کمبود ویتامین B12، که یکی از ویتامینهای ضروری برای عملکرد صحیح اعصاب و تولید گلبولهای قرمز خون است، میتواند برای سلامتی شما عواقبی جدی داشته باشد. کمبود این ویتامین اغلب با شرایطی مانند کمخونی و اختلالات عصبی همراه است، اما مطالعات اخیر ارتباط بالقوهای را بین کمبود ویتامین B12 و سرطان نشان دادهاند. در این مقاله، بررسی خواهیم کرد که آیا کمبود ویتامین B12 میتواند نشانهای از سرطان باشد یا خیر و برای دریافت کافی این ماده مغذی مهم چه کاری میتوانید انجام دهید.
ویتامین B12
ویتامین B12 یا کوبالامین، یک ویتامین محلول در آب است که به طور طبیعی در برخی از غذاها وجود دارد.
میزان روزانه توصیهشده دریافت این ویتامین، بر اساس سن متفاوت است:
- برای مردان و زنان 14 سال و بالاتر: 4/2 میکروگرم در روز
- برای زنان باردار و شیرده: به ترتیب 6/2 میکروگرم و 8/2 میکروگرم در روز
اهمیت ویتامین B12
ویتامین B12 برای بسیاری از عملکردهای مهم بدن، از جمله موارد زیر، حیاتی است:
- تشکیل گلبولهای قرمز خون
- حمل اکسیژن در سراسر بدن، با استفاده از هموگلوبین (پروتئین موجود در خون)
- سنتز DNA (ماده وراثتی سلولها)
- عملکرد و رشد سلولهای مغزی و عصبی
علل کمبود ویتامین B12
دلایل متعددی برای کمبود این ویتامین وجود دارد:
- با افزایش سن
- مصرف الکل
- جراحی برداشتن قسمتی از معده
- گاستریت آتروفیک (یک بیماری که در آن پوشش معده نازک است)
- کمخونی پرنیشیوز (یک بیماری که جذب ویتامین B12 را دشوار میکند)
- بیماری مزمن دستگاه گوارش یا اختلالات سیستم ایمنی
- داروهایی که ممکن است در جذب ویتامین B12 اختلال ایجاد کنند
- رژیم گیاهخواری یا وگان
علائم کمبود ویتامین B12
زمانی که کمبود ویتامین B12 دارید، ممکن است دچار کمخونی شوید. کمبود خفیف آن میتواند هیچ علامتی ایجاد نکند. با این حال، در صورت عدم درمان این عارضه، علائم زیر را احساس خواهید کرد:
- ضعف و خستگی
- احساس سبکی سر
- پوست رنگ پریده
- صافی زبان
- افزایش تپش قلب
- تنگی نفس
- علائم گوارشی مانند اسهال، از دست دادن اشتها، نفخ یا گاز
- مشکلات عصبی مانند احساس گزگز در انگشتان، ضعف عضلانی یا مشکل در راه رفتن
- از دست دادن بینایی
در موارد شدید کمبود ویتامین B12، ممکن است دچار از دست دادن حافظه، افسردگی و تغییرات رفتاری شوید.
چه بیماریهایی باعث کمبود ویتامین B12 میشوند؟
برخی از بیماریهایی که میتوانند خطر ابتلا به کمبود B12 را افزایش دهند عبارتند از:
- بیماری کرون
- بیماری سلیاک
- عفونتهای باکتریایی
- وجود انگل در روده کوچک
- اختلالات سیستم ایمنی مانند لوپوس یا بیماری گریو
ویتامین B12 بر چه اندامی تاثیر میگذارد؟
کمبود ویتامین B12 میتواند بر موارد زیر تاثیر بگذارد:
- سلولهای خونی که قادر به حمل اکسیژن کافی نیستند و در نتیجه کمخونی ایجاد میکنند
- سلولهای عصبی
- سلولهای پوشش معده
- روده کوچک
آیا کمبود ویتامین B12 میتواند نشانهای از سرطان باشد؟
کمبود ویتامین B12 معمولا به خودی خود نشانه سرطان در نظر گرفته نمیشود، اما گاهی اوقات میتواند جزو علائم برخی از سرطانهای خاص باشد. به طور ویژه، سرطانهایی که معده، روده کوچک یا پانکراس را تحت تاثیر قرار میدهند، میتوانند در جذب ویتامین B12 اختلال ایجاد کرده و منجر به کمبود آن شوند.
این مساله به این دلیل است که ویتامین B12 در روده جذب میشود و انواع خاصی از سرطان میتواند سلولهایی که «فاکتور داخلی» تولید میکنند را تحت تاثیر قرار دهند. فاکتور داخلی پروتئینی است که برای جذب ویتامین B12 ضروری است.
علاوه بر این، بعضی از درمانهای سرطان مانند شیمیدرمانی نیز میتوانند باعث کمبود ویتامین B12 شوند. برخی از مطالعات گزارش میدهند که افزایش سطح ویتامین B12 با سرطان ریه مرتبط است، برخی دیگر دریافتهاند که کمبود این ویتامین ممکن است خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش دهد.
یک مطالعه که در سال 2017 منتشر شد، نشان داد افرادی که سطح ویتامین B12 پایینی داشتند، 10 سال پس از آزمایش مجدد، دچار سرطان شده بودند. بنابراین، در حالی که شواهدی وجود دارد که کمبود ویتامین B12 ممکن است منجر به سرطان شود، هنوز خیلی زود است که به طور قطعی آن را عنوان کنیم.
با اینکه کمبود ویتامین B12 به تنهایی نشاندهنده سرطان نیست، اما مهم است که سطح
آن را کنترل کنید و در صورت مشاهده علائم کمبود، به خصوص اگر سابقه شخصی یا خانوادگی سرطان دارید، با پزشک خود صحبت کنید.
کدام سرطانها در اثر کمبود ویتامین B12 ایجاد میشوند؟
گفته میشود که کمبود ویتامین B12 خطر ابتلا به آدنوکارسینوم معده غیرکاردیایی را 8/5 برابر افزایش میدهد.
آیا کمبود ویتامین B12 باعث سرطان خون میشود؟
ویتامین B12 در رشد گلبولهای قرمز خون نقش دارد. کمبود این ویتامین میتواند تغییرات قابل توجهی در مغز استخوان ایجاد کرده که ممکن است شبیه لوسمی حاد، که یک بیماری جدی است، باشد. بنابراین، با اینکه کمبود ویتامین B12 میتواند تصویر بالینی مشابهی مانند لوسمی ایجاد کند، اما باعث ایجاد این بیماری نمیشود.
آیا B12 یک نشانگر تومور است؟
رابطه بین سطح ویتامین B12 و سرطان به خوبی شناخته نشده است. با این حال، چندین مطالعه نشان میدهد که ویتامین B12 بالا میتواند به عنوان نشانگری برای انواع سرطانها، به ویژه سرطانهای خونی استفاده شود.
برای اینکه به طور قطع ثابت شود که B12 میتواند به عنوان یک نشانگر قابل اعتماد برای تشخیص سرطانهای خاص مورد استفاده قرار گیرد، به تحقیقات بیشتری نیاز است.
سایر کمبودهای ویتامینی که با خطر ابتلا به سرطان مرتبط هستند
تحقیقات نشان میدهد که کمبود ویتامینهایی مانند فولات، B12، B6، C و D و مواد معدنی مانند آهن و روی میتواند به آسیب DNA و خطر ابتلا به سرطان منجر شود. مطالعات اخیر نشان داده است که کمبود ویتامین D ممکن است باعث متاستاز (یا گسترش) برخی از انواع سرطان سینه شود.
چگونه نیاز خود به ویتامین B12 را برآورده کنیم؟
کمبود ویتامین B12 در بین گیاهخواران و وگانها شایعتر است. اما با در پیش گرفتن برخی دستورالعملها میتوان این کمبود را جبران کرد.
صرف نظر از ترجیحات غذاییتان، در اینجا برخی از مواد غذایی حاوی ویتامین B12 آورده شده است:
- صدف
- جگر
- ماهی قزلآلا
- شیر و ماست کمچرب
- تخممرغ
- مرغ
- شیرهای گیاهی مانند شیر سویا، بادام و نارگیل
- غلات صبحانه غنیشده با ویتامین B12
- آب میوهها
خلاصه
- ویتامین B12 یک ویتامین ضروری است که برای تولید گلبولهای قرمز خون و حفظ سلامت اعصاب مورد نیاز است.
- میران مصرف توصیهشده ویتامین B12 در رژیم غذایی با افزایش سن متفاوت است و در شرایط خاصی مانند بارداری و شیردهی افزایش مییابد.
- ویتامین B12 برای ساخت DNA مهم است و کمبود این ویتامین ممکن است خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطانها را افزایش دهد.
- دلایل متعددی برای کمبود ویتامین B12 وجود دارد؛ برخی از این دلایل عبارتند از: افزایش سن، شرایطی که بر جذب مواد معدنی تاثیر میگذارد، گاستریت آتروفیک و موارد دیگر.
- کمبود ویتامین B12 بر خون و سلولهای عصبی، سلولهای پوشش معده و روده کوچک تاثیر میگذارد.
- ویتامین B12 ممکن است برای برخی از سرطانها، نشانگر تومور باشد اما لازم است که این مساله مورد مطالعه بیشتری قرار بگیرد.
آزمایش ژنتیک تغذیه حنیفا با ارائه یک گزارش کامل در خصوص نیازهای تغذیهای شما، به انتخاب هرچه بهتر یک رژیم غذایی شخصیسازی بر اساس ژنهایتان کمک میکند.
