افراد مبتلا به اسکیزوفرنی، بیشتر از سایرین سیگار می‌کشند. در حالی که گزارش‌ها و ارقام موجود در آن‌ها متفاوت هستند، اما براساس داده‌های ارائه شده 90% افراد مبتلا به اسکیزوفرنی، از سیگار استفاده می‌کنند. این اطلاعات به دست آمده، از انجام مقایسه با حدود 12% از بزرگسالان در ایالات متحده تا سال 2021 حاصل شده است.
با وجود اینکه چنین ارقامی در طول زمان تغییر می‌کنند و به موقعیت جغرافیایی نیز وابسته هستند، واضح است که میان اسکیزوفرنی و سیگار کشیدن ارتباط معناداری وجود دارد. در حالی که بسیاری از افراد در سال‌های اخیر، به منظور ایجاد سبک زندگی سالم، سیگار را ترک کرده‌اند، اگر فردی مبتلا به اسکیزوفرنی باشد، ترک سیگار برای او دشوارتر است.
تلاش‌های عمومی در رابطه با بهداشت و سلامت جامعه برای ترغیب بیشتر افراد به ترک سیگار، تاثیر زیادی در میزان سیگار کشیدن در افراد میتلا به اسکیزوفرنی نداشته است. دلایل تمایل بیشتر افراد مبتلا به اسکیزوفرنی به سیگار کشیدن و مشکلات آن‌ها برای ترک این دخانیات، به طور کامل مشخص نیست. علوم زیستی، روانشناسی و عوامل اجتماعی، احتمالا همگی در این زمینه نقش موثری را ایفا می‌کنند.
به عبارت دیگر می‌توان گفت این مبحث بسیار پیچیده است. محققان هنوز در حال انجام مطالعات مرتبط با چنین سوالاتی هستند تا بررسی کنند چه دانشی می‌توانند در این زمینه کسب کنند و چگونه می‌توانند به افراد مبتلا به اسکیزوفرنی کمک کنند تا از سیگار کشیدن خودداری کرده و آن را ترک نمایند.
آیا سیگار کشیدن سبب ابتلا به اسکیزوفرنی می‌شود؟
این مسئله امکان‌پذیر است. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد سیگار کشیدن ممکن است خطر ابتلا به اسکیزوفرنی را افزایش دهد. همچنین افرادی که به میزان بیشتری از سیگار استفاده می‌کنند نسبت به سایر افراد که سیگار نمی‌کشند و یا کمتر می‌کشند، احتمال ابتلای آن‌ها به این بیماری بالاتر خواهد بود. بر طبق داده‌های موجود، افرادی که برای آن‌ها تشخیص ابتلا به اسکیزوفرنی داده شده بود، پیش از آن سیگار می‌کشیدند.
این مورد به چه علت اتفاق می‌افتد؟ این امکان وجود دارد که اثرات نیکوتین در مغز و آزاد شدن دوپامین، که یک انتقال‌دهنده‌ی عصبی بوده که در ایجاد حس لذت نقش دارد، به نوعی خطر ابتلا به اسکیزوفرنی را افزایش دهند. البته افرادی که سیگار می‌کشند اغلب از سایر زیرمجموعه‌های آن هم استفاده می‌کنند، به همین دلیل نتیجه‌گیری در این مورد که چنین امری به چه علت رخ می‌دهد، سخت است.
بیشتر افرادی که سیگار می‌کشند به اسکیزوفرنی مبتلا نمی‌شوند اما همچنان ممکن است این عمل خطر ابتلا به ابن بیماری را افزایش دهد. یک مطالعه نشان داد که خطر ابتلا به اسکیزوفرنی در افرادی که بیش از 10 نخ در روز سیگار می‌کشند، در مقایسه با افراد غیر سیگاری تقریبا دو برابر بیشتر است.
مطالعات دیگر نشان می‌دهند افرادی که دچار روان‌پریشی می‌شوند، اغلب پیش از شروع علائم عارضه‌ی روانی، به شدت از سیگار استفاده می‌کردند. با این وجود، سخت است که بگوییم کدام مورد اول اتفاق می‌افتد؛ سیگار کشیدن یا اسکیزوفرنی. شواهدی که نشان می‌دهند سیگار عاملی برای ابتلا به اسکیزوفرنی است، قطعی نیستند.
آیا ممکن است ارتباط میان اسکیزوفرنی و سیگار، ژنتیکی باشد؟
بله، این امکان وجود دارد که ارتباط میان اسکیزوفرنی و سیگار به عوامل ژنتیکی وابسته باشد. ژن‌های شما بر خطر ابتلا به اسکیزوفرنی اثرگذار هستند. آن‌ها همچنین در تعیین میزان وابستگی شما به سیگار نیز نقش دارند. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد این ژن‌ها ممکن است با یکدیگر همپوشانی داشته باشند.
اگر این امر درست باشد پس می‌توان نتیجه گرفت افرادی که براساس ژنتیک خود احتمال بیشتری برای ابتلا به اسکیزوفرنی دارند به میزان بالاتری ممکن است سیگار بکشند. اما شواهد موجود در این رابطه گمراه‌کننده هستند.
آیا سیگار راهی برای خود درمانی است؟
بسیاری از پزشکان بر این باورند که افراد مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است از سیگار کشیدن به عنوان راهی برای خود درمانی استفاده کنند. اما هنوز واقعا مشخص نیست که این امر چگونه عمل می‌کند و اینکه چنین کاری چقدر صحیح است.
وقتی فرد سیگار می‌کشد، نیکوتین تنباکو وارد جریان خون می‌شود. این رویداد باعث می‌شود، غدد فوق کلیوی آدرنالین ترشح کنند. در نتیجه فشار خون، تنفس و ضربان قلب بالا می‌رود. آدرنالین، سبب ایجاد حس خوب در فرد می‌شود.
نیکوتین همچنین بر مغز شما تاثیر می‌گذارد. این ماده ممکن است به برخی تغییرات مغز در ابتدای ابتلا به اسکیزوفرنی کمک کند. به عنوان مثال، اگر فردی مبتلا به اسکیزوفرنی باشد بخشی از مغز او به نام قشر جلوی پیشانی، فعالیت کمتری خواهد داشت.
این قسمت از مغز برای تصمیم‌گیری و حل مشکلات اهمیت داشته و در حافظه نیز نقش دارد. یک مطالعه نشان داد که نیکوتین ممکن است به بازگرداندن فعالیت این قسمت از مغز یاری رساند. البته قابل ذکر است که این مطالعه بر روی موش‌ها انجام شده و نتایج آن در انسان قابل پیش‌بینی نیست.
با این حال چنین یافته‌هایی باعث شد که محققان نیکوتین را به عنوان مادهای برای درمان اسکیزوفرنی پیشنهاد کنند. اگر این امر صحیح باشد، می‌تواند توضیحی برای سیگار کشیدن افراد مبتلا به اسکیزوفرنی باشد. مطالعات دیگر از این ایده حمایت می‌کنند که سیگار ممکن است حافظه و توانایی تمرکز را در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی بهبود ببخشد.
اغلب گیرنده‌هایی که در مغز به نیکوتین پاسخ می‌دهند، هنگام ابتلا به اسکیزوفرنی به خوبی فعالیت نمی‌کنند. چنین تغییراتی می‌توانند به این معنی باشند که شیمی مغز از جمله سطوح پایین‌تر دوپامین در افراد مختلف، متفاوت است. نیکوتین ممکن است به افزایش سطوح تعریف شده کمک کند.
همچنین برخی تحقیقات نشان می‌دهند که سیگار کشیدن ممکن است برای عوارض جانبی خاصی که برخی از داروهای مصرفی جهت بهبود اسکیزوفرنی دارند (مانند حرکات غیر ارادی که تحت کنترل فرد نیستند)، یاری‌رسان باشد. این نظر تمام کارشناسان نیست که سیگار حقیقتا به افراد مبتلا به اسکیزوفرنی کمک می‌کند تا احساس و عملکرد بهتری داشته باشند.
اما این امری واضح است که افراد مبتلا به اسکیزوفرنی که بیشتر سیگار می‌کشند، نسبت به کسانی که مصرف کمتری دارند علائم وخیم‌تری بروز می‌دهند. همچنین یک مطالعه در چین نشان داد که اغلب افراد مبتلا به اسکیزوفرنی که سیگار می‌کشند، در بیمارستان بستری می‌شوند.
مطالعات روی علائم افراد مبتلا به اسکیزوفرنی که سیگار می‌کشند در مقایسه با افرادی که آن را ترک کرده‌اند، هیچ تفاوتی را نشان نداده است. همچنین هیچ مدرکی مبنی بر اینکه افراد مبتلا به اسکیزوفرنی که سیگار را ترک کرده‌اند با علائم شدیدتری رو به رو خواهند شد، وجود ندارد.
بااین حال، افراد مبتلا به اسکیزوفرنی که سیگار می‌کشند، با چالش‌های بیشتری برای ترک آن مواجه خواهند شد. حتی اگر به نظر می‌رسد که نیکوتین موجود در سیگار به فرد مبتلا کمک می‌کند، با توجه به تمام مشکلات سلامتی که مصرف آن ایجاد می‌کند، ترک سیگار بهترین ایده خواهد بود.
در چنین شرایطی بهتر است تا فرد با پزشک مشورت کند. متخصصان ممکن است بتوانند افراد مبتلا به اسکیزوفرنی را راهنمایی کرده تا سیگار را ترک کنند و به آن‌ها اطمینان دهند که این کار علائم بیماری را وخیم‌تر نخواهد کرد.
سیگار کشیدن، اسکیزوفرنی و عوامل اجتماعی
افراد مبتلا به اسکیزوفرنی اغلب به دلیل وجود شرایط دیگری نیز مستعد استعمال سیگار هستند. این موارد عبارتند از:
- آموزش کمتر
- درآمد کم
- نداشتن شغل
- داشتن دید مثبت نسبت به سیگار
- عدم حمایت برای ترک
امروزه، اکثر بیمارستان‌ها سیگار کشیدن را مجاز نمی‌دانند، اما این مورد همیشه صدق نمی‌کرده است. ارائه‌دهندگان خدمات بهداشت روان، گاهی برخی فعالیت‌هایی را انجام می‌دهند که افراد را به استعمال سیگار نشویق می‌کنند. سیگار کشیدن برای افراد مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است فعالیتی اجتماعی در نظر گرفته شود.
ممکن است این فعالیت از روی کسالت انجام شود یا راهی برای مدیریت استرس باشد. چه سیگار کشیدن حقیقتا به علائم اسکیزوفرنی کمک کند یا خیر، ممکن است بسیاری افراد آن را موثر بدانند. آن‌ها امکان دارد سیگار را به عنوان عاملی در نظر بگیرند که انتخاب خودشان بوده و تحت کنترل کامل فردی است.
همه‌ی این عوامل باعث می‌شود تا افراد مبتلا به اسکیزوفرنی به سمت سیگار کشیدن سوق داده شوند. این موارد توقف و ترک سیگار را سخت‌تر می‌کند.
چگونه فردی با وجود ابتلا به اسکیزوفرنی، سیگار را ترک کند؟
اگر فردی مبتلا به اسکیزوفرنی هستید، همچنان ممکن است و ایده‌ی خوبی به نظر می‌رسد که سیگار را ترک کنید. یک مطالعه بر روی جوانان مبتلا به روان‌پریشی نشان داد که برنامه‌ی 12 هفته‌ای شامل مصرف دارو، صحبت‌های انگیزشی و تکنیک‌های تغییر رفتار، در حدود 1 نفر از هر 4 نفر برای ترک سیگار موثر بوده است.
این مطالعه جامعه‌ی آماری کوچکی داشت اما نشان داد مداخلات برای کمک به ترک سیگار حتی با وجود ابتلا به اسکیزوفرنی نیز می‌توانند موثر باشند. اکثر مطالعات انجام شده در رابطه با ترک سیگار، افراد مبتلا به اسکیزوفرنی یا سایر مشکلات سلامت روان را در نظر نمی‌گیرند. اما مداخلات انجام شده برای ترک سیگار بی‌خطر هستند و می‌توانند در صورت ابتلا به اسکیزوفرنی نیز موثر باشند.
یک گزارش مصرف بوپروپیون (Wellbutrin XL) یا وارنیکلین (Aplenzin) که هردو برای کمک به ترک سیگار تایید شده‌اند را پیشنهاد می‌کند. چنین داروهایی می‌توانند همزمان با درمان‌های جایگزین نیکوتین مثل چسب نیکوتین یا بدون آن‌ها مورد استفاده قرار بگیرند.
در این حین بهتر است تا فرد تحت رفتار درمانی نیز قرار بگیرد. درمان برای ترک سیگار باید حداقل به مدت 12 هفته انجام شود اما ممکن است بهتر باشد تا این روند به مدت یک سال ادامه یابد. در این زمینه از پزشک خود کمک بگیرید و با او مشورت کنید تا بهتر بدانید که کدام روش ترک سیگار برای شما بهتر پاسخ می‌دهد.
اگر فردی یا یکی از عزیزان او مبتلا به اسکیزوفرنی باشند و بخواهند سیگار را ترک کنند، تنها نیستند. اکثر افرادی که به یک بیماری روانی جدی مبتلا هستند و سیگار می‌کشند، اذعان دارند که تمایل دارند تا آن را ترک کنند. ترک سیگار برای هیچ‌کس آسان نیست؛ اما روش‌های کمکی می‌توانند در این مسیر فرد را یاری نمایند.
