان و کولونوسکوپی برای سرطان روده بزرگ انجام دهید.
به یاد داشته باشید که اگر عوامل خطر ژنتیکی و سابقه خانوادگی سرطان و بیماری خود را بدانید، میتوانید اقدامات پیشگیرانه را انجام داده و مراقب علائم خاص آن بیماری باشید.
هنگامی که اطلاعات بهداشتی قابل اعتمادی در اختیار داشته باشید، قادر خواهید بود که اقدامات لازم برای جلوگیری از ابتلا به بیماری‌ها را انجام دهید. بنابراین، خوب است که نتایج آزمایش‌های ژنتیک خود را بدانید زیرا آن‌ها نشان میدهند که چه شرایطی به شما آسیب می‌رساند. هنگامی که با کمک آزمایش‌های پیشگیرانه هوشیار هستید، کنترل بیشتری بر زندگی، سلامت کلی و طول عمر خود خواهید داشت. با تست‌های ژنتیک حنیفا میتوانید آگاهی و بینش بیشتری درباره بدن خود کسب کرده و از مزایای قدرتی که با چنین دانشی حاصل می‌شود، استفاده کنید.
