روزاسه چیست؟
روزاسه یک بیماری شایع پوستی است که بیش از 415 میلیون نفر در سراسر جهان به آن مبتلا هستند. این بیماری با قرمزی و رگ‌های خونی قابل مشاهده در صورت مشخص می‌شود. همچنین در طی این عارضه، برجستگی‌های کوچک پر از چرک نیز ممکن است ظاهر شوند. علی‌رغم شیوع بالای آن، روزاسه یک بیماری پوستی ناشناخته است که اغلب با شرایط دیگری مانند آکنه اشتباه گرفته می‌شود.
انواع روزاسه
چهار نوع روزاسه وجود دارد که هر کدام مجموعه‌ای از علائم خاص خود را دارند:
روزاسه‌ی اریتماتوتلانژکتاتیک (ETR)
علائم: قرمزی صورت، برافروختگی و رگ‌های خونی قابل مشاهده.
روزاسه پاپولوپوستولار (یا آکنه)
علائم: جوش‌های آکنه مانند، تورم و قرمزی.
فیماتوز/رینوفیما روزاسه
علائم: ضخیم شدن و قرمزی، بیشتر روی بینی. این نوع از روزاسه اغلب با انواع دیگر همزیستی می‌کند.
روزاسه‌ی چشمی
علائم: قرمزی چشم همراه با سوزش و تورم پلک‌ها.
علائم قابل مشاهده‌ی روزاسه
قرمزی صورت: قرمزی مداوم روی صورت، به خصوص در اطراف قسمت مرکزی. در این ناحیه رگ‌های خونی کوچک قابل مشاهده می‌شوند.
برجستگی‌های متورم و قرمز: جوش‌ها در سراسر صورت دیده می‌شوند و برجستگی‌های متورم ممکن است حاوی چرک نیز باشند.
مشکلات چشمی: عمدتا در موارد روزاسه‌ی چشمی دیده می‌شوند. این علامت منجر به تورم، اغلب به صورت تحریک شده و خشکی چشم می‌شود.
تورم بینی: همراه با رینوفیما روزاسه، پوست زیر بینی ضخیم شده و شروع به متورم شدن می‌کند. این علامت در مردان بیشتر از زنان دیده می‌شود.
چگونه ژنتیک بر خطر ابتلا به روزاسه تاثیر می‌گذارد؟
کمپلکس آنتی‌ژن لکوسیت انسانی (HLA)
ژن‌های HLA در درجه‌ی اول در عملکرد سیستم ایمنی نقش دارند. تغییرات خاصی در این ژن‌ها می‌توانند باعث شوند بدن پاسخ‌های ایمنی را به اشتباه هدایت کند. روزاسه زمانی رخ می‌دهد که حملات ایمنی، اشتباها منجر به التهاب رگ‌های خونی شوند.
یک پلی‌مورفیسم تک نوکلئوتیدی خاص و خطر ابتلا به روزاسه
آلل T یک SNP در ژن HLA-DRB با افزایش خطر ابتلا به روزاسه مرتبط است. احتمال ابتلا به روزاسه در افراد مبتلا به واریانت‌های CT و TT به ترتیب 1.3 برابر و 1.6 برابر بیشتر از افراد دارای واریانت CC است.
مجموعه‌ی ژن دیگری به نام گلوتاتیون-S ترانسفرازها (GSTs) نیز با خطر ابتلا به روزاسه مرتبط هستند. GST در تنظیم استرس اکسیداتیو در بدن نقش دارد. برخی از انواع GST توانایی محافظت از پوست در برابر آسیب ناشی از استرس اکسیداتیو را کاهش می‌دهند، بنابراین فرد را مستعد ابتلا به روزاسه می‌کنند.
عوامل غیرژنتیکی موثر بر خطر ابتلا به روزاسه
- جنسیت: روزاسه در زنان شایع‌تر است، اما مردان به شکل شدیدتری از این بیماری مبتلا می‌شوند.
- سن: روزاسه در بزرگسالان، بیشتر در سنین 30 تا 60 سالگی رخ می‌دهد.
- پوست روشن: افرادی که پوست روشن دارند گرگرفتگی صورت را بیشتر تجربه می‌کنند و بیشتر در معرض خطر ابتلا به روزاسه هستند.
- آب و هوا: عوامل محیطی نیز نقش عمده‌ای در ابتلا به این شرایط دارند که مهم¬ترین آن‌ها قرارگیری در معرض نور خورشید است؛ هر دو شرایط شدید آب و هوایی، از گرمای سوزان گرفته تا فصول سرد و وزش باد، می‌توانند بر این وضعیت تاثیر بگذارند.
- غذای تند: غذاهای تند، به ویژه فلفل قرمز، یکی از محرک‌های رایج شعله‌ور شدن روزاسه هستند.
توصیه‌هایی برای جلوگیری و مدیریت روزاسه
توصیه‌های غذایی برای روزاسه
غذاهایی که ممکن است لازم باشد از آن‌ها اجتناب کنید:
چندین غذا می‌توانند باعث تشدید روزاسه شوند. ترجیحا استفاده از این موارد محدود یا قطع شود:
- الکل: حتی مقدار کمی از الکل در اکثر بیماران، منجر به تشدید عود علائم می‌شود.
- نوشیدنی‌های داغ: نوشیدن نوشیدنی‌های داغ می‌تواند باعث گشاد شدن رگ‌های صورت و ایجاد ظاهری سرخ شود.
- غذاهای تند: بیشتر غذاهای تند حاوی ماده‌ی شیمیایی «کاپسایسین» هستند. خوردن غذاهای حاوی این ماده‌ی شیمیایی می‌تواند علائم روزاسه را بدتر کند. از خوردن فلفل هالوپینو، چیلی یا فلفل تاباسکو اجتناب کنید.
- لبنیات: مقصران رایج بروز علائم روزاسه، شیر، خامه‌ی ترش، ماست و پنیر هستند.
همچنین توصیه می‌شود از غذاهای حاوی مقادیر بالای هیستامین و سینامالدئید مانند شکلات، آجیل، دارچین و غذاهای ترش شده با سرکه خودداری کنید.
غذاهایی که برای روزاسه مفید هستند:
غذاهایی که التهاب را کاهش می‌دهند، چربی‌های سالم، پروبیوتیک‌ها و غذاهای غنی از فیبر ممکن است به برخی از علائم روزاسه کمک کنند یا شدت آن را کاهش دهند. این موارد عبارتند از:
- غذاهای کامل مانند بلغور جو دو سر و برنج قهوه‌ای
- آجیل و ماهی چرب که غنی از اسیدهای چرب امگا-3 هستند.
- توت، سرشار از آنتی‌اکسیدان است.
- ماست، کلم ترش و میسو غذاهای پروبیوتیک هستند.
- غذاهای غنی از فیبر مانند موز، پیاز، تره فرنگی، سیر و غلات کامل
درمان‌های خانگی برای بهبود شعله‌ور شدن روزاسه
- ماساژ صورت می‌تواند به کاهش التهاب کمک کند.
- اعتقاد بر این است که برخی از روغن‌ها مانند Emu، چوب لورل و پونه‌ی کوهی به درمان روزاسه کمک می‌کنند. با این حال، هیچ داده‌ی علمی برای تایید این ادعا وجود ندارد.
- مصرف مکمل‌هایی مانند اسیدهای چرب امگا-3 می‌تواند مفید باشد.
- بهداشت پلک‌ها را رعایت کنید. شستن پلک با یک پاک‌کننده‌ی ملایم می‌تواند کثیفی را که ممکن است منافذ را مسدود کند، از بین ببرد.
- برای کمک به شناسایی محرک‌های بالقوه، یک دفتر ثبت غذا و همچنین یک روتین مراقبت از پوست داشته باشید.
خلاصه
- روزاسه، یک بیماری پوستی است که با قرمزی و برجستگی‌های کوچک در سراسر صورت مشخص می‌شود. چهار نوع مختلف روزاسه وجود دارد که هر کدام مجموعه‌ای از علائم خاص خود را دارند.
- روزاسه بیشتر در افراد 30-60 ساله رخ می‌دهد. افراد با پوست روشن بیشتر مستعد ابتلا به روزاسه هستند. سایر عوامل خطر عبارتند از: شرایط آب و هوایی شدید و مصرف غذاهای تند.
- مجموعه‌ی ژن HLA در پاسخ‌های ایمنی نقش دارد. برخی از عیوب پلی‌مورفیسم‌های خاص در مجموعه‌ی HLA می‌تواند منجر به پاسخ‌های ایمنی اشتباه شود.
- یک SNP در ژن HLA-DRB با خطر ابتلا به روزاسه مرتبط است. افراد مبتلا به واریانت‌های CT و TT به ترتیب 1.3 برابر و 1.6 برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به روزاسه هستند
- الکل و نوشیدنی‌های گرم باعث تشدید روزاسه می‌شوند و در صورت افزایش خطر باید از مصرف آن‌ها خودداری کنید.
- غذاهایی مانند آجیل و موز به کاهش و تسکین التهاب پوست کمک می‌کنند و در نتیجه روزاسه را کاهش می‌دهند.
