این تصاویر برای بسیاری از افرادی که تنها زندگی میکنند بسیار آشناست: کشوهایی که به دلیل ظرفیت بیش از حد از لباسهای چروک و تانشده، دیگر بسته نمیشوند، صندلیهایی که تبدیل به جالباسی شدهاند و نمیتوان روی آنها نشست و یا اتاقی درهم بر هم که برای پیدا کردن یک وسیله در آن باید همه چیز را جابجا کرد. بهم ریختن محیط خانه مشکلی است که هر چند وقت یکبار گریبانگیر همه ما میشود. زمانی که تنها هستید وسوسه تنبلی و اهمیت ندادن به مرتب بودن افزایش مییابد زیرا کسی را ندارید که فضا را با او تقسیم کنید؛ از این رو، خجالت نمیکشید، به خودتان آسان میگیرید و به تنبلی ادامه میدهید، زیرا کس دیگری ناراحت نمیشود.
اگر از اضطراب یا افسردگی رنج میبرید، احتمالا متوجه شدهاید که زندگی در یک فضای مرتب باعث که میشود احساس بهتری داشته باشید. با اینکه پیدا کردن انگیزه برای تمیز کردن خانه سخت به نظر میرسد، اما به احتمال زیاد زمانی که اتاقتان بهم ریخته نیست احساس بهتری خواهید داشت.
آیا شلختگی در دیگر اعضای خانوادهتان نیز وجود دارد؟
جالب توجه است که برخی از افراد به طور طبیعی به بینظمی و نامرتبی تمایل دارند. دکتر برندان زیچ، که در دانشگاه کوئینزلند به مطالعه ویژگیهای ژنتیکی انسان میپردازد، میگوید که تمایل به آشفتگی میتواند از یک یا هر دو والدین به ارث برسد. با این حال، محیطی که فرد در آن بزرگ میشود و به آن عادت کرده است نیز نقش مهمی در تعیین مهارتهای سازماندهی و منظم بودن ما دارد. متاسفانه، افرادی که در خانههای نامرتب بزرگ شدهاند، به احتمال زیاد در بزرگسالی نیز عادت نامرتب بودن را با خود خواهند داشت. البته آشفته بودن لزوما ناخوشایند نیست. آشفتگی زمانی دیده میشود که وسایل را در جای خود قرار ندهید، کتابهایتان را بصورت انبوهی روی هم رها کند و یا لباسها را روی تخت و صندلی خود بگذارید.
اگرچه ممکن است تصور کنید که مستقیما تحت تاثیر عادات شلختگی خود قرار نمیگیرید اما علم نشان داده است که یک محیط آشفته تاثیرات عمیق و پایداری بر سلامت روح و روان دارد، حتی اگر از آن آگاه نباشیم. آیا تا به حال برایتان پیش آمده که در یک کمد نامرتب را باز کنید یا پشت یک میز به شدت نامرتب بنشینید و بعد فشاری در قفسه سینه خود احساس کنید و نفسهایتان ناگهان کوتاه شود؟ بدانید که در این قضیه تنها نیستید!
نامرتب بودن میتواند اضطراب زیادی ایجاد کند
تحقیقات تایید میکنند که یک محیط نامرتب میتواند احساس اضطراب را افزایش دهد. همانطور که ملکه نظافت و آراستگی، ماری کوندو، میگوید: «اتاق نامرتب مساوی است با ذهن آشفته».
علاوه بر همه اتفاقاتی که در اطراف شما میافتد و همه چالشهایی که در زندگی روزمره خود با آنها مواجه هستید، یک محیط نامرتب میتواند بر بار احساسی شما اضافه شده و مغزتان را تحت تاثیر قرار دهد. این چارچوب ذهنی پر هرجومرج در نهایت ممکن است حواستان را پرت کند، تمرکزتان بهم بزند، باعث احساس سردرگمی شود و خواب و سلامت روانتان را مختل کند.
با اینکه ترک عادات قدیمی سخت است اما میتوان شلختگی را درمان کرد! همانطور که ماری کوندو نیز میگوید، تنها کمی تلاش و تعهد برای تغییر طرز فکر لازم است: «مردم نمیتوانند عادات خود را بدون تغییر ذهنیتشان عوض کنند.» در ادامه چند راهکار برای مبارزه با آشفتگی به شما نشان خواهیم داد تا بتوانید بهعنوان فردی که به تنهایی زندگی میکند، خانهتان را مرتب کرده و دست از شلختگی بردارید:
1. برای این که نامرتب نباشید اهداف واقعبینانه تعیین کنید
اولین و مهمترین کاری که باید انجام دهید این است که اهداف واقعبینانهای تعیین کنید که واقعا میتوانید به آنها برسید. اهداف بیش از حد دور از ذهن و بلندپروازانه فقط باعث میشوند که بیش از پیش احساس ناامیدی کنید. مهم است که این اهداف را به اهداف بلند مدت و کوتاه مدت تفکیک کنید. اهداف بلند مدت، اهداف بزرگی هستند که رسیدن به آنها مدتی طول میکشد. مثلا خالی کردن 70درصد از کمدتان و یا دور ریختن همه وسایل بدرد نخور زیرزمین میتواند یک هدف بلندمدت باشند.
تصمیم بگیرید که تا هفته آینده، یک کیسه را با لباسهایی که دیگر نمیپوشید پر کنید و آنها را به افرادی که به آن نیاز دارند اهدا کنید.
پس از آن، اهداف کوتاه مدت، یعنی چیزهایی که میخواهید روزانه، هفتگی یا ماهانه بدست آورید (که در نهایت منجر به دستیابی به اهداف بلندمدت شما خواهند شد) را تعیین کنید. چیزی مانند دور انداختن یا اهدای یک لباس در روز، جابجایی یک وسیله از زیرزمین در هر ماه، و بیرون انداختن یک مورد استفاده نشده در انبار در هر هفته از جمله اهداف کوتاه مدت هستند. همچنین میتوانید برای جلوگیری از تجمع گرد و غبار، برنامهای برای پاک کردن سطوح در پایان روز تنظیم کنید. کارهای هفتگی مثل تمیزکردن حمام یا جارو کشیدن نیز گامی بزرگ در جهت مرتب نگه داشتن خانه شما به حساب میآیند.
2. با خود عهد کنید که دیگر وسایلتان روی هم جمع نمیشوند
اگر طرفدار نظافت و کارهای روزمره نیستید، این احتمال وجود دارد که همه چیز در خانه شما به سرعت روی هم انباشته شوند. چه شستن ظرف باشد چه لباس، انجام آن را به تعویق نیاندازید زیرا در غیر این صورت، یک کار کوچک به یک کوه بزرگ تبدیل میشود که زمان بیشتری از شما خواهد گرفت و انجام آن به تلاش بیشتری نیاز خواهد داشت. واضح است که استفاده از انگیزه و زمان برای شستن تودهای از ظرفهای کثیف یا شستن لباسهای چرک یک ماهه بسیار سختتر است.
انجام دادن بخشی از این کارها به طور روزانه بهتر از این است که اجازه دهید همه چیز روی هم جمع شوند، زیرا باعث فشار بیمورد میشود. به هر حال، شما تنها هستید و هیچ کس جز خودتان قرار نیست در رفع این درهم برهمیهای روی هم جمع شده به شما کمک کند. برای همین است که بهتر است با چیزی مقابله کنید که هنوز اندازه مناسب و قابل کنترلی دارد. رویارویی با کوهی از وسایل و کارهای روی هم انباشته شده بسیار طاقتفرسا خواهد بود و حتی قبل از شروع به شما احساس خستگی میدهد.
میتوانید با عادات کوچک مانند شستن ظرفها به محض تمام شدن غذا یا با برنامهریزی برای شستشوی لباسهایتان هر دو روز یک بار یا دو بار در هفته شروع کنید. تقسیم این مسئولیتها به وظایف کوچکتر و قابل مدیریتتر، انگیزه حرکت و نظافت را در شما ایجاد میکند. انجام این کارهای کوچک به صورت روزانه کار سختی به نظر نمیرسد زیرا میتوانید آنها را سریعتر به پایان برسانید. از یک تقویم استفاده کنید یا فهرستی از کارهایی که باید انجام دهید را ایجاد کنید بتوانید در مسیر پاکیزگی باقی بمانید.
3. به هرچیزی یک فضای مناسب اختصاص دهید
یکی از بهترین راهها برای منظم بودن، ایجاد یک فضای مشخص برای وسایل است. به عنوان مثال، قرار دادن لباسها در کمد، وسایل کار روی میز و کتابها در قفسههای کتاب از جمله این اقدامات هستند. بهتر است لباسها، وسایل کار، کتابها و چیزهای دیگر را در اطرافتان پراکنده نکنید. زمانی که مکان دقیق نگهداری یک وسیله خاص را بدانید، تمایل بیشتری به قرار دادنش در آن محل خواهید داشت.
در نتیجه، خانه شما تمیزتر به نظر میرسد و با دانستن اینکه همه چیز مرتب و به راحتی در دسترس است، احساس بهتری خواهید داشت. این کار یکی از بهترین راهها برای خداحافظی با گم کردن وسایلتان در انبوهی از چیزهای روی هم انباشته که معمولا پس از رها کردن هرچیز در هر کجا بوجود میآید، میباشد. حال به راحتی میتوانید دستگاه منگنهزنتان را پیدا کنید! به یاد داشته باشید، که قرار دادن هر چیز سر جای خود را به یک عادت تبدیل کنید تا دفعه دیگر که به آن نیاز داشتید وقتتان را برای پیدا کردنش تلف نکنید.
4. با خود مهربان باشید
مسلما عادت کردن به یک زندگی منظم و مرتب بعد از چندین سال شلخته بودن و بدست آوردن انگیزه برای تمیز کردن خانه، کار و تلاش زیادی میطلبد. این کار سخت است اما زندگی همین است دیگر! به خاطر داشته باشید، ممکن است نتوانید همه چیز را یک مرتبه درست کنید، اما مشکلی نیست! قدمهای کوچک هم قادرند شما را در مسیر درست به جلو ببرند.
تا زمانی که به حرکت به سمت هدف خود ادامه میدهید، حتی اگر هر قدمتان کوتاه باشد، عالی عمل میکنید. با خودتان مهربان باشید و به خاطر اهدافی که به آنها نرسیدید، خود را سرزنش نکنید. هنوز زمان زیادی برای انجام کارها وجود دارد. نیکلاس گیبسون، کارشناس سازمانی Neat and Tidy توضیح میدهد که شاید راضی بودن به هر آن چه که در توانمان است خوب به نظر نرسد، اما این کار در واقع مفید است. او میگوید: «بهجای کمالگرایی، سعی کنید خانهتان را در حد نیاز مرتب کنید. این امر به شدت زمان لازم برای تمیز کردن خانهتان را کاهش خواهد داد.» پس این جمله را شعار خود قرار دهید: به جای کمال، به دنبال پیشرفت باشید، به خصوص اگر در ژنهای شما نوشته شده است که از تمیز کردن متنفرید.
5. از وسایل بدرد نخورتان دل بکنید و برخی از اقلام غیرضروری را اهدا کنید
یکی از دلایل اصلی این که بسیاری از ما در مرتب نگه داشتن وسایلمان مشکل داریم این است که اقلام زیادی داریم که حتی از آنها استفاده نمیکنیم. در نتیجه، به سختی میتوانیم وسایلمان را پیدا کنیم. اگر میخواهید این مشکل را به حداقل برسانید، کمی از وسایلتان کم کنید تا زیر بهمنی از چیزهای بدرد نخور گم نشوید!
اگر فقط وسایلی را که واقعا از آنها استفاده میکنید یا چیزهایی که باعث شادی شما میشوند را نگه دارید، میتوانید به زودی اثرات مثبت آن بر زندگیتان را مشاهده کنید. مهمتر از آن، تسلیم خرید چیزهایی که جایی برای آنها ندارید یا حتی به آنها نیاز ندارید نشوید. یک راه عالی برای کنترل درهم و برهمی این است که وقتی چیز جدیدی میخرید، سری به وسایل قدیمی خود بزنید و هرچیزی که نیاز ندارید را اهدا کنید یا دور بیاندازید. این کار یک استراتژی عالی برای جلوگیری از احتکار وسایل قدیمی و بدرد نخور است.
هدیه دادن، فروش، ارسال یا اهدای اقلام قدیمی هنگام آوردن اقلام جدید به خانه از جمله اقداماتی است که میتوانید در راستای این استراتژی انجام دهید.
6. تمیزکاری را به یک کار سرگرمکننده تبدیل کنید
تمیزکاری و سرگرمی معمولا کلماتی هستند که با هم جور در نمیآیند. اما چه کسی میگوید که نمیتوانید آنها را با هم ترکیب کنید؟ کارهای خانه را به آفت وجودتان تبدیل نکنید زیرا اینگونه فقط باعث عذاب کشیدنتان میشوند و این اتفاق بدیست زیرا همه ما، به خصوص زمانی که تنها زندگی میکنیم، نیاز داریم که فضای زندگیمان را مرتب کنیم. برای انجام این کارها شما فقط میتوانید روی خودتان حساب باز کنید. از آنجایی که هیچ راه فراری از تمیزکاری نیست پس بهتر است آن را به یک تجربه سرگرمکننده تبدیل کنید. به جای ناله کردن در این مورد، ذهنیت خود را اصلاح کنید و با استفاده از موارد زیر تمیزکاری را به یک تفریح تبدیل کنید:
- محصولات تمیزکنندهای را انتخاب کنید که برایتان جذابیت دارند.
- یک موسیقی مخصوص رقص پخش کنید تا در حین کار سرحال باشید (یک پلیلیست شاد درست کنید)
- حین جارو کردن آواز بخوانید
- مانند یک اسکیتباز روی یخ با جورابهای خود روی سرامیکها یا پارکت چوبی بچرخید و گرد غبار را پاک کنید
- برای ایجاد انگیزه از رایحه درمانی با اسطوخودوس یا لیموی تازه استفاده کنید
- وقتی استرس دارید تمیزکاری کنید تا حس موفقیت بهتان دست دهد
این کارها در کنار یکدیگر بد به نظر نمیرسد. گاهی اوقات، نگرش شما به یک کار، بیشتر از انجام دادن آن اهمیت دارد. انجام این وظایف سرگرمکننده بطور روزانه باعث ایجاد ثبات میشود و قبل از اینکه متوجه شوید، به بخشی از روتین شما تبدیل خواهند شد. هنگامی که این عادات را بدست آورید، مرتب بودن تبدیل به طبیعت شما میشود و حال میتوانید خودِ شلختهتان را در گذشته رها کنید.
7. برای تمیزکاری و نظم دادن به خانه، افراد متخصص را استخدام کنید
در آخر، اگه آشفتگی اطرافتان از حد توانتان خارج است، بد نیست به دنبال کمک باشید. مرتب کردن خانه به آسانی قدم زدن در پارک نیست و ممکن است طاقتفرسا شود؛ در این مواقع بهتر است از یک متخصص کمک بگیرید. بسیاری از خدمات نظافت حرفهای میتوانند در سفر به سمت پاکیزگی به شما کمک کنند.
حتی سازماندهندگان حرفهای نیز وجود دارند که میتوانند در تغییر دکوراسیون خانه و یا مرتب کردن وسایلتان به شما کمک کنند.
به غیر از تخصص در سازماندهی خانهها، برخی از شرکتها خدماتی همچون تمیز کردن خانه، شستن فرش و مبلمان و چیزهای دیگر نیز ارائه میدهند. البته که این کارها ممکن است کمی هزینه اضافی برای شما داشته باشد، اما در زمان و تلاش شما صرفهجویی میکند. بعدا میتوانید برای تمیز کردن خانهتان، هر هفته یا دو هفته یک بار یک نظافتچی استخدام کنید. گاهی اوقات، تنها کاری که میتوانید انجام دهید این است که کمی پول خرج کنید و خودتان را راحت کنید، به خصوص اگر مرتب کردن خانهتان به راحتی نوشیدن یک فنجان چای نباشد.
8. روی خودتان کار کنید
حتی اگر واقعا از تمیزکاری متنفر هستید، به یاد داشته باشید که برای اصلاح شدنتان هنوز هم امید هست. راههای زیادی برای ترک عادت شلختی و در نتیجه شیک و زیبا شدن خانهتان وجود دارد. همچنین میتوانید برای آغاز راهتان به سمت پاکیزگی از متخصصان حرفهای کمک بگیرید. فقط به یاد داشته باشید که همه چیز با یک تغییر ذهنیت ساده و تعهد به هدفتان شروع میشود. همین که این مقاله را برای خواندن انتخاب کردهاید نشان میدهد که یک قدم به هدفتان نزدیک شدهاید.
اگر از تمیزکاری واقعا متنفر هستید، ممکن است متوجه شوید که بخشی از آن به خاطر طرح ژنتیکی منحصر به فرد شماست. به هر حال، مطالعات نشان میدهد که DNA بر ویژگیها و عادات مرتبط به نظم و ترتیب تاثیر میگذارد. آزمایش ژنتیک شخصیتشناسی حنیفا را انجام دهید تا متوجه شوید که آیا این عدم علاقه شما به نظم و ترتیب ناشی از ژنهایتان است یا خیر. همچنین با استفاده از آزمایش ژنتیک سلامت روان حنیفا میتوانید احتمال ابتلا به بیماریهایی همچون ADHD که ممکن است بر مرتب بودن شما تاثیر بگذارد را ارزیابی کنید.
